Eenzaamheid bij kinderen doet zich steeds vaker voor

In de afgelopen jaren zie je steeds vaker dat er al op zeer jonge leeftijd van kinderen wordt verwacht dat ze zich gedragen als volwassenen. Zo bestaan er ouders die al wanneer hun baby nog in de wieg ligt praten over hoe belangrijk het is om soms even te huilen. ‘Jong geleerd, oud gedaan’ is hun motto.

Van begin af aan proberen ze hun kinderen koste wat kost voor te bereiden op een soort onontkoombare autonomie. Ze willen dat hun kinderen hun leven zo min mogelijk verstoren: hun kinderen moeten zelf leren opstaan en uit bed komen, zelf hun huiswerk gaan maken zonder supervisie, rustig thuis zitten wachten tot hun ouders thuiskomen van hun werk. Met andere woorden: ze willen dat hun kinderen zich gedragen als kleine volwassenen. Dit zorgt er echter voor dat eenzaamheid bij kinderen zich steeds vaker voor gaat doen.

Deze houding wekt een bepaald schuldgevoel op bij de ouders. Wat vooral negatief is, is dat ze dit schuldgevoel willen verminderen door dure cadeau’s voor hun kinderen te kopen en op andere vlakken juist overdreven veel voor hun kinderen te zorgen. Zo kunnen ze hun kinderen bijvoorbeeld om de twee uur bellen ‘om te zien hoe het gaat’. Of ze maken misbruik van hun vakanties door met hun kinderen naar de andere kant van de wereld te reizen, om de verloren tijd in te halen.

Uitgeputte ouders en ontevreden kinderen

Eenzaamheid bij kinderen is een ware epidemie aan het worden. Deze epidemie wordt verspreid door onze cultuur, waarin er geen tijd meer lijkt te bestaan om elkaar even een knuffel of een kus te geven of een ontspannen gesprek met elkaar te voeren. In plaats daarvan bestaat er alleen tijd om te werken: uitgeputte mensen met lange gezichten. Ouders die ’s avonds laat thuiskomen en altijd moe en geïrriteerd zijn.

UNICEF voerde een enquête uit om te kijken wat een goede levenskwaliteit inhoudt voor kinderen, en was hiermee in staat aan te tonen dat voor kinderen de focus hierbij ligt op andere aspecten dan voor volwassenen. Kinderen tussen de acht en veertien jaar oud, van over de hele wereld, gaven een lijstje van punten die volgens hen nodig waren om ‘goed te leven’. Op deze lijstjes stonden helemaal geen dingen als duur speelgoed of overdreven cadeau’s, maar eerder een paar zeer simpele dingen:

• Dat hun ouders minder schreeuwen en meer praten
• Dat hun ouders hun mobiele telefoon uitzetten
• Dat hun ouders hen vaker zouden knuffelen
• Dat ze minder tijd op school door hoeven te brengen en vaker lichamelijke bezigheden kunnen doen met hun ouders
• Dat iedereen wat vaker zou lachen
• Dat ze nooit hoeven te verhuizen

Kinderen zijn droevig en stil geworden

Het komt tegenwoordig veel vaker voor dan ooit dat je een kind ziet dat een droevige of afstandelijke blik op zijn gezicht heeft. Tegenwoordig voelen kinderen zich snel alleen, waardoor ze vanzelf stille mensen worden. Ze weten niet hoe ze hun gevoelens moeten uitdrukken, omdat hun gevoelens nooit een gespreksonderwerp zijn. En doordat ze niet weten hoe ze hun innerlijke wereld moeten omschrijven, wordt hun gevoel van eenzaamheid alleen maar groter.

Kinderen zijn prikkelbaarder, intoleranter en veeleisender. Bovendien zijn ze ook niet in staat om hun emoties op een samenhangende manier te ordenen. Velen van hen vinden het moeilijk om spontaan te zijn en zijn ongelooflijk kwetsbaar voor de meningen van anderen.

De wereld heeft voorbeelden nodig, geen meningen

Opgelegde eenzaamheid is natuurlijk nooit goed, omdat het ervoor zorgt dat de persoon die gedwongen eenzaam moet zijn terechtkomt in een soort emotioneel vagevuur, met name als het gaat om een kind. Deze persoon zal het gevoel hebben alsof hij geen kant op kan, alsof de bodem onder zijn voeten is weggezakt. Hij ervaart angst, en kan daardoor een defensieve en fobische persoonlijkheid ontwikkelen, wat hem in zijn volwassen leven alleen maar moeilijkheden zal brengen als het gaat om het opbouwen van gezonde relaties met anderen.

Wat te doen wanneer je geconfronteerd wordt met de immense eenzaamheid bij kinderen?

Er zijn vast genoeg ouders die hebben gemerkt dat hun kind eigenlijk heel vaak alleen en eenzaam is. In dit geval hebben ze echter het gevoel dat ze voor een zeer groot dilemma staan: of ze doen hun best om hun gezin op financiële wijze te ondersteunen, of ze zetten het financiële aspect op een lager pitje om meer tijd door te kunnen brengen met hun kinderen. Er kan hier echter wel iets, of eigenlijk heel veel, aan gedaan worden. Dit zijn enkele van de dingen die je zou kunnen ondernemen:

• Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat je werkschema iets flexibeler kan worden, zodat je beter voor je kinderen kunt zorgen. In dit geval is slechts een uurtje per week al voldoende.
• Overleg met je partner, of andere volwassenen, hoe jullie jullie tijd kunnen verdelen om ervoor te zorgen dat de kinderen zo min mogelijk tijd alleen hoeven door te brengen. Dit geldt natuurlijk voor de tijd die ze niet op school doorbrengen.
• Maak tijd vrij om exclusief aan je kinderen te wijden. Als je dagelijks slechts dertig minuten tijd vrijmaakt, waarin je je telefoon uitzet en even nergens anders aan denkt, om je kinderen te knuffelen en ze te vertellen wat je die dag allemaal hebt meegemaakt en aan ze te vragen wat zij hebben meegemaakt, dan draag je eigenlijk al heel veel bij aan hun geluk. Als dertig minuten per dag echt niet lukt, probeer dan minstens vijftien minuten per dag vrij te maken.
• Zorg ervoor dat je minstens één keer per week met je kinderen gaat spelen. Deze tijd is zeer kostbaar: het zal snel voorbijgaan en wanneer het eenmaal voorbij is, zal het niet meer terugkomen. Als je regelmatig met je kinderen speelt, dan hoef je ze niet te vertellen dat je van ze houdt: ze zullen het gewoon weten en het gevoel hebben dat ze gewaardeerd worden.

Liefde zal kinderen nooit verwend maken

Wat de omstandigheden ook zijn, het is het altijd waard om na te denken over hoe je meer tijd kunt besteden aan je kinderen. Ze verdienen het. Ze zitten in een fase in hun leven waarin alles dat ze meemaken een stempel zal achterlaten. Misschien zul je hiervoor iets moeten opofferen, maar wij zijn er 100% zeker van dat het de opoffering waard is.

Onthoud dat ook voor kinderen sommige dingen zeer belangrijk zijn!

Afbeeldingen met dank aan Tanieka Kast, Anne Byrme