Wat is catalepsie en waarom komt het voor?

Bij deze neurologische aandoening lijkt de persoon dood, maar is hij alleen maar stijf. We leggen alles uit wat verband houdt met deze episoden waarin gedurende bepaalde perioden de motorische functie verloren gaat.

Catalepsie is een aandoening van het centrale zenuwstelsel die klinkt als iets uit een horrorfilm, maar het gebeurt in het echte leven. Stel je voor dat je plotseling volkomen stil wordt en niet meer kunt praten, alsof je gevangen zit in je eigen lichaam, alleen met volledige kennis van wat er om je heen gebeurt.

Hoewel het zeldzaam is, ervaren degenen die het ervaren een rigide houding en zijn ze niet in staat te reageren op externe prikkels, wat enorm veel leed veroorzaakt bij zowel de getroffen persoon als de mensen om hen heen. Gelukkig is deze aandoening tijdelijk, en het begrijpen van de wortels ervan is de sleutel om te weten hoe je op een episode moet reageren.

Catalepsie: oorzaken en typen

Als we het hebben over catalepsie, hebben we het over een neurologische aandoening die wordt gekenmerkt door het verlies van motorische functies. Degenen die eraan lijden, hebben niet het vermogen om te bewegen en lijden aan spierstijfheid, blijven in een vaste houding, en vertonen ook een vermindering of afwezigheid van reactie op externe prikkels, ondanks het behoud van het bewustzijn.

Bij deze aandoening lijkt de persoon overleden te zijn. Dit is echter een tijdelijke en omkeerbare toestand.

Episodes kunnen om verschillende redenen voorkomen en houden vaak verband met aandoeningen die het centrale zenuwstelsel beïnvloeden(Engelse link). Tot de belangrijkste oorzaken behoren neuropsychiatrische stoornissen, zoals epilepsie, Parkinson en schizofrenie.

Sommige onderzoeken hebben aangetoond dat catalepsie vaak verband houdt met het catatonische syndroom (Engelse link) ; maar het is een specifiek symptoom binnen catatonie. Het houdt ook verband met acute stress en het gebruik van bepaalde medicijnen, zoals haloperidol (Engelse link) of chloorpromazine, en de consumptie van psychoactieve stoffen.

Op dezelfde manier publiceerden Neurology and Clinical Neuroscience (Engelse link) in een onderzoek dat catalepsie voorkomt bij mensen die een beroerte hebben gehad. Dit komt omdat belangrijke delen van de hersenen worden aangetast, zoals de orbitofrontale cortex en de gebieden die de beweging controleren.

Classificatie

Er bestaat geen strikte typologie, maar op basis van de bovenstaande informatie is het, afhankelijk van de onderliggende oorzaak en de daarmee samenhangende aandoeningen, mogelijk om deze in verschillende medische en psychiatrische contexten te identificeren :

• Neurologisch. Dit komt voor bij patiënten met neurologische aandoeningen.
• Geassocieerd met psychiatrische stoornissen. Het komt meestal voor bij mensen met catatonische schizofrenie (Engelse link), bipolaire stoornis of ernstige depressie.
• Geïnduceerd door drugs of stoffen. Antipsychotica en psychoactieve stoffen kunnen de stoornis veroorzaken. Deze gevallen zijn meestal omkeerbaar zodra het betreffende medicijn wordt aangepast of stopgezet.

Symptomen van catalepsie

Deze pathologische toestand manifesteert zich met een reeks lichamelijke symptomen die verontrustend zijn, aangezien het, zoals we al zeiden, lijkt alsof de persoon die eraan lijdt, is overleden, maar in werkelijkheid is hij of zij bij bewustzijn. We delen een lijst met de meest voorkomende symptomen waarmee je een episode kunt identificeren:

• Extreme immobiliteit: de persoon blijft stil en kan niet bewegen.
• Gebrek aan reactie op externe prikkels: geen reactie op aanraking, geluiden of licht.
• Spierspanning: De spieren zijn strak, waardoor het moeilijk of onmogelijk is om de ledematen te bewegen.
• Vermindering van de vitale functies: ademhaling en hartslag worden bijna onmerkbaar, hoewel de persoon nog leeft.
• Vaste houdingen: het lichaam blijft lange tijd in dezelfde houding, ook in onnatuurlijke houdingen.
• Moeilijkheden met spreken of communiceren: tijdens deze episoden is het voor de persoon onmogelijk om te spreken of uit te drukken wat hij of zij voelt.
• Behouden bewustzijn: Hoewel het onbewust lijkt, weet iemand in deze toestand wat er om hem heen gebeurt, maar reageert hij niet.

