Literatuur en poëzie: kunnen ze ons helpen een depressie overwinnen?
Voor de Grieken waren bibliotheken plaatsen die de ziel genazen. Literatuur en poëzie zijn therapeutische hulpmiddelen die ons kunnen helpen om een depressie te overwinnen. Een boek is immers meer dan alleen maar een toevluchtsoord.
De combinatie van letters en werelden die tot nadenken aanzetten is een kanaal dat onze geest wakker schudt. Het zorgt ervoor dat we vergelijken, op ontdekking gaan en zelfs sterker dan ooit opnieuw geboren worden.
We moeten echter wel iets rechtzetten. Literatuur alleen zal er niet voor zorgen dat iemand een depressie te boven komt. Zoals je wellicht al weet, vereist deze aandoening een multidisciplinaire aanpak.
De juiste vorm van therapie vinden, begeleiding en medicatie, een gezond dieet volgen en een gezonde levensstijl kunnen patiënten helpen die met een depressie worstelen.
“Ik heb overal naar rust gezocht maar ik heb het niet opgeslagen in hoeken en boeken gevonden.”
-Thomas à Kempis-
De oude Grieken hadden het bij het rechte eind: boeken zijn genezende instrumenten. Tijdens Wereldoorlog I ontdekten ook de Britse ziekenhuizen de voordelen van literatuur. Veel soldaten die over traumastoornissen klaagden, vonden de meest geruststellende hulp dat artsen en verpleegkundigen hen een selectie boeken ter beschikking stelden.
Literatuur en poëzie kunnen dus waardevolle werkende middelen zijn om je geest opnieuw in vorm te krijgen. Het zijn bondgenoten van verandering. Boeken zijn net als plaatsen die ons helpen genezen en rust vinden. Ze doen dit op de momenten waarop onze depressieve geest de weg van chaos volgt. Het zijn rustgevende pillen en ze peppen het welzijn op.
Literatuur en poëzie: kunnen ze ons echt helpen om een depressie te overwinnen?
Matt Haig is een Britse schrijver die beroemd werd om zijn boek Reasons to Stay Alive (Reden om in Leven te blijven). In dit boek vertelt hij hoe het was om meerdere jaren aan een depressie te lijden. Het is allesbehalve een zelfhulpboek.
De auteur wilde wat licht werpen op een heel specifiek aspect. Iedereen moet in staat zijn om zijn eigen strategie te vinden. We moeten allemaal onze eigen levensbelangrijke reden vinden om uit de duisternis te ontsnappen, een motivatie om opnieuw geboren te worden en een sleutel om de deur van depressie te sluiten. Boeken lezen was zijn strategie en meer specifiek fictie.
Haig kwam tot dezelfde conclusie als vele psychologen en psychiaters. Die laatste groep ging echter nog een stap verder. Niet alleen fictieboeken maar ook poëzie is voor vele patiënten die aan deze psychologische aandoening lijden, een uitzonderlijk hulpmiddel.
Fictieboeken veranderen je perspectief
Door fictieboeken te lezen kunnen we ons meer mens voelen. Mensen die aan een depressie lijden, zitten immers gevangen in een ruimte waar ze niet altijd de controle over hun gedachten hebben. Op deze plek is alles wat ze ook maar voelen, nadelig, negatief en zelfdestructief.
- Fictieboeken lezen houdt in dat we ons perspectief veranderen. Op die manier voelen we empathie voor bepaalde personages.
- De hersenen ontspannen zich. De versplinterde geest vindt rust door zich te verbinden met een verhaal, met de details en met concrete emoties.
- Tegelijkertijd zitten die verhalen die de hoofdpersonages meemaken, vol veranderingen. Verandering is precies wat mensen met depressie nodig hebben.
Een fictieboek geeft daarom de mogelijkheid om vanuit een ander standpunt over de dingen na te denken. Het geeft ons ook de kans om optimistisch te worden en onze doelen, dromen en verlangens te volgen.
“Als het boek dat we lezen, ons niet wakker schudt als een klap op het hoofd, waarom zou we het dan lezen? Zodat het ons gelukkig kan maken, zoals jij het stelt? Goeie God, we zouden dan net zo gelukkig zijn als we helemaal geen boeken hadden; boeken die ons gelukkig maken, kunnen we in een handomdraai zelf schrijven.”
-Franz Kafka-
Poëzie beschrijft de complexiteit van het leven
Ze zeggen dat het eerste gedicht meer dan 4.300 jaar oud is. Het is een ode aan Inanna, een godin uit de oudheid en geschreven door Enheduanna, een Akkadische dichteres. Waarom begon deze literaire stijl te bestaan? Wat waren de bedoelingen van de mensen die met woorden, rijm, verzen en prachtige samenstellingen speelden?
Volgens een publicatie van het Max Planck Institute for Empirical Aesthetics, laat poëzie ons onze emoties delen. Op de moeilijke momenten die we vaak ervaren, hebben we een taal nodig die in staat is om die moeilijkheden te hanteren. Het is een taal die ze omzet in iets eenvoudig, die ermee speelt en ze uitdaagt. Poëzie helpt ons om ons hart te luchten.
Literatuur en poëzie: een manier om opnieuw geboren te worden
Mensen zeggen dat literatuur en poëzie onze toevluchtsoorden zijn. Eigenlijk zijn ze echter onze uitweg. Het zijn bijzondere vensters waardoor we de wereld kunnen bekijken. Het zijn deuren die ons helpen om er aan de andere kant sterker uit te komen.
Wanneer je leest, dan bouw je jezelf opnieuw op. Je ontdekt andere mogelijkheden en ordent jouw ideeën. Je voegt nieuwe ideeën toe en vernietigt de oude.
Nadat we een roman beëindigd hebben of een gedicht gelezen, verandert er iets binnenin ons. Iets heelt ons en maakt ons wakker. We kijken dan op een andere, verstandigere en gezondere manier naar onszelf en naar de wereld.
Laten we dus de kracht van literatuur en poëzie niet onderschatten. Ze kunnen immers helpen om depressie te overwinnen. Ze kunnen geweldige bondgenoten zijn.