Filosofie voor beginners

De wereld van de filosofie betreden kan in het begin moeilijk zijn. We gaan enkele nuttige richtlijnen presenteren. Ze leggen op een eenvoudige manier de geschiedenis van deze discipline uit.

Filosofie is een verbazingwekkende discipline die zich bezighoudt met veel fundamentele kwesties en vragen. Het zijn vragen die de mens al meer dan twee millennia interesseren. Voor beginners kan filosofie echter enigszins overweldigend en intimiderend zijn vanwege de enorme inhoud.

In dit artikel geven we een eenvoudige uitleg over filosofie en het nut ervan en geven we enkele richtlijnen om de belangrijkste stromingen te begrijpen.

Filosofie voor beginners

Filosofie is een specifieke discipline. Het ontstond rond de zevende eeuw voor Christus in het oude Griekenland. Sindsdien laat het ons stilstaan, nadenken en vragen stellen bij de wereld om ons heen. Er is geen eenduidige definitie van het begrip filosofie, maar we zullen proberen een algemeen kader te schetsen.

Volgens de etymologie betekent filosofie liefde voor wijsheid. De term werd bedacht door Pythagoras van Samos, een Griekse wiskundige en filosoof. Hij leerde zijn vak in Egypte, waar hij 22 jaar woonde.

Volgens een artikel (Spaanse link) gepubliceerd in het tijdschrift Amauta, probeerde hij een onderscheid te maken tussen filosoof en sofist of wijsgeer.

Filosofie wordt gezien als een discipline die ernaar streeft bepaalde existentiële vragen te beantwoorden die van belang zijn voor mensen. Bijvoorbeeld:

• Wat is tijd?
• Wat is de dood?
• Wat is waarheid?
• Wat is vrijheid?
• Wat is de natuur?

Het bijzondere van de filosofie is dat ze geen eenduidig antwoord accepteert. Daarom wordt het vaak beschouwd als een ontwrichtende discipline.

Sinds haar ontstaan is de filosofie belast met het onderzoeken en beantwoorden van steeds terugkerende vragen, waarbij ze gebruik maakt van het bijzondere redeneervermogen van mensen, samen met collectieve debatten en logica.

Het doel van filosofie

Er is veel discussie over het doel van psychologie. Sommigen zeggen dat ze geen eigen functie zou moeten hebben. Anderen zien het als een louter speculatieve of theoretische functie, meer verwant aan de academische wereld. Maar psychologie heeft twee belangrijke functies voor het dagelijks leven.

Volgens het boek Learning to Live: A User’s Manual (2010) van Luc Ferry betekent filosofie verlossing. Het betekent ons de middelen geven om onze angsten te overwinnen. Het doet een beroep op onze inspanningen, als mensen, en onze redenering.

In deze zin overwinnen we onze angsten en zorgen door te leren over de wereld, anderen en onszelf. Dit perspectief suggereert dat we gelukkig kunnen leven als we onze angsten overwinnen.

De tweede functie is dat het ons in staat stelt om de wereld waarin we leven te begrijpen. Want de werkelijkheid kan vaak complex en problematisch zijn. Dus vragen we ons af waarom bepaalde fenomenen gebeuren. En wat gaat er schuil achter wat we met het blote oog zien? Deze visie op de functie van filosofie suggereert dat het onze waarden en gedachten in de loop der tijdheeft gevormd .

Om de wereld waarin we leven te kennen en onze angsten te kalmeren door het gebruik van deze discipline, zijn verschillende takken van studie gesystematiseerd. Elke tak houdt zich bezig met een bepaald object. De takken zijn als volgt:

• Ethiek.
• Logica.
• Metafysica.
• Epistemologie.
• Geschiedenis van de filosofie.

Gustavo Bueno (1995) beweert dat filosofie nuttig is voor de smid, de journalist, de schoenmaker… in feite voor iedereen om een mening te verdedigen zonder de theorieën als de zijne te hoeven presenteren.

De geschiedenis van de filosofie

Bij filosofie voor beginners moeten we bij het begin beginnen: de geschiedenis. Zoals Gaos aangeeft (Spaanse link) in zijn werk Introduction to Philosophy (1939), heeft de filosofie van de oudheid tot nu een reis door verschillende en uitgebreide scenario’s gemaakt. We gaan een samenvattende blik werpen op de verschillende momenten en dimensies die deze discipline kenmerken.

Oude filosofie

Deze periode begon in de 7e eeuw voor Christus in Griekenland. Aristoteles noemde de eerste denkers “de eersten die filosofeerden”. Onder hen waren figuren als Thales, Anaximenes, Anaximander en de zogenaamde presocratici zoals Heraclitus en Parmenides. Natuurlijk maakten Socrates, Plato en Aristoteles ook deel uit van deze illustere groep.

