Leven met afhankelijke persoonlijkheidsstoornis (APS)

Veel mensen zoeken psychologische hulp omdat ze volgens hen gevoelens van angst en depressie ervaren. In bepaalde gevallen kunnen ze echter lijden aan een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis (APS). Lees hier meer over deze aandoening.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 06 mei, 2023

Als we praten over afhankelijke mensen, versterken we soms bepaalde vooroordelen en mythen. In feite is het gebruikelijk om deze mensen te visualiseren als zwakke wezens, zonder karakter, die hun leven voortdurend verankerd aan anderen leven. Bovendien zijn we geneigd dit gedragspatroon te associëren met het vrouwelijke geslacht.

Afhankelijke persoonlijkheidsstoornis (APS) komt echter ook bij veel mannen voor. Het is inderdaad interessant om te weten dat dit deel van de bevolking, wanneer het angstige en depressieve kenmerken vertoont, deze toestand kan vertonen die oorspronkelijk door Sigmund Freud werd beschreven.

Deze gevangenen van absolute weerloosheid lijden permanent. Ze hebben de neiging verbalisaties te herhalen als “Ik kan daar niet mee omgaan,” “Ik voel me alleen,” “Niemand houdt van me” of “Ik weet niet wat ik met mijn leven moet doen.” Zij hebben echter ons begrip nodig, geen kritiek. In feite is het begrijpen van de anatomie van dit type stoornis misschien wel belangrijker dan je denkt.

Leven met een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis

Er zijn bepaalde psychiatrische aandoeningen die nogal diffuus zijn. Zo hebben psychische problemen een gemeenschappelijke oorsprong en herhaalde nuances. Bovendien bevatten ze vaak comorbide kenmerken. Dit betekent dat patiënten meestal twee of meer psychische stoornissen vertonen.

Zo kan iemand met een hevige verlatingsangst die zich niet alleen kan zijn, worden aangezien voor een borderline persoonlijkheidsstoornis. Leven met een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis betekent echter dat je niet in staat bent om alleen te functioneren. Het houdt ook in dat je niet in staat bent om zelf beslissingen te nemen en dat je altijd op andermans toezicht en hulp moet rekenen.

De Universiteit van Padua (Italië) beweert (Engelse link) dat deze aandoening in de vroege volwassenheid verschijnt en het sociale functioneren van het individu volledig conditioneert. Het is echt een slopende stoornis.

Dat gezegd hebbende, reageert het bijzonder goed op psychologische therapie. Er is inderdaad verandering mogelijk, als er maar een adequate diagnose wordt gesteld. Laten we eens kijken hoe het leven er voor patiënten uitziet.

1. Constant en zelfdestructief gehechtheidsgedrag

Sommige mensen kunnen afhankelijk gedrag vertonen en toch basisfunctionaliteit bezitten. Maar leven met een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis betekent dat ze op psychosociaal niveau helemaal niet voor zichzelf kunnen zorgen. Ze vertonen meestal de volgende gedragingen:

• Hun grootste angst is om alleen gelaten of in de steek gelaten te worden.
• Ze voeden het zelfbeeld dat ze niet kunnen functioneren zonder de hulp van anderen.
• Ze vertonen hardnekkig onderdanig en gehechtheid-achtig gedrag. Dit kan zijn met partners, familie of vrienden.
• Ze begrijpen het leven niet zonder de nabijheid van hun ouders of partners. In feite hebben ze altijd een reeks figuren in hun leven die hun tekortkomingen en angsten (Engelse link) versterken en hun behoeften voeden.

Het is belangrijk erop te wijzen dat, hoewel deze individuen de aanhoudende gehechtheid aan figuren in hun nabijheid nodig hebben, ze eronder lijden dat ze zo zijn. Hun gedrag en manier van zijn bevredigen hen namelijk niet en ze weten en begrijpen dat het hen aanhoudend leed bezorgt.

2. Permanente besluiteloosheid

“Welke carrière of universitaire graad zal ik nemen?” “Moet ik naar dat sollicitatiegesprek gaan ?” “Wat als ik een fout maak door die beslissing te nemen?” “Moet ik de auto naar de werkplaats brengen of nog even wachten?” “Wat moet ik tegen hen zeggen na wat er gisteren is gebeurd?” Leven met een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis betekent gevangen zitten in permanente besluiteloosheid.

In feite twijfelen patiënten aan alles. Bovendien wekt bijna alles angst en onzekerheid bij hen op en hebben ze het advies van anderen nodig om te kunnen handelen. Het maakt niet uit of de onderwerpen triviaal of belangrijk zijn.

Ze vragen de mensen in hun omgeving altijd om steun. Het is bijna alsof ze vragen om gered te worden van leven of dood. Bovendien lijden de mensen om hen heen meestal onder grote slijtage door dit soort verantwoordelijkheid.

3. Leven met volgzaamheid en nul initiatief

Kun je je een bestaan voorstellen waarin je nooit je mening geeft om niemand tegen te spreken? Kun je niet-oordelend zijn en goedkeuring tonen voor redeneringen die tegen je waarden ingaan? Dit is hoe het is om te leven met een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis.

Patiënten met APS geven toe, imiteren en gaan op in anderen om eenzaamheid te vermijden. Ze zeggen overal ja tegen, waardoor de fundamenten van hun waardigheid in duigen vallen. Ze komen niet op voor hun behoeften of hun rechten en zijn bang om zelfs maar om hulp te vragen als ze die nodig hebben. Dat komt omdat ze niemand willen ergeren of irriteren.

Een ander gedrag in het DNA van deze stoornis is een compleet gebrek aan initiatief. Verre van een situatie te veranderen die schadelijk of contraproductief is, laat de patiënt zich meeslepen zonder te handelen. Angst en gebrek aan zelfvertrouwen zijn inderdaad twee kernassen van APS.

Behandeling van afhankelijke persoonlijkheidsstoornis (APS)

De prevalentie van deze stoornis in de algemene bevolking wordt geschat op nog geen procent. Het is dus niet al te wijdverbreid. Toch is de diagnose essentieel. Dat komt omdat deze absolute angst voor eenzaamheid en ziekelijke behoefte aan gehechtheid zich vaak kunnen verbergen achter een terugkerende depressie of angststoornis.

Een positief feit betreffende de afhankelijke persoonlijkheidsstoornis is dat ze goed reageert op cognitieve gedragstherapie (CGT). Het heeft goede succespercentages en kan de patiënt de verandering geven die hij nodig heeft. CGT maakt het in feite gemakkelijker voor hen om hun vervormde gedachtepatronen te deactiveren en te vervangen door gezondere soorten.

Daarnaast kunnen effectieve hulpmiddelen worden aangeboden aan de patiënten om hun autonomie, zelfvertrouwen en vermogen om hun eigen beslissingen te nemen te vergroten. Anderzijds vereist de aandoening vaak ook een farmacologische aanpak voor de symptomen van depressie en angst. Het is echter psychologische therapie die altijd de echte wortel van het probleem aanpakt.