Synchroniciteit, de merkwaardige wetenschap van toevalligheden
‘De wereld is klein’ of ‘de wereld is een dorp’ zijn uitdrukkingen die je zeker weleens hebt gebruikt of gehoord. Ze worden gebruikt als een toevallige of bijzondere gebeurtenis plaatsvindt. Een toevallige ontmoeting in een grote stad met iemand die je kent, is een goed voorbeeld van toeval. Maar wat gebeurt er als we zouden weten dat dit in werkelijkheid te maken zou kunnen hebben met een wetenschap die ‘synchroniciteit’ wordt genoemd?
Hoewel het ongelofelijk lijkt, hebben onderzoekers de relatie bestudeerd die zou kunnen bestaan tussen twee verschijnselen die als onwaarschijnlijk bestempeld worden. Of verschijnselen die onmogelijk met elkaar verbonden lijken te kunnen zijn. We hebben het over mensen van het kaliber van bijvoorbeeld Carl Jung, die de term synchroniciteit bedacht.
Wat is synchroniciteit?
Soms denken we dat het universum ons signalen stuurt, als er toevalligheden plaatsvinden die verbazingwekkend lijken. Voor Jung was het echter eenvoudig synchroniciteit, dat kan worden gedefinieerd als de gelijktijdigheid van verschillende gebeurtenissen die met elkaar verbonden zijn door iets anders dan een toevalligheid.
Dat wil zeggen dat deze bijzondere wetenschap kan worden samengevat in een tijdelijk samenvallen van een reeks gebeurtenissen (twee of meer), die ondanks dat ze met elkaar verbonden zijn, niet als oorzaak en gevolg kunnen worden aangeduid. Toch is er sprake van een bepaalde relatie tussen beide voorvallen.
We geven een voorbeeld. Stel je voor dat je een goede vriend hebt. Op een dag, terwijl je aan het kletsen bent met je vader, praat je over deze vriendschap. Je zegt zijn naam, vertelt over zijn familie, etc. Je vader hoort je iets verder over deze vriend uit en ontdekt dat jij en je vriend verre familie zijn, want het blijkt dat jouw opa en zijn oma achterneef en achternicht van elkaar waren.
In het voorbeeld zien we dat het feit dat jij en je vriend verre familie van elkaar blijken te zijn, niets te maken heeft met jullie vriendschap en met hoe die tot stand is gekomen. Daarom is dit een belangrijk toeval, zonder onderling verband tussen beide zaken.
Meer merkwaardige details over synchroniciteit
Velen hebben iets gezegd over dit onderwerp, zonder specifiek iets van deze vreemde wetenschap af te weten. Neem Friedrich Schiller. Volgens hem bestaat toeval niet, en komen toevalligheden voort uit diepe bronnen van lotsbestemming. De surrealist André Breton erkende echter het bestaan van objectief toeval, als je verlangens samenkomen met wat de wereld te bieden heeft.
Maar volgens Jung, als we het hebben over synchroniciteit, verwijzen we naar de samensmelting van interne en externe gebeurtenissen. Dus voor degene die deze gebeurtenissen ervaart, heeft de betreffende samensmelting een betekenis.
Normaal gesproken leggen we deze gebeurtenissen uit met bovennatuurlijke concepten, zoals met toeval of geluk. Of soms zelfs met magie. In werkelijkheid is het echter een kwestie van onbewuste aantrekkingskracht. Een onbewuste aantrekkingskracht die ervoor zorgt dat het gebeurt. Dat is tenminste wat Jung dacht. Dit brengt ons bij patroonherkenning.
Patroonherkenning
Volgens Jung kan de dood van een geliefde of het veranderen van baan zorgen voor een grotere energie voor toevalligheden. Dit komt door het feit dat deze gebeurtenissen veranderingen binnenin onszelf teweeg brengen. Veranderingen die ons dwingen om te zoeken naar patronen die betekenis geven aan onze zoektocht. Daarom is het gevoel van herkenning dat we allemaal lijken te hebben, de basis voor synchroniciteit.
Volgens de onderzoeken hebben we in stressvolle of emotionele tijden grote hoeveelheden dopamine in onze hersenen. Op dat soort momenten vervallen we in magisch denken. Het is echter deze magie, of dit toeval, dat eigenlijk synchroniciteit is.
We moeten echter niet slecht denken over de noodzaak van het zoeken naar patronen. Het is iets heel natuurlijks wat zich afspeelt in ons hoofd en het bestaat sinds de prehistorie toen de mensen nog in grotten leefden. Bovendien is dit soort denken verbonden met anhedonie. Het bestaan hiervan kan een onvermogen tot het ervaren van plezier veroorzaken. Eigenlijk is dat een vaardigheid is die ons heeft geholpen om duizenden jaren lang te overleven.
Denk daarom niet dat toeval en lotsbestemming idioot is. We zijn van nature geneigd om patronen te zoeken en in vele gevallen controleren onze hersenen die informatie op een onbewuste manier. Het is echter een waardevol mechanisme dat ons kan helpen bij het nemen van beslissingen. De magie lotsbestemming bestaat misschien niet, maar het kan wel fijn en nuttig zijn om te denken van wel.
