Onzekerheden, de stille moordenaars

Zekerheid wordt geassocieerd met onze wens om te weten wat er gaat gebeuren. Dit is zodat we het leven kunnen anticiperen en het onder controle kunnen houden. Dan kan het ons niet verrassen. Onzekerheden worden beschouwd als menselijke drijfveren. Ze hebben vooral het doel om bijvoorbeeld te bevestigen wat we denken of wat ons gevoel ons vertelt.

Hoewel het afhankelijk is van de mate en omgeving waarin het plaatsvindt, is voor sommige mensen onzekerheid ondragelijk. Zo werkt het motiverend, omdat de persoon die eraan “lijdt” actie moet ondernemen om het te verminderen. Het moet op zijn minst dragelijk worden.

Sommige mensen kunnen beter met onzekerheden omgaan dan anderen. Mensen die in een situatie van grote onzekerheid terechtkomen wijden veel cognitieve bronnen aan het oplossen hiervan. Vooral wanneer hun tolerantie laag is.

Twee mensen kunnen hetzelfde sollicitatiegesprek hebben gehad, waarbij ze allebei de baan even hard nodig hebben. Maar als een van hen niet met onzekerheid om kan gaan, wil hij het resultaat het liefst meteen weten. Hij wil niet wachten tot het bedrijf contact met hem opneemt. Hij zal eerder zelf contact opnemen.

Aan de andere kant kunnen er ook onzekerheden ontstaan als we nieuwe mensen ontmoeten. We weten niet hoe deze persoon is en daardoor kunnen we ons ongemakkelijk voelen. Onze cognitieve bronnen zijn begrensd. Daarom kunnen cognitieve shortcuts en heuristische strategieën goede middelen zijn om onzekerheid snel te verminderen.

Deze manieren om onzekerheid te verminderen zijn effectief, maar ze hebben ook negatieve gevolgen. Bijvoorbeeld, stereotyperen van mensen of vooroordelen die de kop opsteken als we onszelf vergelijken met andere mensen of groepen.

Wat veroorzaakt onzekerheid?

Hieronder laten we een aantal oorzaken zien die onzekerheden oproepen. Sommige ervan herken je vast wel!

Een bron van onzekerheid is de tegenstelling tussen onze verwachtingen en de werkelijkheid. Laten we ons voorstellen dat we net op dat sollicitatiegesprek zijn geweest waar we het eerder over hadden. We hebben het geweldig gedaan, dus we denken dat we die baan wel binnen hebben. Maar er gaan dagen voorbij zonder dat we iets horen van het bedrijf.

Dit is gewoonlijk een teken dat we de baan niet hebben gekregen. Dus als we ons herinneren dat we met zoveel vertrouwen wegliepen terwijl we nu tegengestelde signalen krijgen, voelen we alleen nog maar meer onzekerheid.

Een andere bron van onzekerheid komt voort uit tegengesteld gedrag en waarden. Als we dingen doen waar we eigenlijk niet achter staan, ervaren we meer onzekerheid. Als het eerdere voorbeeld opnieuw gebruiken, als we solliciteren voor een baan die niet overeenkomt met onze overtuigingen, ervaren we meer onzekerheid.

Dit scenario komt veel voor in films waarbij een advocaat die regelmatig het milieu verdedigd gaat werken voor een bedrijf dat juist schadelijk is voor het milieu. Dit gedrag kan angstige onzekerheid veroorzaken, alsook cognitieve dissonantie.

Sociaal onrecht veroorzaakt ook bepaalde onzekerheden. Het onrecht dat we in ons dagelijks leven ervaren kunnen onzekerheid genereren. Dit is ook het geval als we andere mensen zien lijden, als we er niet mee om kunnen gaan.

Het gebrek aan controle over dit onrecht maakt ons aan het twijfelen over onze vaardigheid om de toekomst te voorspellen. Als we geconfronteerd worden met deze situatie, beginnen we een bepaalde aantrekkingskracht te voelen voor radicale ideologieën, evenals voor groepen die beloven een einde te maken aan dit onrecht.

Onzekerheden vanuit het oogpunt van sociale psychologie

Onzekerheid kan volgens de sociale psychologie op verschillende manieren begrepen worden. Een ervan legt het uit als een noodzaak voor cognitieve afsluiting. Deze behoefte  aan cognitieve afsluiting kan worden gedefinieerd als het verlangen om een snel antwoord te geven op een verwarrende vraag of kwestie.

