Brokeback Mountain, een liefdesverhaal

22 Januari jongstleden was het 10 jaar geleden dat Heath Ledger stierf. Hij stierf op jonge leeftijd — namelijk 28 — maar heeft ons een interessante serie films geschonken. Hij speelde in Casanova, Monster’s Ball, Brokeback Mountain, The Dark Knight en The Imaginarium of Doctor Parnassus. Deze laatste heeft hij helaas niet kunnen afronden voor hij stierf, maar een andere acteur nam zijn plaats in. Zonder twijfel is zijn meest gedenkwaardige rol de Joker geweest in The Dark Knight, waarvoor hij postuum een Oscar heeft gewonnen. Voor velen was hij dan ook ‘de beste Joker ooit’. Maar vandaag willen we hulde brengen aan Ledger voor een andere film die zijn carrière hielp te bepalen: Brokeback Mountain.

Deze film, geregisseerd door Ang Lee, kwam uit in 2005. Ledger acteerde hier samen in met Jake Gyllenhaal, Anne Hathaway en Michelle Williams. Hij ontmoette deze laatstgenoemde actrice op de set en trouwde later met haar. Hij had met haar zijn enige dochter, Matilda.

Brokeback Mountain is gebaseerd op het boek door Annie Proulx. De film ontving verscheidene prijzen, waaronder drie Oscars. Dit is een liefdesverhaal dat zich in de jaren ’60 en ’70 afspeelt en ons bewust maakt van de sociale druk waar homoseksuele mensen mee te maken krijgen.

Homoseksualiteit in films

Elk jaar zien we meer en meer homoseksuele personages in films. Dit was voorheen echter lang niet altijd het geval. Bovendien gaat het hierbij vaak om secundaire personages die geen centrale rol in het verhaal (of een relatie) spelen. Sterker nog, homoseksuele personages worden nog steeds dikwijls ingezet als een komische noot. Naast de b-films, waar we dit soort verhalen wel vaker zien, krijgen we amper homoseksuele liefdesverhalen in blockbusters te zien.

Homoseksualiteit kent een lang verleden als taboe. Ook al zijn we inmiddels al ver gekomen vanaf dat punt, het blijft moeilijk om bijvoorbeeld seksscènes tussen homoseksuelen te zien, terwijl we daar meer dan genoeg heteroseksuele varianten van krijgen. Homoseksuele mensen zijn zelden de hoofdpersonen in verhalen of krijgen zelden verhalen toegewezen als Romeo en Juliet of de Titanic. Het lijkt alsof de maatschappij het romantische genre strikt voor de heteroseksuelen bewaart.

Brokeback Mountain als pionier

Brokeback Mountain is al lang niet meer de enige film met een homoseksueel thema. Het was echter wel een pionier wat betreft het centreren van een heel verhaal om een relatie tussen mensen van hetzelfde geslacht. Bovendien waren dit ook nog eens mannen. Dit maakt het nog interessanter omdat romantiek vaak als iets ‘vrouwelijks’ werd beschouwd.

Langs deze lijnen redenerend realiseren we ons dat, zelfs in heteroseksuele liefdesscènes, het naakte lichaam van een vrouw vaker de scène bepaalt dan die van de man. Wat je bijvoorbeeld kunt zien in de film Blue is the Warmest Colour, is dat het minder schandalig lijkt om naakte vrouwen en lesbische seksscènes te laten zien dan het lichaam van een man of een homoseksuele scène. Misschien komt dat omdat juist homoseksuele scènes of meer mannelijke naaktheid tegen het heteroseksuele stereotype van masculiniteit in gaat.

Controversie opwekken

Ondanks alle prijzen die de film won en het succes dat hij had, was Brokeback Mountain ook controversieel. Ledger zei zelf dat hij behoorlijk wat ongemakkelijke en homofobe vragen van de pers te verduren had gekregen. Een aantal Amerikaanse associaties die verbonden waren met de Katholieke Kerk bekritiseerde de film ook sterk.

Sommige bioscopen besloten de film niet meer te vertonen. In China werd Brokeback Mountain verboden. Italiaanse kanalen censureerden de homoseksuele liefdesscènes en zelfs de scènes waarin alleen gekust werd. De expliciete heteroseksuele scènes werden echter niet gecensureerd.

