Woon-werkverkeer kan slecht zijn voor onze gezondheid

Hoeveel tijd verspil jij met van en naar je werk gaan? De wetenschap beweert dat de uren die we besteden aan woon-werkverkeer een belangrijke bron van stress en angst zijn.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 27 december, 2022

Elke dag ben je gemiddeld een tot twee uur kwijt aan woon-werkverkeer. Dat is niet alleen tijdverspilling, maar ook een bron van stress en een manier om je leven in gevaar te brengen, vooral als je met de auto reist. Uit recent onderzoek blijkt zelfs dat woon-werkverkeer slecht is voor de gezondheid.

Tegenwoordig wordt steeds vaker gebruik gemaakt van telewerken. Voor een groot deel van de arbeidsmarkt geldt echter nog steeds een aanwezigheidsplicht. Bijvoorbeeld ziekenhuizen, scholen, fabrieken, supermarkten, enz. Dit betekent dat miljoenen mensen elke dag vanuit de rust van hun eigen huis naar hun baan gaan.

De gevolgen van het woon-werkverkeer variëren van economische uitgaven (aan brandstof of kosten van openbaar vervoer) tot een ernstige impact op ons geestelijk welzijn. We ervaren vermoeidheid, slaapgebrek, stress en angst. Bovendien hebbenwe het gevoel dat we tijd verspillen, tijd die we niet kunnen delen met ons gezin of gebruiken om uit te rusten.

De gevolgen van het pendelen

Het hebben van een baan stelt ons in staat in ons levensonderhoud te voorzien, levensplannen te maken en ons zelfs voldaan te voelen. Toch zijn de kosten van dit werk en deze verantwoordelijkheid vaak extreem hoog. Pendelen betekent bijvoorbeeld dat we een groot deel van onze tijd kwijt zijn.

Bovendien is het vrij gebruikelijk om vrij ver van de werkplek te wonen. Sterker nog, niet iedereen heeft het geluk om naar het werk te kunnen lopen. Daarom is het de gewoonste zaak om vroeg op te staan en de auto te nemen of het openbaar vervoer te gebruiken.

Een andere opvallende factor is de toename van voertuigen en verkeer. Onze wegen en snelwegen zijn echte asfaltjungles met frequente verkeersopstoppingen. Bovendien zijn we altijd gehaast, waardoor we dingen vergeten. We moeten echter al onze zintuigen gebruiken om ongelukken te voorkomen. Dit kan nogal moeilijk zijn als we zo moe zijn.

Een oncomfortabele weg

Er wordt vaak gezegd dat we een arbeidssysteem hebben gecreëerd dat ons dwingt te rijden of op zijn minst afhankelijk te zijn van een of ander vervoermiddel. In feite besteden we steeds meer tijd aan het woon-werkverkeer, en hoewel we het gebruik van de fiets of elektrische scooters proberen te bevorderen, zijn deze middelen in werkelijkheid niet altijd nuttig.

De universiteit van Alicante heeft onlangs onderzoek uitgevoerd (Engelse link) dat aantoonde hoe het woon-werkverkeer onze gezondheid beïnvloedt. Zij ontdekten dat hoe meer tijd er wordt geïnvesteerd, hoe groter de negatieve impact op ons leven. Zij ontdekten ook dat langere reizen een intensiever effect hebben op vrouwen.

Dit kan te wijten zijn aan het feit dat zij in de regel degenen zijn die taken op zich nemen die verder gaan dan hun eigen werk. Als zij bijvoorbeeld een of twee uur moeten besteden aan het woon-werkverkeer, nemen zij tijd weg van hun taken in verband met de zorg voor kinderen en het huishouden, enz.

Triggers van stress en angst in het woon-werkverkeer

Anderzijds zijn er mensen die van het woon-werkverkeer genieten. Zij vinden het fijn om deze tijd voor zichzelf te hebben. Als ze met de metro of de bus reizen, kunnen ze zich even helemaal losmaken van de wereld door wat te lezen of naar muziek te luisteren.

De waarheid is echter dat er maar weinigen zijn die van deze gedwongen tijdsintervallen genieten. Dat heeft de volgende redenen:

• Woon-werkverkeer vereist meestal vroeg opstaan en later thuiskomen.
• Autorijden is een activiteit die veel concentratie vergt. Bovendien is het vaak stressvol. Dichtslibbende wegen, verkeer, vertragingen of slechte manoeuvres van andere chauffeurs versterken het slechte humeur. Er is ook het element van onzekerheid. We weten immers nooit wat ons te wachten staat als we de auto nemen.
• Het openbaar vervoer wordt steeds drukker. Vertragingen komen vaak voor. Ook dit is een variabele die angst kan opwekken .
• Als het woon-werkverkeer lang duurt, zijn we tegen de tijd dat we aankomen, uitgeput. Deze vermoeidheid stapelt zich dag na dag op en verzwakt onze gezondheid.
• Ten slotte zijn er de verontrustende factoren lawaai en milieuvervuiling. Deze beide aspecten hebben een grote invloed op ons welzijn.

Pendelen van huis naar werk verhoogt het risico op hart- en vaatziekten

Als we elke dag een uur of twee (soms meer) besteden aan pendelen, is sporten wel het laatste wat we willen doen. Uiteraard zijn er altijd uitzonderingen. Onderzoek van Christine Hoehner (University of Washington) en collega’s wijst echter op een belangrijk verband.

Volgens hun studie verhogen lange forenzenperiodes namelijk het risico op hart- en vaatziekten. Dit komt doordat geaccumuleerde uitputting een sedentaire levensstijl in de hand werkt.

Mensen komen thuis van het werk en hebben geen zin om te bewegen, laat staan om te sporten. Daar komt nog het altijd gevaarlijke slaaptekort bij. Dit alles leidt tot hoge bloeddruk, gewichtstoename, slechte eetgewoonten, enz.

Een andere factor is dat de uren die we in het woon-werkverkeer investeren, ons de tijd ontnemen voor vrije tijd, rust en doorbrengen met ons gezin. We voelen ons moedeloos als we de dagen voorbij zien gaan terwijl onze verstikkende en zich herhalende routines hetzelfde blijven. Dit ondermijnt niet alleen onze fysieke, maar ook onze psychologische gezondheid.

Het woon-werkverkeer is in veel gevallen een directe weg naar ongemak. Het is ook moeilijk te verhelpen. We moeten echter altijd in gedachten houden dat werk een dimensie moet zijn die ons projectie, voeding en welzijn biedt, en ons niet van onze levenskwaliteit mag beroven.