Is deze aandoening tijdelijk of permanent?

Dit is over het algemeen een tijdelijke toestand, hoewel de duur en herhaling ervan afhangen van de oorzaak ervan. Een episode van catalepsie kan slechts enkele minuten tot enkele uren duren.

In de meeste gevallen zijn het korte en geïsoleerde gebeurtenissen, veroorzaakt door specifieke factoren, zoals bijvoorbeeld de inname van bepaalde medicijnen of drugsgebruik. Wanneer de trigger wordt verwijderd, keert de stoornis gewoonlijk niet terug.

Als het echter in verband wordt gebracht met neuropsychiatrische stoornissen, kan het herhaaldelijk voorkomen en de kwaliteit van leven beïnvloeden. In deze gevallen is continu beheer vereist om het optreden en de ernst ervan te verminderen.

Wat te doen als een naaste persoon een cataleptische aanval krijgt?

Veilig handelen kan het verschil maken wanneer een dierbare een van deze plotselinge episoden meemaakt. Voordat je professionele medische hulp zoekt, is het essentieel om de volgende stappen te ondernemen om jouw veiligheid en welzijn te garanderen.

1. Blijf kalm

Hoewel het schokkend is om iemand onbeweeglijk en star te zien, is het belangrijk kalm te blijven om de situatie op de beste manier aan te pakken.

2. Probeer geen plotselinge bewegingen

Spierstijfheid is een belangrijk symptoom van catalepsie, en het krachtig bewegen van de persoon kan schade of letsel veroorzaken. Zorg er in plaats daarvan voor dat deze zich in een comfortabele positie bevindt.

3. Beveilig de omgeving

Als de persoon zich in een ongemakkelijke of gevaarlijke positie bevindt, zoals op de rand van een bed of in de buurt van voorwerpen die hem of haar pijn kunnen doen, probeer hem dan voorzichtig aan te passen of gevaren weg te nemen zonder beweging te forceren.

4. Observeer de symptomen

Let op de lengte van de episode en andere tekenen, zoals ademhaling of bewustzijn. Hoewel de persoon onbeweeglijk is, is hij nog steeds bij bewustzijn. Het is dus nuttig om rustig met hem of haar te praten om hem gerust te stellen.

5. Zoek medische hulp

Bel de hulpdiensten of ga naar de dokter als het de eerste keer is dat dit gebeurt of als de episode lang duurt. Een zorgverlener kan de oorzaak van de aanval vaststellen en een passende behandeling aanbevelen.

6. Houd terugkerende afleveringen in de gaten

Als deze aandoening een veel voorkomend symptoom is, is het belangrijk om de medische aanbevelingen op te volgen en je voor te bereiden om in toekomstige episoden snel en efficiënt te handelen.

Is het mogelijk om deze aanvallen te vermijden?

Het helemaal voorkomen van catalepsie kan moeilijk zijn, vooral als het verband houdt met chronische neurologische of psychiatrische stoornissen. Er zijn echter maatregelen die de frequentie ervan kunnen verminderen. Onder hen valt adequate controle van de aandoening door middel van medische behandeling, therapie en aanpassingen van de medicatie als er bijwerkingen optreden op.

Op dezelfde manier kan het beheersen van acute stress, wat een mogelijke trigger is, het risico op episoden minimaliseren. Beoefeningen zoals meditatie, yoga of het gebruik van ontspanningstechnieken helpen de dagelijkse stress te verminderen en het mentale evenwicht te behouden.

Ten slotte is een goede slaaphygiëne van cruciaal belang, omdat onvoldoende rust of gebrek aan slaap de factoren die tot catalepsie leiden, zouden verergeren.

Bedenk: het is een verontrustende toestand, maar tijdelijk en beheersbaar

Catalepsie kan een beangstigende ervaring zijn, zowel voor degenen die eraan lijden als voor degenen die er getuige van zijn. Maar het is belangrijk om te onthouden dat het, hoewel pijnlijk, meestal een tijdelijke aandoening is die met de juiste behandeling beheersbaar is.

Kalm blijven, de oorzaken begrijpen en weten hoe te handelen in geval van een aanval zijn belangrijke stappen om de situatie het hoofd te bieden. Met medische ondersteuning en controle van de uitlokkende factoren is het mogelijk om herhaling ervan te verminderen en de levenskwaliteit van degenen die eraan lijden te verbeteren.