Volgens de Stanford Encyclopedia of Philosophy introduceerden volgelingen van de presocratische stroming een nieuwe manier van onderzoek naar de wereld en de plaats van de mens,

Het meest opmerkelijke aan deze fase was de opkomst van een wetenschappelijke houding. Deze stelde voor om ideeën of gedachten als object van wetenschap te nemen. Ze baseerden een wetenschappelijke houding op het probleem van de natuur.

Deze filosofen zagen de wereld als het begin van alles wat bestaat. Ze waren ook geïnteresseerd in het belang van een goed leven en de sociale gemeenschap.

Filosofie als religieuze wetenschap

Tijdens de Middeleeuwen, rond de 5e eeuw na Christus, werden religies zoals het Jodendom, de Islam en het Christendom geïnterpreteerd door de Griekse filosofie. God werd het object van reflectie en filosofische discussie. Volgens Wood (2021) vertrouwden christelijke denkers op de discipline om vragen te beantwoorden over goddelijke voorzienigheid en menselijke vrijheid.

Deze filosofen zagen mensen als mensen die het vermogen hadden om zelfstandig te denken en te redeneren. Bovendien werden ze gezien als denkend aan God via hun eigen mentale vermogens. Daarom beschouwden ze het leven en het lot van mensen als hun eigen verantwoordelijkheid. Als zodanig besturen we ons leven op basis van onze eigen beslissingen.

De filosofische producties die tijdens de Middeleeuwen werden gemaakt, waren meestal vertalingen uit het Grieks. Ze werden gepubliceerd in het Latijn, Hebreeuws en Arabisch.

Het lijkt erop dat de Westerse filosofie gevoed is door de filosofen uit het oude Griekenland. De interpretaties en commentaren die het ontwikkelde, kwamen voort uit deze oude discipline. Ze publiceerde ook nieuwe werken op basis van eerdere teksten.

Moderne filosofie

Het moderne tijdperk is begonnen aan het einde van de 16e eeuw en duurde tot het begin van de 19e eeuw. In deze periode vond de ‘subjectieve wending’ plaats: de mens kreeg voorrang en stond centraal. God was niet langer het voorwerp van filosofische interesse en werd vervangen door het individu.

In deze fase van de geschiedenis was er grote belangstelling voor het kennen van de waarheid en het opzetten van een veilige wetenschap. Deze thema’s waren gebaseerd op het idee dat de mens als allesbepalend werd gezien. Een van de meest prominente filosofen uit deze periode was René Descartes, met zijn werken Metaphysical Meditations (1641) en Discourse on Method (1637).

Dit gezichtspunt interpreteert en bestudeert de wereld aan de hand van de kennismogelijkheden van de mens. Immanuel Kant was een van de grote filosofen die zich met deze kwesties bezighield. Hij was van mening dat we alleen kunnen weten wat onze vermogens ons toestaan. Als we de grenzen van ons begrip overschrijden, zeggen of denken we de verkeerde dingen.

Hedendaagse filosofie

We leven in de periode van de hedendaagse filosofie, hoewel veel auteurs van mening zijn dat het nu het post-hedendaagse tijdperk is. Hoe dan ook, de hedendaagse filosofie begon aan het begin van de 20e eeuw. Ze was geïnteresseerd in onderwerpen als de essentie van wat ons menselijk maakt en wat ons onderscheidt van andere wezens.

De Encyclopedie Britannica beweert dat de filosofie zich in de hedendaagse periode extreem bewust werd van haar methode en aard.

Hedendaagse filosofie is ook geïnteresseerd in de essentie van objecten. Met andere woorden, de eigenschappen die alleen bij materiële dingen horen. In deze tak van de filosofie valt de fenomenologie op. Deze stelt dat bewustzijn en ervaring het uitgangspunt zijn om waarneming en menselijke ervaringen te begrijpen.

De meest prominente vertegenwoordigers waren onder andere Martin Heidegger, Edmund Husserl, Maurice Merleau-Ponty en Jean-Paul Sartre.

Slotopmerkingen

Het is dankzij de filosofie dat de fundamentele vragen over de mens, de natuur en de wetenschap nog steeds worden onderzocht. Hoewel het in het begin misschien overweldigend lijkt, is filosofie zelfs voor beginners toegankelijk. Sterker nog, iedereen die zijn geest wil verruimen en de wereld op een diepere manier wil begrijpen, zal in deze discipline een bondgenoot vinden.

Uiteindelijk nodigt de filosofie zowel beginners als experts uit om na te denken over de grote vragen van het menselijk bestaan. Bovendien biedt het ons hulpmiddelen om de wereld en onze plaats daarin beter te begrijpen.