De film behaalde echter zijn oorspronkelijke doel: het behandelde een ‘controversieel’ onderwerp met respect. Bovenal liet het ware liefde tussen twee mensen zien, los van hun geslacht.

Brokeback Mountain, het begin

Brokeback Mountain is een langzame, weldoordachte, stille film… maar hij is ook erg emotioneel. Deze film bracht iets dat we nog nooit in een commerciële bioscoop gezien hadden: een liefdesverhaal tussen twee mannen. Deze mannen lijken op het eerste gezicht twee ‘macho’s’ en moeten vechten om elkaar lief te hebben in een maatschappij die homoseksuelen afstraft.

Ennis Del Mar is een serieuze en stille jongeman, terwijl Jack Twist opgewekt en welsprekend is. Ze brengen een zomer door als twee herders in de bergen, totaal afgezonderd van de rest van de wereld. Eenzaamheid, meegaandheid en het samenleven leidt ertoe dat ze samen een nacht doorbrengen. In het begin veroorzaakt dit met name verwarring. Later wordt dit een liefdesverhaal dat ze voor eeuwig bij zich zullen dragen. De eisen van de tijd, een patriarchale — door mannen geleide — samenleving en een mannelijk stereotype dwingt de hoofdpersonen om hun relatie te verbergen.

Jack begint de relatie terwijl Ennis hier in het begin op tegen is. Hij geeft echter uiteindelijk toe aan zijn gevoelens en gaat ermee akkoord. We ontdekken snel dat Ennis een sterk pantser om zich heen heeft gebouwd. Maar hij houdt vol zodat zijn imago niet verandert. Hij staat op het punt om met een vrouw te trouwen. Hij maakt Jack snel duidelijk dat hij geen ‘flikker’ is. Een trauma dat hij tijdens een kindertijd heeft doorstaan zorgt ervoor dat hij niet snel zijn ware emoties laat zien, waardoor hij ze in plaats daarvan ontkent. Als een kind werd Ennis door zijn vader gedwongen het lichaam van een gemartelde en vermoorde man te bekijken. Hij was vermoord vanwege zijn seksuele geaardheid.

Het verhaal van Brokeback Mountain

De zomer loopt ten einde en beide mannen laten hun relatie achter. Hun geheim zal achterblijven in de bergen. De trauma’s van Ennis zullen tot gewelddadige scènes tussen hun leiden omdat, ondanks zijn gevoelens richting Jack, hij weigert te accepteren dat hij in feite homoseksueel is. Hij reageert hierop met geweld.

Uiteindelijk eindigen ze allebei met een vrouw, worden ze ouders en leven ze zoals van hun verwacht wordt. Het leven van Ennis neemt echter een moeilijke wending. Zijn familie heeft financiële problemen en hij is ongelukkig. Jack trouwt daarentegen met een rijke vrouw en leidt een ogenschijnlijk fijn leven. We zien uiteindelijk dat dit slechts een masker is dat hij opzet en dat zijn huwelijk aan het kapseizen is. Zijn relatie met zijn schoonvader is erg gecompliceerd. Zijn schoonvader is een typisch voorbeeld van een Texaanse man met diepgewortelde patriarchale waarden. Hij gelooft dat elke man een ‘goed alfamannetje’ moet zijn en de hierbij horende gewoontes moet vertonen.

Jack en Ennis ontmoeten elkaar vele jaren later weer. Vanaf dit moment volgen meer frequente escapades. Er is niks aan hun passie en liefde voor elkaar veranderd, ondanks het verstrijken van de tijd. Jack is bereid om alles achter te laten om een leven met Ennis op te bouwen. Hij is veel vrijer en heeft de wilskracht om te vechten voor hun gevoelens. Maar Ennis is het slachtoffer van de maatschappij en kan maar niet loskomen van de rol die hem toegewezen is. Hij is bang om niet geaccepteerd te worden. En om te eindigen als de man die hij in zijn jeugd gezien had.

Alle vooroordelen aan de kant

Brokeback Mountain is een film die ons uitnodigt om onze vooroordelen aan de kant te zetten en het verhaal te zien voor wat het is: een liefdesverhaal. Een liefdesverhaal dat tussen twee mannen opbloeit in een puur westerse, christelijke en conservatieve leefomgeving. Deze liefde zal hen voor de rest van hun leven tekenen.