Redenen waarom vermijdingsgedrag angst verhoogt

Angst wordt soms in stand gehouden door een mechanisme dat vermijdingsgedrag wordt genoemd. Dit artikel legt uit waarom weglopen van een situatie die angst kan voeden, en legt uit wat negatieve bekrachtiging is.

Vermijdingsgedrag leidt tot angst. Dit is als een sneeuwbal die groter en groter wordt en je merkt het pas als je er niets aan kunt doen. Veel dingen kunnen leiden tot angst bij iemand. Er zijn ook verschillende instandhoudingsfactoren die het verhogen.

Enkele van de mechanismen waardoor angst blijft hangen, zowel in specifieke situaties als op een algemene manier, zijn vermijding en negatieve ontsnappingsbekrachtiging.

Voordat je deze termen uitlegt, moet je weten wat negatieve bekrachtiging is en wat het verschil is tussen bekrachtiging en straf.

Bovendien is operante conditionering, waarvan Skinner de grootste exponent is, een psychologische stroming die de mechanismen van leren bestudeert door het uitzenden van bekrachtiging en straf. Deze discipline bestudeert hoe de kans op bepaald gedrag toeneemt als het wordt versterkt, zoals vermijdingsgedrag. Ook hoe een reactie de neiging heeft te verdwijnen wanneer de bekrachtiger er niet meer is.

Er zijn zowel positieve als negatieve versterkingen en straffen. Positieve bekrachtiging is dat wat iets toevoegt, terwijl negatieve bekrachtiging aftrekt. Het is belangrijk om termen niet te verwarren, aangezien “negatief” niet noodzakelijkerwijs “straf” betekent.

Voorbeelden van bekrachtigingen

Een bekrachtiging, die de kans vergroot dat een gedrag zal optreden, kan zowel positief als negatief zijn.

• Positief. Een kind mag een zakje snoep krijgen als hij of zij iets goed doet. De positieve bekrachtiging, iets toegevoegd, is in dit geval het snoepje.
• Negatief. Iemand die het koud heeft, kan een jas aantrekken. Dit is negatieve bekrachtiging omdat er iets aversiefs weggaat, de kou in dit geval. Zo is de kans groter dat iemand een jas aantrekt omdat deze bij eerdere gelegenheden de kou heeft weggenomen. Een ander voorbeeld is het uitstappen van een bus als je bang bent. De negatieve bekrachtiging is het vermijden van angst bij het uitstappen, omdat het het gevoel van ongemak wegneemt. Een persoon versterkt het gedrag door iets te verwijderen waar ze bang voor zijn. Daarom is de kans groter dat ze in de toekomst weer uit de bus stappen, omdat de angst daarmee eens verdwenen is.

Een illustratief voorbeeld: de angst van Willem

Nu weet je dat straf en negatieve bekrachtiging twee tegengestelde ideeën zijn (aangezien straf een gedrag onderdrukt, terwijl negatieve bekrachtiging het in stand houdt). Hier is een illustratief voorbeeld waarmee je misschien begrijpt waarom negatieve bekrachtiging angst in stand houdt.

Willem is bang. Hij omschrijft zichzelf als een angstig persoon met frequente paniekaanvallen. Hij zegt dat hij deze angst voor het eerst voelde tijdens een rit met de metro, dus hij heeft er sindsdien niet meer mee gereden. Dit maakt zijn leven moeilijk, want er is een verbod op auto’s in zijn stad.

Ontsnap aan conditionering

Het verdwijnen van bepaalde stimuli onmiddellijk na het optreden van een reactie zal de kans op voortzetting vergroten. Deze stimuli veroorzaken meestal ongemak bij een persoon.

In het vorige voorbeeld, geconfronteerd met de stimulus van ongemak in de bus, kiest Willem voor een escapistisch gedrag, namelijk uitstappen. Zo wordt het uit de bus stappen een versterkt gedrag wanneer het ongemak verdwijnt.