Als we ons onzeker voelen, gaan we op zoek naar informatie die we als waar beschouwen zodat we deze onzekerheid kunnen verminderen. Als we het vinden, beschouwen we de informatie die de onzekerheid verminderde als een onmisbare kennis voor ons dagelijks leven.

De behoefte aan cognitieve sluiting zoekt de kristallisatie en vereenvoudiging van zelfkennis. Deze zoektocht naar informatie die kennis genereert zorgt ervoor dat er verschillen ontstaan tussen mensen, afhankelijk van of de informatie die ieder van hun kiest.

Als ik, om de onzekerheid rond mijn sollicitatie te verminderen, het idee accepteer dat ik toch niet word uitgekozen en iemand anders accepteert het idee dat het bedrijf gewoon rustig de tijd neemt met de beslissing, zullen we allebei een ander idee over het bedrijf ontwikkelen. Onze verwachtingen zullen steeds meer van elkaar gaan verschillen naarmate we niets horen.

Onzekerheid kan ons gedrag veranderen

De kennis die we hebben vergaard over het functioneren van het bedrijf kan ook veranderen. Zelfs mensen die veel behoefte aan afsluiting hebben kunnen onder bepaalde omstandigheden tijdelijk een open geest houden terwijl ze op zoek zijn naar hun cognitieve afsluiting.

Als we later een sollicitatiegesprek hebben bij een ander bedrijf, is het waarschijnlijk dat we de mensen die verantwoordelijk zijn vertellen dat we hun besluit graag snel horen. Als hetzelfde gebeurt, als het lang duurt voordat we antwoord krijgen, zullen we ons opnieuw onzeker voelen. En opnieuw zullen we het proberen te verminderen.

In dit geval werkt onze interpretatie dat we de baan niet krijgen niet, omdat ze ons dit dan al hadden moeten laten weten. De behoefte aan afsluiting zal ervoor zorgen dat we een staat van urgentie bereiken. We zullen zo snel mogelijk op zoek gaan naar een andere verklaring. Bijvoorbeeld dat het bedrijf wel voor ons kiest, en dat de sollicitatie geslaagd is.

Als we cognitieve afsluiting hebben bereikt, bewaren mensen met een hoge behoefte aan afsluiting hun oordeel zodat er geen nieuwe informatie tot door kan dringen. Het nieuwe idee over het gedrag van het bedrijf is standvastiger dan het eerste. Daarom zal het niet veranderen totdat nieuwe informatie het tegengestelde bewijst. Bijvoorbeeld, de bevestiging dat we toch niet zijn gekozen.

Wat gebeurt er als onze behoefte aan afsluiting groot is?

De behoefte aan cognitieve afsluiting kan als het eenmaal is ontwaakt, leiden tot een groot aantal fenomenen. Het doel van deze behoefte is om een coherente gedeelde realiteit met een groep te delen. Als de kennis die onze groep ons biedt onze behoefte niet vermindert, zullen we op zoek gaan naar een andere groep.

Degenen die cognitieve afsluiting nodig hebben maken zich ook meer zorgen over het snel verminderen van hun onzekerheid. Ze vormen sneller indrukken, met weinig bewijs. Ze baseren hun oordeel op veel voorkomende stereotypen en creëren vooroordelen als een fundamentele toewijzingsfout.

Ook zoeken ze minder alternatieven als het gaat om het oplossen van problemen. Ze zijn minder empathisch ten opzichte van mensen die anders denken dan zij. Ook slagen deze mensen er niet in om hun taal aan te passen als ze hun gedachten uit moeten leggen.

Degenen met een grote behoefte aan afsluiting overwinnen onzekerheden door de eerste informatie die ze vinden te accepteren en zo conclusies te trekken. Dan accepteren ze die conclusie zonder twijfel. Deze mensen zijn op zoek naar een nette, voorspelbare en bekende sociale context.

Sociale overtuigingen en normen die door leden van een groep worden gedeeld bieden hen zekerheid over hoe de wereld werkt. Over wat ze in bepaalde situaties moeten doen, over wie ze zijn en waarom ze belangrijk zijn. Bovendien vormen deze normen de grootste bron van zekerheid en kennis.