De amygdala en angst: wat is het verband?

Neurowetenschappers noemen de neurologische structuren die angststoornissen bemiddelen het "web van angst." Van al deze gebieden is de amygdala in de hersenen het meest relevant: een gebied zo klein als een knikker.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 27 december, 2022

Er is een direct verband tussen de amygdala en angst. Dit is een feit dat al lang bekend is. Maar naast dit feit is er nog een ander dat even merkwaardig als opvallend is. Neurowetenschappers hebben ontdekt dat sommige mensen een grotere amygdala hebben en dat dit de kans op stemmingsstoornissen verhoogt.

Is dit misschien toeval? Kan iemand echt met zo’n neurologische stoornis geboren worden? Onderzoek toont ons dat, in werkelijkheid, deze eigenaardigheid vooral te wijten is aan een heel specifieke factor. Deze factor is niemand anders dan het lijden veroorzaakt door een moeilijke jeugd, onderhevig aan voortdurende stress, hetzij door mishandeling, lichamelijke verlating, of emotionele verwaarlozing.

Met andere woorden, je vroegere ervaringen, en hoe die je beïnvloedden, modelleren de architectuur van je hersenen. Bovendien doet het dat op een heel unieke manier: als je in je kindertijd stress oploopt, verandert dat al die neurobiologie die te maken heeft met wat wetenschappers het “web van angst” noemen.

Regio’s als de amygdala, de hippocampus, of de voorste dorsale cingulate cortex ondergaan kleine veranderingen die het risico om op volwassen leeftijd aan angststoornissen te lijden vergroten.

De amygdala en angst: wat is het verband?

We ervaren allemaal angst in ons leven, met wisselende intensiteit. Stressvolle situaties die je meemaakt, zoals geconfronteerd worden met een sollicitatiegesprek, examens, of een conferentie waar je moet spreken, halen je door de molen. Ze creëren angst, onzekerheid of bezorgdheid over wat er gaat gebeuren en of je het wel goed zult doen.

Deze ervaringen, hoe ingewikkeld ze je ook lijken, zijn volkomen normaal. Het is echter niet normaal om voortdurend last te hebben van angst.

Soms is er geen specifieke aanleiding. Je kunt een permanent gevoel van angst voelen dat je niet kunt verklaren, en dat je hele werkelijkheid verandert, zowel lichamelijk als psychisch. Deze angst is pathologisch en werkt als een vergif dat je gezondheid en mogelijkheden aantast.

Psychische aandoeningen zoals fobieën, posttraumatische stressstoornis, en gegeneraliseerde angststoornis, kunnen je beïnvloeden en houden verband met angst. Hierdoor vragen neurowetenschappers zich al tientallen jaren af wat er eigenlijk in de menselijke hersenen gebeurt en welke hersenstructuren deze angst veroorzaken.

Het “web van angst” en de amygdala

Angst is niet het gevolg van de activiteit van slechts één hersenstructuur. In feite is het het resultaat van een complexe combinatie van verschillende gebieden van de hersenen. Dit vormt wat wetenschappers het “web van angst” noemen. De naam alleen al is eng genoeg, maar wat is het precies?

Om het beter te begrijpen, beginnen we met uit te leggen dat het menselijk brein zowel emotioneel als rationeel is. Het heeft een aantal heel oude gebieden die de processen die met je gewaarwordingen, emoties en gevoelens te maken hebben verwoorden en beheersen. Met name de frontale gebieden van de hersenschors beheersen de cognitieve en meer reflexieve processen.

Wanneer iemand een angststoornis ervaart, worden zijn hersenen overgenomen door angst. We kunnen zeggen dat de hersenen “gekaapt” worden door een reeks structuren die het meer logische en reflectieve denken beperken.

Bovendien is het deel van je hersenen dat deze controle orkestreert de amygdala. Dit feit werd ontdekt in de jaren ’90, dankzij een studie die aan de Yale Universiteit werd uitgevoerd door Dr. Michael Davies.

• We weten dat de amygdala in staat is om razendsnel informatie te onttrekken over wat ons omringt. Het detecteert risico’s en bedreigingen, of ze nu echt of ingebeeld zijn.
• Kort daarna activeert het het gevoel van angst om je klaar te maken om te vluchten of je te verdedigen.
• Daarna bereikt dit gevoel van angst en alertheid ook de dorsale anterieure cingulate cortex (die in de frontale kwab ligt). Wat deze structuur doet is de gewaarwording van angst versterken en de meest rationele gedachten blokkeren. Emoties beheersen nu je hersenen, of, meer specifiek, angst. Je hersenen willen dat je op deze situatie reageert.

Veranderingen in de amygdala als gevolg van een stressvolle jeugd

In 2013 deed de Stanford Universiteit een geweldige ontdekking (Engelse link). Professor in de psychiatrie Dr. Vinod Menon ontdekte via MRI scans dat sommige mensen een grotere dan gemiddelde amygdala hadden. Deze mensen hadden ook andere correlerende factoren.

De eerste was dat velen van hen leden aan angststoornissen. De tweede was dat ze een traumatische of op zijn minst stressvolle jeugd hadden doorgemaakt door factoren als verlating of emotionele verwaarlozing, onder andere.

Het lijkt er dus op dat het hebben van een grotere amygdala veranderingen veroorzaakt in de verbindingen tussen andere gebieden van de hersenen die verantwoordelijk zijn voor de waarneming en regulering van emoties.

Hierdoor ontstaat hyperactiviteit, en de amygdala wordt gevoeliger en heeft meer moeite met het reguleren van angst, angst, bezorgdheid en het gevoel van dreiging, onder andere.

Dr. Menon hamert echter op één feit: het meemaken van een moeilijke jeugd zal niet noodzakelijk betekenen dat iemand in zijn volwassenheid aan stemmingsstoornissen zal lijden. Er is echter wel een risico en een grotere waarschijnlijkheid.

Dit wetende richt de wetenschap zich op het reguleren van de activiteit van de amygdala, zeker in het geval van angst. Zoiets zou ons nieuwe en waardevolle hulpmiddelen kunnen geven bij de behandeling van angst, een aandoening die, zoals je wel weet, tegenwoordig heel veel voorkomt.