De gevolgen van seksueel misbruik bij kinderen

4 minuten

Laatste update: 31 augustus, 2018

Pedofilie is een term die we steeds vaker horen. Hoewel de autoriteiten ervan op de hoogte zijn, mogen ook wij, als leden van de samenleving, de gevolgen van seksueel misbruik voor kinderen niet vergeten. Deze misdaden kunnen overal en in elke sociale klasse voorkomen, ongeacht iemands opleidingsniveau, ras of religie.

Kindermisbruik is geen nieuw fenomeen. Het is niet mogelijk om te bepalen wanneer het zich voor het eerst voor begon te doen, maar het is waarschijnlijk dat het al sinds mensenheugenis plaatsvindt.

“Het menselijk ras is geneigd zich de misstanden te herinneren waaraan het is blootgesteld in plaats van de liefkozingen. Wat blijft er over van kussen? Wonden laten echter littekens achter.”
-Bertolt Brecht-

Alle culturen hebben oude mythen en legendes die incest proberen te verbieden, dat wil zeggen seksuele relaties tussen bloedverwanten. Wat betreft de relaties tussen ouders en kinderen – vooral vaders en dochters – lijken verschillende samenlevingen echter iets meer tolerant te zijn geweest.

Meisje dat een steen waar een baby in is gekerff omarmt, wat als er sprake is geweest van seksueel misbruik?

Het is bekend dat het grootste gedeelte daders van seksueel misbruik van minderjarigen bestaat uit vaders en stiefvaders en dat de belangrijkste slachtoffers hun dochters of stiefdochters zijn.

Er zijn echter ook veel gevallen waarin de verkrachter een ander naast familielid is; tussen de 80% en 95% van seksueel misbruik van kinderen gebeurt binnen het gezin. Jongens zijn ook slachtoffers, hoewel hier veel minder gevallen van worden gerapporteerd.

De ontwikkeling van kinderen

Een van Sigmund Freuds belangrijkste en tegelijkertijd meest controversiële ontdekkingen was de verificatie dat mensen al vanaf hun geboorte seksuele impulsen hebben. Psychoanalyse onthulde dat kinderen fantasieën, verlangens en seksuele uitdrukkingen hebben.

Kinderseksualiteit is heel anders dan volwassen seksualiteit. Dit is duidelijk, gezien hun fysieke, emotionele en intellectuele onvolgroeidheid.

Het kind ontdekt in principe zijn eigen lichaam en eerste aangename sensaties die hij voelt bij bepaalde stimuli. Er is echter iets belangrijkers dat het kind moet ontdekken: gezinsnormen.

Meisje dat haar handen voor haar ogen houdt, omdat ze het slachtoffer is geweest van seksueel misbruik

Om zich te ontwikkelen, moet het kind begrijpen dat het tegen de regels is om een seksuele relatie met zijn moeder of vader te hebben. En, daarnaast ook met andere leden van zijn familie.

Het volgen van deze regel is een manier waarop een kind bekend raakt met zijn wet en cultuur. Zo leert het om onmogelijke verlangens op te geven en de vaardigheid te ontwikkelen om grenzen te herkennen en te respecteren.

Als het kind niet weet dat dit verkeerd is, zal hij de wereld gaan ervaren als één grote chaos, waarin het heel moeilijk is om betekenis te vinden. Bovendien zal hij zich ook schuldig en beschaamd voelen, zelfs als hij niet precies weet waarom.

Het is belangrijk om duidelijk te maken dat seksueel misbruik van kinderen plaatsvindt wanneer er sprake is van seksueel contact, met of zonder toestemming, tussen een volwassene en een minderjarige. Ook spreken we van seksueel misbruik wanneer twee kinderen seksueel contact hebben wanneer ze meer dan drie jaar van elkaar verschillen.

De gevolgen van seksueel misbruik

De gevolgen van seksueel misbruik van kinderen verschillen van geval tot geval. Het hangt van veel factoren af:

De leeftijd van het kind toen het gebeurde.
Wie de agressor is (het is altijd ernstiger wanneer het misbruik wordt gepleegd door een vader of moeder).
De kenmerken van de situatie (mate van intimidatie, geweld en/of verleiding).
De duur van het misbruik.
De psychologische kenmerken van het slachtoffer.
De manier waarop de situatie werd ‘opgelost’.

In bijna alle gevallen zijn er zowel korte als lange termijn gevolgen.

Kortetermijngevolgen

Op de korte termijn is het meest waarschijnlijke gevolg van seksueel misbruik regressie naar een eerdere leeftijd. Het kan bijvoorbeeld zijn dat het kind weer op zijn duim gaat zuigen of plotseling zijn zindelijkheidstraining vergeet.

Het komt ook vaak voor dat het kind angstig en depressief wordt. Vaak gaan de schoolprestaties erop achteruit en kan het kind geïsoleerd of nors worden. Ook kan het verleidelijk gedrag gaan vertonen, seksueel vroegrijp worden of verslavingen en zelfmoordgedrag ontwikkelen.

Twee kinderen die helemaal afgezonderd zitten omdat ze het slachtoffer zijn geweest van seksueel misbruik

Langetermijngevolgen

De langetermijngevolgen hangen af van de ernst van het misbruik en de therapeutische ondersteuning die het kind of de volwassene krijgt.

Het kind zal waarschijnlijk slaapproblemen ontwikkelen of last krijgen van nachtmerries. Daarnaast kan het kind ook depressief worden en een laag zelfbeeld ontwikkelen.

Seksueel misbruik van kinderen vindt plaats wanneer er seksueel contact is, met of zonder toestemming, tussen een volwassene en een minderjarige.

Seksueel misbruikte kinderen zullen vooral veel moeite hebben met hun relaties en hun seksleven. Zo kunnen er seksuele fobieën ontstaan of een onbegrijpelijke neiging om zeer onbevredigende relaties aan te gaan.

In de ernstigste gevallen omvatten de gevolgen van seksueel misbruik een sterke mogelijkheid om schizofrenie te ontwikkelen, zelfmoord te plegen of zeer gevaarlijk promiscu gedrag te ontwikkelen.

Iedereen die in zijn kinderjaren slachtoffer is geworden van seksueel misbruik, moet worden behandeld door een therapeut, psycholoog of psychoanalyticus om de gevolgen van deze gebeurtenissen te verminderen. Hoe eerder hoe beter.

Afbeelding met dank aan Beatriz Vidal, Kelly Vivanco.