Het MUM-effect: Wat is het en hoe beïnvloedt het ons?
Binnen de sociale psychologie helpen veel interessante verschijnselen ons te begrijpen waarom we op een bepaalde manier handelen als we met anderen omgaan. Het MUM-effect is er een van. Deskundigen definiëren het als het vermijden of weigeren van het geven van goed nieuws uit angst dat andere mensen ons in verband zullen brengen met dat slechte nieuws.
Onze sociale omgeving conditioneert onze manier van handelen. De mensen om ons heen beïnvloeden ons gedrag en onze manier van denken of voelen. Zoals je zult zien heeft dit veel te maken met een verschijnsel dat heel vaak voorkomt. Het heeft te maken met het vermijden van schuldgevoelens en het behouden van ons gevoel van eigenwaarde en heet het MUM-effect.
“Het nederigste individu oefent enige invloed uit, ten goede of ten kwade, op anderen.”
-Henry Ward Beecher-
Het MUM-effect: wat is het?
Het MUM-effect treedt op als we ons verzetten tegen, of het vermijden van, het communiceren van slecht nieuws. We kunnen het zelfs vervormen of toedekken zodat het niet zo negatief is. Er is een zekere angst om slecht nieuws te geven.
Een angst dat mensen ons zullen associëren met dat slechte nieuws. Dit staat los van de vraag of we er iets mee te maken hebben. Deze angst is weer geworteld in het feit dat we niet als negatieve mensen beschouwd willen worden.
Dit effect treedt op bij allerlei soorten negatief nieuws. Bijvoorbeeld iemands dood, een ongeluk of een kritieke medische situatie, onder andere. Bovendien treedt het MUM-effect op in alle soorten omstandigheden en alle mogelijke ontvangers van het nieuws (of het nu gaat om familie, vrienden, onze partner, enz.)
Hoewel het een zeer algemeen verschijnsel is, kunnen we niet zeggen dat het universeel is. Een duidelijk voorbeeld hiervan zijn urban myths, geruchten of nieuwsprogramma’s. Deze lijken altijd slecht nieuws over te brengen. Toch worden we erdoor aangetrokken.
Hoe beïnvloedt het ons?
Het MUM-effect komt vooral voor in situaties waarin het nieuws ons eigen welzijn of dat van de ontvanger of ontvangers beïnvloedt of ernaar verwijst. Dus hoe beïnvloedt het ons?
In principe op de volgende manier: als we slecht nieuws moeten communiceren, proberen we ons ertegen te verzetten of zelfs de boodschap aan te passen, onbewust, zodat het nieuws niet zo negatief lijkt. Dit gebeurt, zoals we al zeiden, uit angst om ermee geassocieerd te worden. Het is alsof we iets te maken hebben met het veroorzaken van dat nieuws. Zelfs als dat iets totaal irrationeels is.
Hier moeten we erop wijzen dat professionals die dagelijks geconfronteerd worden met de taak om slecht nieuws over te brengen (bijvoorbeeld artsen) waarschijnlijk meer weerstand hebben tegen dit effect, en hun boodschap niet zullen veranderen.
Dit is zo omdat het deel uitmaakt van hun werk, en omdat ze de feiten niet kunnen verdraaien. Dit betekent natuurlijk niet dat ze niet lijden als ze slecht nieuws moeten communiceren.
Uiteindelijk zijn we mensen, en is het heel normaal dat we deze angst, dit ongemak of dit onbehagen voelen. Wie wil er immers negatief nieuws communiceren? Met het MUM-effect proberen we dus deze angst of dit ongemak en de mogelijke pijn die we anderen zouden kunnen aandoen te “compenseren” door het nieuws te communiceren.
Oorzaken van het MUM-effect
Waarom treedt dit verschijnsel op? We hebben al gezegd dat het te maken heeft met de angst dat mensen ons negatief of onaantrekkelijk zullen vinden. Maar wat zijn de onderliggende oorzaken ervan? Waarom willen we ons aantrekkelijk voelen voor anderen?
Enkele theorieën die dit effect noemen zijn de theorieën van versterking (Engelse link) van Lott en Lott, Byrne). Volgens deze theorieën is er een aantrekkingskracht op mensen die aanwezig zijn of die iets doen dat een effect op ons teweegbrengt (positief of negatief). Buiten deze versterkingstheorieën om is het zorgen dat mensen ons aardig vinden een universeel belang.
Anderzijds beïnvloedt een cognitieve bias onze kijk op de werkelijkheid. Dit is het zogenaamde “geloof in een eerlijke wereld”. Door dit geloof hebben we het irrationele idee dat de normale gang van zaken eerlijk zal zijn voor alle betrokkenen.
Of, met andere woorden: “Iedereen krijgt wat hij verdient.” Dit valse geloof zou ook kunnen verklaren waarom we zo terughoudend zijn om slecht nieuws te geven aan degenen van wie we denken dat ze “het niet verdienen.”
Waarom willen we geen slecht nieuws geven?
Laten we teruggaan naar het MUM-effect en wat we zeiden. Feit is dat niemand graag de brenger is van slecht nieuws. Maar hoe komt dat? Enkele oorzaken die verklaren waarom we het moeilijk vinden om slecht nieuws te geven, en die door wetenschappelijk onderzoek worden ondersteund, zijn de volgende:
- We zijn bezorgd over ons welzijn en willen vooral voorkomen dat we ons schuldig voelen als we slecht nieuws meedelen.
- Mensen willen anderen niet kwetsen (en dat zou grotendeels zijn verklaard door empathie).
- We gebruiken bepaalde sociale normen als leidraad bij de omgang met mensen (we hebben een aantal idealen over “hoe het goed moet”).
- We zijn bezorgd (of bang) om geassocieerd te worden met het slechte nieuws dat we moeten communiceren. Daardoor zouden we de indruk kunnen wekken minder aantrekkelijk of minder positief te zijn.
Er zijn geen magische formules voor het geven van slecht nieuws
Er zijn geen algemene regels die ons vertellen hoe we in de maatschappij moeten handelen. Zo is het ook met slecht nieuws: geen perfect protocol of magische formule zal het negatieve effect ervan volledig verzachten als we het communiceren.
We hebben echter wel het Buckman-Baile Protocol, in 2006 gepubliceerd in het Journal of Intensive Care Medicine, dat ons enkele praktische ideeën geeft over hoe we dit kunnen doen.
Natuurlijk zal het MUM-effect waarschijnlijk altijd bestaan vanwege de menselijke neiging om te willen voorkomen dat we anderen kwaad doen. Deze neiging zouden we voor een groot deel kunnen verklaren door het verlangen tot acceptatie en een goede eigenwaarde te behouden. Verder zou ook empathie dit verschijnsel begrijpelijk maken.
Kortom: we geven graag goed nieuws, en geen slecht nieuws, omdat we graag geassocieerd worden met goede dingen!
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Álvaro, J. L., Garrido, A. & Torregrosa, J. L. (1996). Psicología Social Aplicada. Madrid: McGraw-Hill.
- Hogg, M.A. (2010). Psicología social. Vaughan Graham M. Panamericana. Editorial: Panamericana.
- Tesser, A., & Rosen, S. (1975). The reluctance to transmit bad news. In L. Berkowitz (Ed.). Advances in experimental social psychology, Vol. 8, pp. 194-232. New York: Academic Press.
