De relatie tussen angststoornissen en een hoog IQ

“Onwetendheid is een zegen.” Vreemd genoeg heeft dit populaire gezegde nogal wat bewijs om het te ondersteunen, althans volgens verschillende onderzoeken naar het verband tussen geluk, angst en intelligentie. Volgens een artikel van de Lakehead Universiteit in Canada is er een zeer opvallende relatie tussen angststoornissen en een hoog IQ. Ze hebben bevestigd dat er een bijna rechtstreeks verband bestaat tussen deze briljante, analytische geesten, overmatige zorgen en sociale angst.

Niet zo lang geleden hadden we het over het schijnbare verband tussen creativiteit en een bipolaire stoornis. Allereerst moeten we iets heel belangrijks verduidelijken. Dit betekent niet dat er een psychische stoornis zit achter elke persoon met een uitzonderlijk hoog IQ of opmerkelijk creatief potentieel. Dit is helemaal niet het geval.

De wetenschap, en in het bijzonder de psychologieafdelingen van vele universiteiten over de hele wereld, hebben dit onderwerp bestudeerd. Ze bieden regelmatig informatie die van belang zou kunnen zijn voor ons. Deze informatie bestaat uit gegevens die belangrijk bewijsmateriaal bevatten dat ons later in de klinische praktijk kan helpen. Daaruit leerden ze iets heel belangrijks. Ze hebben laten zien dat er veel mensen met hoge vaardigheden en intelligentieniveaus zijn die zich op een manier gedragen die niet hand in hand lijkt te gaan met hun zeer bevoorrechte breinen. Bovendien zijn ze zijn vaak niet gelukkig vanwege dit feit. Daarom voelen ze zich gefrustreerd en nemen ze niet altijd de beste beslissingen.

Er zijn veel psychiaters en neuropsychologen over de hele wereld die vaak hetzelfde probleem tegenkomen. Ze hebben veel hoge IQ-patiënten met chronische en veralgemeende angstgevoelens. Maar wat is de reden hiervoor?

De relatie tussen angststoornissen en hoge intelligentie

Degenen die in het onderwijs werken zullen dit verschijnsel vaak zien. Er zijn immers briljante studenten die een opmerkelijke emotionele balans en een opvallende kalmte vertonen. Anderen daarentegen raken snel gefrustreerd door veranderingen die plaatsvinden. Ze verwachten altijd het ergste en stress vult hun leven. Zo erg zelfs dat ze uitgeput raken en hun academische prestaties er onder lijden.

Tscahi Ein-Dor en Orgad Tal zijn twee psychologen van de Lakehead University in Canada. Ze voerden verschillende experimenten uit op verschillende middelbare scholen en universiteiten. Hun doel was om deze specifieke gedragspatronen te bestuderen. Dit zijn immers patronen die uiteindelijk het persoonlijke en professionele succes van een groot aantal studenten belemmeren. Op een bepaald moment tijdens hun onderzoek besloten ze om ook een MRI-scan te maken. Op dat moment ontdekten ze iets opmerkelijks en heel onverwachts.

Witte stof en hoge intelligentie

Het verband tussen angststoornissen en een hoog IQ kan worden verklaard door een kleine cerebrale afwijking in de witte stof van de hersenen. Deze structuur, meestal gevormd door gemyeliniseerde axonen, houdt verband met de overdracht van informatie. Het bepaalt onze intelligentie en de capaciteiten van onze cognitieve processen. Het speelt op zijn beurt ook een rol in onze emoties.

Sommige wetenschappers denken dat toen intelligentie zich bij de mens ontwikkelde, angst datzelfde deed. Dit had een heel specifiek doel: anticiperen op gevaren. Op die manier zou ons vermogen om informatie te analyseren en te verwerken ons helpen onze overlevingskansen te vergroten door te anticiperen op risico’s en bedreigingen. Het is duidelijk dat wanneer we overbelast zijn met angst, intelligentie zijn kracht verliest omdat de persoon zich letterlijk verlamd voelt.

Kenmerken van mensen met een hoog IQ en angststoornissen

Deze kleine afwijking of variatie in de cerebrale witte stof betekent niet dat elke persoon met een hoog IQ of intelligentie op een bepaald moment in zijn leven een angststoornis zal ontwikkelen. Er is gewoon een groter risico. Ze zijn gevoeliger voor het niet kunnen beheersen van hun emoties in stressvolle situaties. Hier zijn enkele typische kenmerken van mensen die deze relatie wel hebben tussen hun intelligentie en hun emoties:

• Emotionele intelligentie. Het vermogen om te in te spelen op bedreigingen of gevaren die anderen niet kunnen waarnemen (iets dat in bepaalde contexten nuttig kan zijn).
• Overgevoeligheid. Angststoornissen en hoge intelligentie leiden vaak tot lage tolerantie in bepaalde situaties en bij bepaalde mensen. Dit kan mentale uitputting veroorzaken.
• Emotionele besmetting. Een ander kenmerk van zeer intelligente mensen is dat ze erg gevoelig zijn voor de emoties van anderen. Ze weten namelijk niet hoe ze die emoties moeten filteren. Ze weten ook niet hoe ze er met kunnen omgaan of scheiden van de realiteit. Dit betekent dat ze lijden aan een continue “emotionele besmetting”, samen met de vermoeidheid die het veroorzaakt.
• Onbewuste verspilling. Deze rare term zal wellicht een beetje vreemd voor je lijken, maar het onthult eigenlijk iets dat echt een belletje laat rinkelen. Mensen met een hoog IQ denken te veel. Ze verspillen veel mentale en emotionele energie door te denken aan onbelangrijke zaken die hen in de meeste gevallen nergens heen brengen.
• De wereld zit vol met mogelijkheden en ze kunnen geen enkele negeren. Angststoornissen en hoge intelligentie produceren ook een onvermogen om limieten vast te stellen, sommige opties opzij te zetten en andere te kiezen. De wereld is voor hen vol met oneindige opties, variabelen en voorwaarden. Ze zijn vaak niet in staat om ze allemaal weg te gooien.

Een hyperactief brein

Op dit punt is de vraag bijna onvermijdelijk. Hoe kunnen we ermee omgaan? Hoe kunnen we omgaan met een hyperactief brein dat niet in staat is om een realiteit te filteren die te complex is? Een realiteit die zo vol is met informatie, emoties en prikkels?

We zouden waarschijnlijk zeggen dat het beste zou zijn om een manier te vinden om de angst kwijt te raken. Of om hem op zijn minst te verminderen. Wel, hoe raar het ook klinkt, dat is niet het antwoord. De sleutel is om angst in ons voordeel te gebruiken. We moeten er effectief met omgaan om ons volledige potentieel te realiseren. Want als onze intelligentie en angst om een bepaalde reden hand in hand gaan, dan moeten we ons op die reden concentreren.

Laten we leren gebruiken wat we hebben om te zien wat anderen niet zien. Laten we het gebruiken om in te spelen op risico’s, maar ook op gebeurtenissen en kansen. Maar laten we het op een gebalanceerde manier doen, wetende hoe we het onnodige kunnen filteren. Laten we onze paden zo ordenen dat onze mentale energie op de best mogelijke manier kan stromen. Het alles geven wat je hebt, zal het uiteindelijk zeker waard zijn.