Is bezig blijven je copingmechanisme?

Heb je het voortdurend druk? Zo ja, hoe hangt dat samen met je copingstrategieën? In dit artikel leggen we het uit.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Elena Sanz.

Laatste update: 14 december, 2022

Je zou waarschijnlijk vaak willen dat er twee keer zoveel uren in je dagen zaten. Als je ‘s avonds in bed stapt, realiseer je je dat je de hele dag niet hebt stilgestaan, en dat je geen tijd hebt gehad voor ontspanning en rust. Dit is meestal geen probleem als het maar sporadisch gebeurt. Als voortdurend bezig blijven en niet de tijd kunnen vinden om even stil te staan en met jezelf te praten bij jou standaard is, gebruik je deze houding misschien als een copingmechanisme.

Productief zijn is natuurlijk zowel positief als noodzakelijk. Niet alleen helpt het je om je verplichtingen na te komen, maar het vergroot ook je vertrouwen in je mogelijkheden.

Bij het vervullen van wachtende taken maakt je lichaam stoffen vrij die je aangename sensaties bezorgen. Bovendien helpt actief en bezig blijven je om gezond te blijven (Spaanse link), aandoeningen als angst en depressie te bestrijden, en overdenken te voorkomen.

Toch is dit niet altijd de beste strategie. Sterker nog, als je het gebruikt om je moeilijke emoties te camoufleren of te ontvluchten, kan het tot complicaties leiden.

Is bezig blijven je copingmechanisme?

Als je een echt actief en productief persoon bent, heb je je misschien niet eens gerealiseerd dat dit een probleem kan zijn. Hier zijn enkele tekenen dat je houding misschien niet helemaal gezond is:

• Je hebt elke dag een overvolle agenda. In feite heb je geen ruimte voor manoeuvre. Dat komt omdat je elk uur van de dag aan een activiteit hebt gewijd, vanaf het moment dat je opstaat tot je naar bed gaat.
• Je bent altijd actief en onderweg. Rusten lijkt voor jou tijdverspilling. Of, het maakt je ongemakkelijk om inactief te zijn.
• Als je alleen bent en niets te doen hebt, heb je het gevoel dat je gedachten en emoties je overvallen en overweldigen. Om dit te voorkomen kom je zo snel mogelijk in beweging of raak je bezig met een of andere taak.
• Als er iets negatiefs gebeurt of je maakt ruzie met iemand of je voelt je verdrietig of overstuur, dan zoek je iets om je mee bezig te houden zodat je er niet aan denkt. Het is jouw manier om met problemen om te gaan.
• Normaal gesproken voel je je opgebrand, uitgeput en gefrustreerd door je levenstempo. Je merkt echter dat je niet in staat bent om te stoppen of activiteiten op te geven.
• Mensen om je heen zijn bezorgd over je geworden of hebben je doen inzien dat je het rustiger aan zou moeten doen.
• Je besteedt nooit tijd aan het nadenken over hoe je je voelt, of wat je denkt of nodig hebt. Er zijn geen momenten van kalmte, rust en stilte in je dagelijks leven.

Beschikbare copingstrategieën

Bezig blijven hoeft niet slecht te zijn. In feite is het hebben van doelen en doelstellingen en daar met volharding en georganiseerd naartoe werken uiterst nuttig en gunstig voor je psychische gezondheid. Het probleem ligt wanneer je deze strategie gebruikt als een copingmechanisme. Met andere woorden, vermijding wordt je manier om met tegenslag of moeilijkheden om te gaan.

Er zijn verschillende soorten copingstrategieën. Sommige zijn gericht op het probleem (om het op te lossen). Andere op het beheersen van de emoties die de situatie voortbrengt. Deze strategieën kunnen reflexief zijn (analyseren wat er gebeurd is), reactief (impulsief handelen), of onderdrukkend (proberen te ontwijken en vermijden wat er gebeurt).

In werkelijkheid is geen van deze strategieën effectiever dan de andere. Het hangt allemaal af van de context. Als je het probleem bijvoorbeeld kunt oplossen, is het nuttig om ermee aan de slag te gaan.

Zo niet, dan kun je het beste werken aan acceptatie. Daarnaast kan het afleiden van jezelf en het vermijden van ongemakkelijke situaties of emoties op bepaalde momenten nuttig zijn. Dat komt omdat het je in staat stelt om te kalmeren en een stap terug te doen.

Toch moet ontwijking niet je enige mechanisme of hulpmiddel zijn. Je moet het ook niet in elke situatie gebruiken, want dat heeft gevolgen en kan problemen opleveren.

Waarom jezelf bezig houden niet altijd een goede zet is

Je moet onthouden dat je emoties niet voor altijd onderdrukt, onderdrukt of genegeerd kunnen worden. Sterker nog, ze vervullen allemaal een functie en je moet ernaar luisteren, ze voelen en ze ervaren. Doe je dat niet, dan schaad je jezelf op verschillende manieren.

• Ten eerste kan het onderdrukken van je emoties ertoe leiden dat je lichaam uiteindelijk het ongemak dat je probeert te negeren, gaat somatiseren. Dit heeft gevolgen voor je gezondheid (Engelse link).
• Door te vermijden wat je voelt, verlies je de kans om jezelf beter te leren kennen. Dat geldt ook om te weten wat je nodig hebt, en hoe je moet handelen om je situatie te verbeteren. Als je jezelf niet toestaat om na te denken en te voelen (hoe onaangenaam dat ook is), zul je blijven handelen door inertie en op de automatische piloot. Daarom zul je betrokken blijven bij situaties die je schaden en van streek maken. Als je als persoon wilt groeien en verbeteren, moet je de moed hebben om naar binnen te kijken en met jezelf te praten.
• Je banden met anderen kunnen ook sterk worden aangetast als je ervoor kiest je bezig te houden in plaats van je bezig te houden met wat de relatie nodig heeft. Een ruzie, onenigheid of ontevredenheid in een relatie los je immers niet op door te gaan hardlopen of je meer op je werk te richten. Dit houdt het probleem alleen maar in stand en kan ervoor zorgen dat je partner zich ongeldig en verwaarloosd voelt.

Stop met bezig blijven als copingsmechanisme

Kortom, als je jezelf bezig houdt als copingmechanisme, keer je je rug toe naar je behoeften. Dat geldt ook voor die van de mensen om je heen, en naar de situaties die om een oplossing vragen. Daarom zou het niet de enige strategie moeten zijn die je toepast. Om deze dynamiek te veranderen, begin je met elke dag kleine stapjes te nemen.

Maak bijvoorbeeld tijd vrij in je agenda voor reflectie en introspectie. Ga op zoek naar momenten waarop je kunt analyseren hoe je je voelt, of begin zelfs met het bijhouden van een therapeutisch dagboek.

Begin je ook open te stellen voor anderen. Laat je naasten dienen als je emotionele steun en wees niet bang om je te uiten of met hen te praten over je emoties. In feite is dit een echt nuttige en positieve copingstrategie. Leer ook rusten en sluit vrede met vrije tijd en stilte. In plaats van het te zien als tijdverspilling, zie het als een kans om voor jezelf te zorgen en je met jezelf te verbinden.

Dit betekent niet dat je een zittend, lui of doelloos persoon wordt. Het betekent dat je ophoudt productiviteit en de buitenwereld te gebruiken als manieren om je interne wereld te vermijden. Onthoud dat hoe moeilijker en ongemakkelijker het voor je is om in contact te komen met je emoties, hoe noodzakelijker het is dat je leert hoe je dat moet doen.