Van wetenschap van de ziel tot gedragswetenschap

Tegenwoordig spreken we over psychologie als een gedragswetenschap. Etymologisch gezien betekent psychologie echter de wetenschap van de ziel. In dit artikel gaan we zien hoe het begrip psychologie zich door de eeuwen heen heeft ontwikkeld.

Het concept en de doelstelling van de psychologie zijn in de loop der tijd veranderd. De methodologie heeft ook een evolutie doorgemaakt, net zoals de relatie tussen de specialist en de patiënt.

Psychologie omvat nu een grote verscheidenheid aan denkscholen, interpretaties en specialisaties. Die verscheidenheid betekent dat de definitie en het focuspunt ook zijn veranderd en geëvolueerd.

De academische en klinische discipline van de psychologie is “zeer gemedicaliseerd” geworden. Als gevolg heeft het tegenwoordig de neiging om zich te concentreren op pathologieën. Het was echter eeuwenlang de studie van ons innerlijke, geestelijke leven van onze ziel. De wetenschap van de psychologie bestudeerde wie je was en wat je diepste essentie was.

Psychologie: Van zielswetenschap naar geestelijke gezondheidswetenschap

De term psychologie komt van de Griekse woorden psyche (ziel, zoals begrepen in de klassieke betekenis van wat een lichaam leven geeft) en logos (kennis, wetenschap of studie). Met andere woorden, de etymologische betekenis van psychologie is de wetenschap van de ziel.

Psychologie als de studie van de menselijke ziel ontstond toen de mensheid zich “metavragen” begon te stellen. Met andere woorden, mensen begonnen vragen te stellen over zichzelf en hun eigen geest.

In die zin kun je het begin van de psychologie niet begrijpen zonder na te denken over de geschiedenis van de filosofie. Toen de psychologie echter op zoek ging naar een andere methodologie dan introspectie, scheidden de twee definitief van elkaar.

Aan het einde van de 19e eeuw veranderde de maatschappij de manier waarop zij naar de psychologie keek. Het ging van een wetenschap van de ziel, of filosofie van de geest, naar een wetenschap van de geest.

In plaats van zich te richten op spirituele problemen, begon de psychologie met de empirische studie van mentale verschijnselen. Dat is het moment waarop we de allereerste “laboratoria” beginnen te zien, die gewijd zijn aan psychologisch onderzoek.

Gedurende deze tijd definieerde William James (1842-1910) psychologie als de wetenschap van de fenomenen en omstandigheden van de geest. Dit perspectief van de psychologie richtte zich vooral op de interne ervaringen van het bewustzijn. Met andere woorden, de studie van gedachten, gevoelens en sensaties.

Psychologie: van wetenschap van de geest naar gedragswetenschap

Zoals je kunt zien, zag men vanaf het einde van de 19e eeuw de psychologie als de wetenschap van de geest. Psychologen zochten informatie op basis van de bewuste ervaringen van hun patiënten in relatie tot de reacties op bepaalde prikkels.

In de eerste helft van de twintigste eeuw veranderde echter het begrip psychologie. Vanaf dat moment werd psychologie beschouwd als een gedragswetenschap. Het veranderde omdat behavioristische psychologen in die tijd vonden dat je geen gedachten en gevoelens kunt waarnemen.

Ze beweerden dat het enige wat je kunt waarnemen is hoe externe prikkels het externe gedrag van mensen beïnvloeden. Niemand kan direct gevoelens, gedachten en gewaarwordingen waarnemen. Daarom kunnen deze dingen niet het onderwerp van studie zijn.

Terug naar de wortels van psychologie als gedragswetenschap

Ondanks dat alles begon psychologie in de jaren ’60 weer onbewuste processen te bestuderen. De cognitieve psychologie begon zich te verdiepen in de manier waarop de geest informatie verwerkt. Dat betekende een verschuiving in de definitie van psychologie.

Deskundigen begonnen het te definiëren als een wetenschap van gedrag en mentale processen. Op dat moment verschenen de eerste informatieverwerkingsmodellen.

Het is de moeite waard om je erop te wijzen dat gedrag en handelen gelijkwaardige concepten zijn. Hoewel je ze in de spreektaal afwisselend kunt gebruiken, hebben ze verschillende nuances. Gedrag verwijst naar de manier waarop we in de wereld bestaan.

Dit bestaan heeft twee dimensies:

• een uiterlijke dimensie die we kunnen waarnemen
• een innerlijke dimensie die intiem en privé is

Handelen heeft te maken met uiterlijk en waarneembaar gedrag. Om over innerlijk gedrag te praten, heeft de psychologie de neiging om de term bewustzijn te gebruiken.

De huidige definitie van psychologie

Het is correct om de wetenschap van gedrag en mentale processen als moderne psychologie te beschrijven. Deze definitie is echter onvolledig.

Vandaag de dag gaat de psychologie veel verder dan dat, omdat het onder andere probeert uit te leggen hoe we ons voelen, waarnemen, leren, communiceren en problemen oplossen. Sociale invloed neemt nu een belangrijke plaats in het veld in.

Tegenwoordig probeert de wetenschap van de psychologie de aard van persoonlijkheid, motivatie en intelligentie te verklaren, te meten en te begrijpen.

Het probeert ook de emotionele en mentale stoornissen te begrijpen die van invloed zijn op de mens. Psychologie houdt zich bezig met persoonlijke en sociale kwesties, maar ook met individuele verschillen en groepsverschillen.

Het onderzoeksobject van de psychologie is veel ruimer, evenals de definitie ervan. We kunnen dus zeggen dat de psychologie van vandaag de dag de wetenschap is die individueel gedrag en mentale processen bestudeert, inclusief de interne processen van mensen en de invloeden van hun fysieke en sociale omgeving.