Om deze reden neemt Willem een bus, maar voelt zich dan ongemakkelijk en stapt elke keer uit. De kans dat deze reactie opnieuw zal gebeuren, neemt toe. Het consolideert het op een bepaalde manier.

Er is ontsnappingsconditionering of negatieve bekrachtiging, wat niet per se schadelijk is. Je sluit bijvoorbeeld je ogen als er een licht flitst, of verlost de kou door een jas aan te trekken.

Als Willem echter met de metro zou blijven rijden, zelfs met de mogelijkheid om te ontsnappen, zou zijn angst zeker zijn afgenomen door een proces van blootstelling. Het probleem ontstaat wanneer iemand denkt dat het slecht is om met de metro te reizen en deze helemaal vermijdt, in plaats van er af en toe uit te stappen.

Versterking door vermijdingsgedrag

In tegenstelling tot ontsnappingsconditionering, stelt vermijdingsbekrachtiging dat de frequentie van gedrag zal toenemen als het het optreden van een aversieve stimulus voorkomt. Het verschil is dat de ontsnappingsreactie een reactie elimineert die al heeft plaatsgevonden, terwijl vermijdingsgedrag het optreden ervan voorkomt.

Weglopen van iets dat aversief of onaangenaam is, lijkt misschien natuurlijk. Het is echter een nogal contraproductieve manier om ermee om te gaan. Vermijding vermindert niet alleen angst doordat je niet aan die aversieve stimulus grenst. Het maakt de persoon ook niet in staat om de onschadelijkheid van de aversieve stimulus te testen en het houdt de angst voor de aversieve stimulus in stand.

In het voorbeeld van Willem maakt het feit dat hij nooit de metro neemt hem minder angstig omdat hij er geen contact mee heeft. Hij kan echter niet bewijzen dat de metro zelf niet gevaarlijk is en het bestendigt zijn irrationele ideeën erover. Zo onderhoudt hij ze in de tijd.

Bovendien voorkomt het dat de processen van gewenning aan de stimulus en het uitsterven van angst plaatsvinden door zowel te ontsnappen als iets te vermijden.

Vermijdingsgedrag is een driesnijdend zwaard

Ten slotte is het belangrijk op te merken dat vermijdingsgedrag iemands leven beperkt, net zoals Willem dat doet door niet te kunnen reizen. Iemand met angstproblemen kan een groot aantal situaties vermijden die op de lange termijn een negatieve invloed kunnen hebben op hun humeur. Daarnaast kunnen ze er nog veel meer veroorzaken.

Sommige mensen stoppen zelfs met het maken van plannen met vrienden. Ze geven ook hobby’s op die ze vroeger leuk vonden en trekken zich zelfs terug in hun huis. De impact op de mentale gezondheid van deze personen kan enorm zijn.

Dit is de reden waarom het focussen op het vermijden van een aversieve stimulus een van de belangrijkste doelen van therapie zou moeten zijn tijdens de behandeling van angststoornissen.

Dit alles heeft ook toepassingen in het dagelijks leven. Willem gaat bijvoorbeeld een paar vrienden ontmoeten en begint zenuwachtig te worden in de bus. De aanbevolen handelwijze is dat hij in de angstveroorzakende situatie blijft. Tenminste totdat zijn angst zijn hoogtepunt bereikt. Dit komt omdat het dan begint af te nemen.

Logischerwijs gaat het hier niet om het wegnemen van iemands hulpmiddelen om zijn angst te beheersen. Het punt is dat dit uitje met vrienden niet geconditioneerd mag worden als een aversieve stimulans.

Het gaat vooral om de persoon die lang genoeg in de bus blijft om te verifiëren dat de waargenomen dreiging niet reëel is. Ren dus niet weg en probeer op elk moment je angst te beheersen. Onthoud dat angst zal afnemen direct nadat het zijn hoogste piek heeft bereikt.