Het zijn de hoge verwachtingen die ons misleiden, niet de uiterlijkheden
De hoge verwachtingen die we hebben eindigen soms in ontgoocheling. Dit is wat er gebeurt wanneer we al onze hoop op bepaalde mensen stellen en het uiteindelijk ineenstort als een kaartenhuisje. We willen hiermee zeggen dat het soms niet de uiterlijkheden zijn die ons in de steek laten. De hoge verwachtingen die we hebben bedriegen ons.
Misschien denk je dat het nodig en motiverend is om in het leven hoge verwachtingen te hebben. Het kan gedurfd zijn om jezelf te vertrouwen, maar je hebt het gevoel dat je het beste verdient. En je hebt gelijk. We weten dat wanneer we geconfronteerd worden met een specifieke opdracht, hoge verwachtingen een grotere hersenactiviteit veroorzaken. Ze breiden zelfs de hoeveelheid reactiemogelijkheden uit.
“Gezegend is hij die niets verwacht, want hij zal nooit ontgoocheld zijn.”
-Alexander Pope-
Maar het echte probleem is niet dat ze een vorm van motivatie zijn. Het is wel zorgwekkend wat we aan verwachtingen toeschrijven en hoe goed we zijn in het verbergen van het risico dat ze met zich meebrengen. Of we het nu al of niet geloven, velen van ons hebben eigenlijk veel hogere verwachtingen dan de realiteit zelf. Het is iets wat we heel vaak doen. Ken jij niet iemand die altijd ontgoocheld is omdat mensen niet aan zijn of haar onhaalbaar hoge verwachtingen beantwoorden?
Je kan een leven leiden in eenzaam perfectionisme. Misschien idealiseer je relaties en heb je een onrealistisch idee van trouwe vriendschappen. Al deze dingen brengen jou alleen maar ontgoocheling. Je trapt in de eeuwige valkuil van ‘Ik verdien het beste’. Dus weet je niet dat het beste niet noodzakelijk perfect of ideaal is. Want om echt geluk te bereiken is inspanning nodig.
De valkuil van de hoge verwachtingen die we hebben
Sommigen beweren dat het idee dat we van onszelf hebben, geweven is door de mensen die deel uitgemaakt hebben van ons leven. Onze ouders, leerkrachten, vrienden en collega’s maken de stof voor ons zelfbeeld. Als we hieraan de verwachtingen toevoegen, die wij ook van anderen hebben, dan is het duidelijk welk spinnenweb we eigenlijk aan het weven zijn.
Laten we even over deze vreemde ironie nadenken. Velen van ons zijn precies zoals anderen verwachten dat ze zijn. Maar als anderen niet handelen zoals wij willen, dan beginnen we te wanhopen. Dit is ongetwijfeld de hoogste vorm van ongelukkig zijn.
Wat we bovendien vaak in relaties zien, is dat één persoon hoge, starre verwachtingen heeft van de ander. Eigenlijk schrijven ze een script waarin alles bepaald wordt wat zij zullen doen en zeggen. Op die manier bevestigen ze zichzelf.
Barry Schwartz is professor in de psychologie aan de Swarthmore Hogeschool en auteur van enkele bekende boeken, zoals The Paradox of Choice. Hij legt uit dat we in termen van relaties of vriendschap “zuinig moeten zijn” met verwachtingen. We moeten ze eerder beperken en op onszelf richten.
“Verwacht niets van iemand, verwacht alles van jezelf.” In deze woorden zit veel waarheid. We moeten eerst in onze eigen persoonlijke groei investeren en de beste versie van onszelf worden. Dit zal ons helpen om op te houden te zoeken naar vermoedelijk perfecte mensen.
Het Michelangelo-effect
Zelfhulpboeken herinneren ons dat ‘het beste nog moet komen’ en dat ‘datgene waarop je wacht, net om de hoek ligt’. En dit soort benaderingen vervullen ons inderdaad met hoop en fantasieën. Ze openen onze ogen voor betere kansen. Maar we moeten voorzichtig zijn. Want als we denken dat er altijd iets beters bestaat, dan storten we onszelf in een eindeloze onvruchtbare zoektocht. We zitten dan in een wachttijd zonder einde.
“Wanneer iemand zijn verwachtingen tot nul laat verminderen, dan zal hij alles wat hij heeft, echt waarderen.”
-Stephen Hawking-
We gaan verder op dit idee. Er bestaat iets wat we het Michelangelo-effect noemen. Wanneer Michelangelo, de grote kunstenaar uit de Renaissance, naar een stuk steen keek, zag hij in de steen een slapend wezen voor zich dat op het punt stond te ontwaken. De magie was er, verborgen en slapend aanwezig. Het enige wat hij hoefde te doen, was zijn gereedschap nemen en het van boven tot beneden uitkappen. Hij beeldhouwde zijn prachtige kunstwerken alleen met fijn geduld, intelligentie, originaliteit en liefde.
Hoge verwachtingen zijn dus goed zolang ze realistisch en motiverend zijn. Maar we mogen niet vergeten dat de beste relaties, de relaties zijn waaraan we elke dag werken. Zo scheppen we magische, ideale relaties. In dit dagelijks werk vijlen we de scherpe kantjes af en maken we zo de zachte rondingen van onze overeenkomsten.
Hoge verwachtingen of niet, de nederige schoonheid van elke persoon verdient het om met gevoelig geduld en standvastige toewijding ontdekt te worden.
