Holistische psychologie om gedrag te begrijpen

De holistische psychologie ziet mensen, in tegenstelling tot het reductionisme, als veel meer dan de som der delen. Dit perspectief maakt de beoordeling en interventie van patiënten complexer, wat vaak leidt tot positieve veranderingen voor patiënten wanneer andere benaderingen falen.
Holistische psychologie om gedrag te begrijpen

Laatste update: 03 juni, 2020

Holisme in de psychologie is een term die suggereert dat mensen veel meer zijn dan de som der delen. Holistische psychologie richt zich op het observeren van hoe alle verschillende delen van een individu samenwerken, zonder ze op te splitsen in specifieke processen.

Om te begrijpen wat mensen beweegt om op een bepaalde manier te denken of zich te gedragen, gelooft de holistische psychologie in het bestuderen van individuen in hun geheel, in plaats van slechts één aspect.

Veel factoren die voortdurend met elkaar in wisselwerking staan, beïnvloeden uiteindelijk wie je bent en wat je doet. Dit brede beeld is wat holisme bestudeert om te proberen een zaak of een probleem te begrijpen.

Je kunt een heel duidelijk voorbeeld vinden in het menselijk brein. Iedereen weet dat het brein miljoenen neuronen bevat. Als je echter wilt begrijpen wat de hersenen als geheel kunnen doen, is het bestuderen van individuele neuronen volkomen nutteloos.

Een afbeelding van de hersenen

Het toepassen van holistische psychologie

Wanneer een psycholoog analyseert hoe verschillende factoren op elkaar inwerken en het gedrag en iemands emotionele toestand beïnvloeden, passen ze een holistische psychologie toe. In die zin, de elementen die ze overwegen met elke patiënt variëren.

Dit zijn onder andere:

  • het huis van de persoon
  • de mensen met wie ze leven
  • hun werk
  • hun professionele en educatieve achtergrond
  • de sociale connecties
  • hoe ze zich gedragen in groepssituaties
  • hun gezondheid
  • hun perceptie van welzijn en stress

Je ziet dus dat de evaluatie van de patiënt veel meer is dan alleen het bestuderen van hun symptomen.

De voordelen van deze benadering

Een holistische psychologische benadering is een van de meest effectieve behandelingskeuzes. Omdat er veel elementen in de evaluatie zijn verwerkt, is de kans groter dat de oorzaak van het probleem bij de wortel wordt aangepakt.

Een holistische psychologie is ook effectief voor het vinden van nauwkeurigere en potentieel betere oplossingen. Hoewel deze aanpak meer tijd vergt, is dat een kleine prijs om meer inhoudelijke en relevante interventies te kunnen bieden die leiden tot veranderingen op de lange termijn.

Wanneer je een individu holistisch bestudeert, begrijp je de aspecten die van invloed zijn op hoe die persoon zich mentaal, fysiek en sociaal voelt beter. Het is alsof je probeert een foto te bekijken die slechts een centimeter van je neus verwijderd is.

Hoewel je misschien in staat bent om je te concentreren op een klein deel ervan, kun je niet echt begrijpen wat je ziet totdat je een stap terug doet en naar het geheel kijkt. De holistische psychologie wil de hele patiënt behandelen, en de enige manier om dat te doen is om te begrijpen wie die persoon werkelijk is.

Nadelen van holistische psychologie

Zoals bij elk specifiek aandachtsgebied heeft ook dit zijn nadelen. Bepaalde problemen vereisen een zeer specifieke focus om een oplossing te vinden.

Deze aanpak kan dat soort precisie erg moeilijk maken, vooral als het gaat om onderzoek. Studies hebben heel duidelijk gedefinieerde variabelen nodig en daarom is holistische psychologie niet altijd verenigbaar met de wetenschappelijke methode.

Holisme in de psychologie is ingewikkeld. Het is een uitdaging om evaluaties en interventies te ontwerpen die in deze benadering passen. Veel psychologen kunnen het dan ook gewoonweg niet toepassen op hun klinische werk.

Een vrouwengezicht tussen de sterren

Scholen van holistisch denken

In de loop van de geschiedenis van de psychologie hebben verschillende denkrichtingen een holistische benadering gevolgd. Een daarvan is de gestaltpsychologie, die stelt dat het menselijk gedrag in zijn geheel moet worden geobserveerd.

De humanistische psychologie is een andere holistische school. Het kwam naar voren als een gedeeltelijke reactie op het reductionisme van de psychoanalytische en behavioristische scholen.

De sociale psychologie gebruikt ook een holistische benadering, omdat zij rekening houdt met de omgevingsdynamiek, maar ook met de sociale, emotionele en groepsdynamiek.

Holistische psychologie is vooral aantrekkelijk omdat het vaak oplossingen vindt die andere, meer reductionistische benaderingen missen. Het evalueert de invloed van iemands verleden, hoe hij in het heden leeft en hoe hij met de toekomst omgaat.


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.


  • Stephen D. Edwards (2013) Holistic Psychology: A Brief Primer, Journal of Psychology in Africa, 23:3, 531-537, DOI: 10.1080/14330237.2013.10820664

  • Cherry, Kendra (2019) What Is Holism? How psychologists use holism to understand behavior, Verywell Mind.

  • Osafo Hounkpatin, H., Wood, A. M., Boyce, C. J., & Dunn, G. (2015). An Existential-Humanistic View of Personality Change: Co-Occurring Changes with Psychological Well-Being in a 10 Year Cohort Study. Social indicators research, 121(2), 455–470. doi:10.1007/s11205-014-0648-0


Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.