Kinderen die liegen moeten worden onderwezen, niet verwaarloosd

Elke ouder zou willen weten waarom kinderen liegen. Soms is het heel simpel, en hoeven we ons alleen maar even in hen te verplaatsen om de reden te achterhalen. Maar zijn kinderen die liegen zich echter ook bewust van de ernst van hun daad? Zijn ze ook in staat onderscheid te maken tussen de verschillende leugens die ze vertellen? In dit artikel zullen antwoord proberen te geven op deze vragen.

De leugens van kinderen bestuderen

Nee, kinderen die liegen zijn niet minder liefhebbend dan anderen. Volgens psychologe Victoria Talwar, werkzaam aan de McGill Universiteit in Canada, zien kinderen zelfs liegen niet zwart-wit. Hun besluit om de waarheid of een leugen te vertellen hangt af van de gevolgen die beide opties zouden hebben, en met name van hoe schadelijk de waarheid of een leugen voor hen kan zijn. 

Met andere woorden zullen kinderen, volgens Talwar’s onderzoek, besluiten om de waarheid of een leugen te vertellen op basis van de straf of schade die daarop volgt. Ze doen het niet expres, ze proberen simpelweg een negatieve situatie te vermijden.

Wanneer een ouder er echter voor kiest om te liegen tegen zijn kind, dan is de schade veel groter. Wanneer dit gebeurt, voelt een kind zich namelijk verraden.

Het interessante aan deze studie, waarbij 100 kinderen tussen de zes en twaalf jaar en hun ouders bestudeerd werden, is dat ouders de neiging hebben om aan hun kinderen uit te leggen dat liegen slecht is. Ouders liegen echter ook, ook al doen ze het met goede bedoelingen, om het leven van hun kinderen te vergemakkelijken. Maar dit is verwarrend voor kinderen, vooral voor jongere kinderen.

Denken kinderen na over de motivatie achter een leugen?

In het experiment van Talwar kregen de kinderen verschillende video’s te zien van situaties waarin iemand gekwetst werd. Soms was het omdat iemand had gelogen en werd de persoon die de waarheid had verteld daarvoor gestraft.

Nadat ze de video hadden gezien, werd er aan de kinderen gevraagd wat ze vonden van de handelingen van elke persoon. De intentie van de onderzoeker was om erachter te komen wat het morele oordeel van het kind was over de situaties die hij zojuist te zien had gekregen. Op deze manier wilde de onderzoeker elke fase van de ontwikkeling van een kind in dit opzicht analyseren.

De antwoorden waren redelijk uiteenlopend en dus ontstonden er verschillende interpretaties. Hoewel er geen specifieke leeftijd aan te wijzen is waarop kinderen het goede van het verkeerde beginnen te onderscheiden, werden er wel enkele patronen ontdekt:

• De jongste kinderen die meededen aan het experiment zagen liegen over het algemeen als iets negatiefs. Toch kozen ze er ook voor om de leugen te accepteren als de leugen hielp om schade te voorkomen of verminderen.
• Het verschil tussen de waarheid en leugens was minder duidelijk voor de kinderen tussen de tien en twaalf jaar oud. Ze waren zich bewust van de gevolgen van zowel het vertellen van de waarheid als liegen, dus handelden ze heel bewust in hun eigen belang.

Welke redenen hebben kinderen om te liegen?

Wanneer een kind liegt, zou dit, vooral in relatie tot zijn leeftijd, niet moeten worden gezien als verraad of een daad die zou moeten worden bestraft. Volgens Alicia Banderas, auteur van het boek Pequeños Tiranos  (Kleine Tirannen),  liegen kinderen vooral om straf te vermijden. Andere redenen zouden kunnen zijn dat ze zich schamen voor iets dat ze hebben gedaan of om te kunnen genieten van een activiteit waar ze dol op zijn, maar waarvan ze ook weten dat het verboden is of op dat moment niet is toegestaan.

Onderzoekers beweren dat kinderen wiens cognitieve ontwikkeling meer geavanceerd is, al op tweejarige leeftijd beginnen te liegen. Voor de rest is het normaal om rond hun derde of vierde te beginnen met liegen, en dit doen ze op dezelfde manier als hoe ze elk ander onontgonnen terrein verkennen: door te experimenteren, vallen en opstaan, een leugen vertellen en kijken waar het schip strandt en hoe dramatisch de gevolgen zijn.

Dat gezegd hebbende, soms en vooral op een bepaalde leeftijd, zullen kinderen wellicht de neiging ontwikkelen om te liegen om ergens over op te scheppen, om hun privacy te beschermen of simpelweg uit puur verlangen.

Als ouders zouden we erg voorzichtig moeten zijn wanneer we liegen tegen onze kinderen. Als ze erachter komen dat je liegt, zullen ze zich waarschijnlijk verraden voelen. En als je dit regelmatig doet, vooral als je het gebruikt om ze te manipuleren met beloftes die je niet nakomt, dan zal er een dag aanbreken waarop jouw woord niets meer betekent voor hen.

Dus het gaat allemaal om de conclusie die voortkwam uit het onderzoek van Talwar. Ouders en opvoeders zouden meer met hun kinderen moeten praten en ze het verschil tussen de waarheid en leugens moeten uitleggen. Zoals vaak het geval is, is ook hier communicatie de beste oplossing.