Rancune is een bittere en gevaarlijke emotie

Als je boos bent, denk je niet helder na. In feite belemmert de pijn van een breuk of verraad je vermogen om beslissingen te nemen. Bovendien neem je vaak beslissingen die je echt pijn doen.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 27 december, 2022

Rancune is een emotie die weinig is onderzocht. Vanuit psychologisch oogpunt is het echter buitengewoon interessant. Het is een intense psychofysiologische reactie van negatieve valentie die wordt ervaren als gevolg van verraad, een teleurstelling of een soort persoonlijke belediging. De gekwetste persoon begint dan gedrag te vertonen dat zowel complex als gevaarlijk is.

Het is gebruikelijk dat de benadeelde partij wraak zoekt. Als het bijvoorbeeld een ex-partner is die de boosdoener is, kan hij diegene beledigen op sociale netwerken, privé-informatie publiceren of een lastercampagne starten. Ze kunnen ook hun vermeende status als slachtoffer omarmen als een manier van leven met als doel de aandacht op zichzelf te vestigen.

Rancune is een emotie die tussen twee rivieren navigeert: wrok die het individu aanvreet, en onbeheerd verdriet. Het is niet gemakkelijk om met beledigingen, vernedering en verlating om te gaan, vooral niet als ze voortkomen uit wat eens een liefdevolle relatie was.

In veel gevallen leidt emotionele onvolwassenheid, afgewisseld met wraak en slechte beslissingen, tot dit soort borderline-gedrag. Laten we dat eens van dichterbij bekijken.

Rancune

Rancune is een psychologische realiteit die veel is verwaarloosd door wetenschappelijk onderzoek. Dit feit werd benadrukt in een onderzoek (Engelse link) dat in 2014 werd uitgevoerd door de Washington State University. Volgens de auteurs zijn enkele van de donkerste gedragingen van de mens echter gemotiveerd door wrok.

De behoefte om iemand pijn te doen, ook al heeft die figuur een emotionele betekenis voor ons, is een gemeenschappelijk kenmerk van de mens. Literatuur en film staan vol met verhalen die dit verhaal vertellen. Bovendien is er een oud gezegde dat als volgt luidt: snij je neus niet af om je gezicht te pesten. Het betekent dat het kwetsen van wie we liefhebben of liefhadden hetzelfde is als onszelf pijn doen.

Een veelvoorkomend voorbeeld van rancune in emotionele relaties komt vaak voor wanneer een ex-partner een relatie begint met iemand die dicht bij de partner is die ze hebben verlaten.

Een affaire hebben met een broer of zus van de ex-partner is bijvoorbeeld heel gewoon. Met deze acties is er een duidelijke wens om de ex-partner pijn te doen. De aanstichter krijgt er echter meestal spijt van. Ze voelen zich ook vaak ongelukkig met zichzelf.

Ondanks en verkeerd gericht verlangen bij het zoeken naar emotionele rechtvaardigheid

Rancune is een emotie met een nutteloos rechtvaardigheidsgevoel. Inderdaad, de ontevreden persoon voelt zich gekwetst en wil dezelfde pijn veroorzaken bij degene die zijn pijn heeft veroorzaakt. “Je hebt me pijn gedaan en ik ga een manier vinden om je te laten boeten voor de manier waarop je me hebt laten lijden.” Ze zijn meestal van plan hun wraak op de meest machiavellistische manier uit te voeren.

Bovendien beschouwt de gedupeerde persoon zichzelf als een slachtoffer. Ze voelen zich uitgebuit, bedrogen en vooral vernederd. Deze negatieve emoties voeden hun brandend verlangen naar wraak.

De rancuneuze persoon en de donkere triade: machiavellisme, psychopathie en narcisme

Iedereen heeft zich op een bepaald moment in zijn leven rancuneus gevoeld. Misschien heb je het als kind meegemaakt toen je boos was op je broers en zussen en wraak nam door hun speelgoed kapot te maken. Misschien heb je het ook op volwassen leeftijd gevoeld. Je juiste emotionele management en gezond verstand hebben echter waarschijnlijk de emotie gekalmeerd en gerationaliseerd.

Aan de andere kant vertonen mensen die wrok voelen, en het zich eigen maken, het gebruiken in gedrag van verwrongen wraak, een specifiek persoonlijkheidsprofiel. In feite vertonen ze kenmerken van de donkere triade.

Dit feit werd ondersteund door een onderzoek (Engelse link) dat in 2014 werd uitgevoerd door onderzoekers van de Washington State University, onder leiding van psycholoog David Marcus.

De onderzoekers ontdekten dat degenen die rancune en wrokgevoelens vertonen, narcistische trekken en machiavellistische en zelfs psychopathische kenmerken hebben.

In sommige gevallen probeert het hatelijke individu niet alleen de ander te schaden, maar ook zichzelf. Dit is meestal in een poging om de aandacht op zichzelf te vestigen. Het is duidelijk dat rancune gepaard gaat met zeer complex, schadelijk en zelfdestructief gedrag.

Rancune is een zwaard van Damocles

Rancune is een zwaard van Damocles dat boven je hoofd hangt. Wraak zoeken, blijvende rancune koesteren en constante emotionele nood voeden, eindigen altijd met het kwetsen van de aanstichter. Als je iets tegen een ander doet, zul je in feite altijd op de een of andere manier pijn doen.

Slapen met de broer of de beste vriend van een ex lost niets op. Een vriend bekritiseren of in diskrediet brengen die jou niet langer in zijn leven wil, helpt of lost het probleem niet op. Want haat genereert gewoon meer haat. In feite is rancune niets meer dan een slecht beheerde pijn die chronisch is geworden en in wrok verandert.

Niemand verdient het om in deze permanente staat te leven. Leven omringd door rancune, haat en bitterheid is als een klein insect dat in barnsteen is bewaard. Je komt niet verder en je zit in een cocon in je eigen lijden. Om deze reden moet je jezelf voorbereiden om je emotionele wonden te kunnen verwerken, te accepteren wat niet langer logisch is en met emotionele volwassenheid te handelen.

Zoals Jiddu Krishnamurti zei: wrok verstikt ons, maar vergeving voedt ons.