Het fascinerende leven van darmneuronen

Je darmen zijn de thuisbasis van een enorm ecosysteem dat uit meer dan alleen bacteriën bestaat. Er zijn ook honderden miljoenen neuronen die essentiële functies uitvoeren en directe verbindingen met de hersenen tot stand brengen.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 27 december, 2022

Soms is er wat er in het menselijk lichaam gebeurt zelfs nog fascinerender dan de werking van het universum. Het brein blijft bijvoorbeeld in veel opzichten een mysterie voor wetenschappers. Een ander eindeloos complex systeem is het spijsverteringsstelsel en de darmneuronen die alles doen, van het bepalen van je humeur tot het beschermen van je gezondheid.

Als je het belang van dit ‘tweede brein’ wilt begrijpen, neem dan deze informatie in acht. Het zenuwstelsel in je darmen heeft tot vijf keer meer neuronen dan je ruggenmerg. Dit uiterst complexe neurale netwerk herbergt honderden miljoenen neuronen.

Alsof dat nog niet genoeg is, staan je darmen voortdurend in verbinding met de hersenen en bemiddelen zij belangrijke functies zoals de productie van serotonine. Er is nog een andere belangrijke speler in deze darm-hersenverbinding, namelijk de darmmicrobiota. Deze is essentieel in wat nog steeds een mysterieuze verbinding is tussen je maag en je hersenen.

Dankzij de moderne wetenschap weten we de antwoorden op enkele van de vragen over de darm-hersenverbinding. Laten we er meteen induiken!

Je darmneuronen hebben invloed op je welzijn en je gezondheid

Darmneuronen zijn belangrijk voor je spijsverterings-, hormonale, immuun- en metabolische systemen. Ze zijn ook cruciaal voor je psychische gezondheid. In de afgelopen jaren hebben wetenschappers een verband ontdekt tussen bepaalde depressieve stoornissen en veranderingen in het enorme ecosysteem van je ingewanden.

Studies zoals die van de Üsküdar Universiteit in Istanbul (Engelse link) laten zien dat het neurale netwerk en de micro-organismen in je darmen cruciaal zijn voor de productie en distributie van neuro-actieve stoffen zoals serotonine en gamma-aminoboterzuur. Elk probleem met deze systemen kan je humeur beïnvloeden.

Terwijl wetenschappers hun microscopen steeds meer op deze verborgen werelden richten, ontdekken ze verbazingwekkende dingen over het lichaam. Ieder van ons heeft bijvoorbeeld een complex neuraal netwerk in het darmkanaal dat samenwerkt met de hersenen. Laten we hier wat meer over leren.

Waarom heb je neuronen in je enterisch zenuwstelsel?

Het enterische zenuwstelsel omvat de slokdarm, maag, dunne darm, dikke darm, enz. We weten dat het spijverteringskanaal en de darmen een breed neuraal netwerk hebben.

Studies zoals deze (Engelse link) van de Harvard Universiteit die in het blad Nature werd gepubliceerd, zijn er in geslaagd om deze neuronen bij mensen en dieren in kaart te brengen.

Wetenschappers geloofden lange tijd dat de cellen van het darmzenuwstelsel waarmee je wordt geboren, dezelfde zijn als als die je hebt als je sterft.

Tegenwoordig weten we dat dit niet helemaal waar is. Sommige van die darmcellen kunnen namelijk regenereren. Het is ook het vermelden waard dat het enterische zenuwstelsel meerdere soorten neuronen heeft.

Je vraagt je misschien af waarom mensen zo’n grote verscheidenheid aan zenuwcellen hebben. Het antwoord is simpel. De cellen in je darmen werken samen met de hersenen om je te beschermen tegen ziekten, belangrijke spijsverteringstaken, stofwisselingsstoornissen en hormonale problemen uit te voeren en emoties te reguleren.

Wat doen darmneuronen?

Het feit dat je darmen meer dan 100 miljoen neuronen hebben, zorgt ervoor dat het een tweede brein lijkt. Je moet echter een belangrijk aspect begrijpen. Het neurale systeem in de darmen denkt niet, redeneert niet, lost geen problemen op of schrijft ook geen poëzie. Niettemin reguleert het wel je emotionele toestand.

De motorneuronen en sensorische neuronen zijn aanwezig in de darmen. Ze verzamelen zich op twee plaatsen: de plexus mesentericus en de sub-mucosale plexus.

1. De sub-mucosale plexus of de plexus van Meissner – hormoon- en enzymstimulatie

Dit zenuwcelnetwerk strekt zich uit van de slokdarm tot de anus. Het is verantwoordelijk voor het vergemakkelijken van hormoonafscheiding, enzymafscheiding en alle essentiële stoffen voor spijsverteringsprocessen. Dit eerste netwerk voert in wezen stimulerende taken uit.

2. De plexus mesentericus (of Auerbach’s plexus), het chemisch laboratorium van de hersenen

Auerbach’s plexus is de belangrijkste voor dit systeem, omdat deze groep van darmneuronen degene is die een directe verbinding heeft met het centrale zenuwstelsel. Derhalve omvat dit gebied afferente of sensorische neuronen, interneuronen en motorneuronen. De functies ervan zijn:

• Regulering van gastro-intestinale bewegingen.
• Verbinding met de galblaas, de alvleesklier en zelfs de lymfeklieren van het hart- en vaatstelsel.
• Intestinale neuronen zijn echte chemische laboratoria. Ze stimuleren de aanmaak van serotonine, dopamine, opiaten voor pijn, enz.
• Dit zenuwnetwerk is ook in staat om de aanwezigheid van bacteriën te detecteren en processen op gang te brengen om ze te elimineren, zoals diarree. Het neemt deze beslissingen zonder instructies van de hersenen te hoeven ontvangen.
• 70% van je immuuncellen leeft in de darmen.
• We weten dat darmneuronen kunnen reageren op ontstekingen in het darmweefsel door immuuncellen te te activeren.

De verbinding tussen de hersenen en darmcellen

De communicatie tussen de hersenen en de darmcellen is bi-directioneel. Met andere woorden, er is een directe en constante gegevensuitwisseling via een specifiek neuraal netwerk, wat betekent dat de berichten vrijwel onmiddellijk aankomen.

In een recente studie, uitgevoerd door Dr. Diego Bohordez, ontdekten onderzoekers dat de communicatie plaatsvindt via de nervus vagus, die verbonden is met de encefale stam. Glutamaat, een neurotransmitter, helpt het proces door de communicatie tussen de darmen en de hersenen te optimaliseren.

Aan de andere kant hebben wetenschappers ontdekt dat deze berichten reizen met een snelheid van 100 milliseconden, sneller dan een enkele keer knipperen. Dankzij dit supercommunicatienetwerk kunnen de hersenen spijsverterings-, metabolische en hormonale processen reguleren.

Darmcellen sturen tot 90% meer informatie naar de hersenen dan de hersenen naar de darmen. Intuïtief suggereert dit dat het enterische zenuwstelsel veel onafhankelijke beslissingen neemt.

De darmneuronen samen met het microbioom, zijn cruciaal om ons te beschermen tegen ziekten en om onze stemming te reguleren door de productie van serotonine.

Kortom, we hebben nog veel te leren over de darm-hersenverbinding. We hebben bijvoorbeeld geen sluitend bewijs van hoe de darmmicrobiota gedrag bepaalt. Toch ontdekken we elke dag steeds meer, waardoor we beter voor onszelf en elkaar kunnen zorgen.