Intuïtie en instinct: verschillend maar even krachtig

Intuïtie en instinct: verschillend maar even krachtig

Laatste update: 25 december, 2018

Intuïtie en instinct zijn niet hetzelfde. Het instinct stuurt het gedrag dat je helpt overleven. Je intuïtie omvat een ingewikkelder menselijk gevoel. Intuïtie geeft je een innerlijke stem die je helpt om betere beslissingen te nemen. Ze helpen je echter allebei om beter te reageren op de dagelijkse uitdagingen in het leven.

Zou je graag het verschil kennen tussen intuïtie en instinct? We geven je een voorbeeld om je het verschil te helpen begrijpen. Hierbij willen we twee prachtig literaire personages gebruiken. Robinson Crusoe was een dappere zeiler uit York die na een schipbreuk 28 jaar lang alleen op een eiland leefde.

Hij gebruikte zijn meest fundamentele instincten om in een gevaarlijke en ingewikkelde situatie te overleven. Sherlock Holmes is aan de andere kant het beste voorbeeld van een geest die getraind is om in politiezaken gebruik te maken van zijn intuïtie. Zijn conclusies zijn snel en nauwkeurig. Met zijn uitstekende en fijn afgestemde intuïtie kan hij de meest uitdagende raadsels oplossen.

“Er zijn sommige situaties die mensen op basis van instinct begrijpen maar waarbij de rede machteloos is om ze te verklaren.”

-Alexander Dumas-

Het interessantste aspect van intuïtie en instinct is dat je beide bijna zonder het te beseffen elke dag gebruikt. Alleen intuïtie is echter een menselijke eigenschap. Weten hoe je beide op een doeltreffende manier en in je voordeel kan gebruiken, kan enorm gunstig zijn.

Dit zal je namelijk helpen om veiliger te zijn en beter te begrijpen hoe je jouw angstgevoelens en stress kan onder controle kan houden. Dat is echter niet het enige. Ze zullen je ook helpen om te profiteren van je ervaringen en je vaardigheden om een betekenisvoller leven te hebben. Laten we nu eens dieper ingaan op dit idee.

Intuïtie en instinct, tussen biologie en waarneming

Intuïtie en instinct: tussen biologie en waarneming

Intuïtie en instinct zijn niet hetzelfde. Toch gebruiken we deze termen vaak door elkaar. Het gebeurt ook vaak dat je ze gebruikt in een context waarbij jouw emoties je in de ene of de andere richting sturen.

Zinnen als “Mijn instinct zegt me …” en “Mijn intuïtie zegt…” zijn duidelijke voorbeelden van deze kleine fout in het gebruik van deze begrippen. De opheldering van deze verwarring zal je helpen. Je zal dan namelijk beter begrijpen hoe intuïtie en instinct gewoon handig kunnen zijn.

Wat is instinct?

Vanuit een biologisch standpunt is instinct een aangeboren gedrag. Het omvat al jouw innerlijke behoeften en gedragingen die je toelaten om in je omgeving te overleven.

We hebben het over instincten als zelfbehoud, bescherming, gezelligheid, voortplanting, samenwerking en nieuwsgierigheid. Dit zijn basiskenmerken die zowel mensen als andere dieren bepalen.

In de 20e eeuw werd het begrip instinct vreemd genoeg ongewenst. Het was namelijk de link die ons verbond met de primitieve versie van onszelf. Mensen dachten toen dat het beter was om dit aspect van onszelf te onderdrukken of te verbergen onder andere labels.

Onder andere Abraham Maslow heeft termen als “verlangen” of “motivatie” bij het grote publiek bekend gemaakt. Hij gebruikte ze om te vermijden om over instinct te praten.

Wat is instinct

Dit idee is in de eenentwintigste eeuw aanzienlijk veranderd. De samenleving waardeert intuïtie en instinct opnieuw. Vooral de herformulering van het idee instinct is interessant.

Mensen als Dr. Hendrie Weisinger stellen dat onze instincten niet duister of primitief zijn. Weisinger is een invloedrijke klinische psycholoog en auteur van het boek The Genius of Instinct. We moeten ze dus niet onderdrukken.

Als je leert om je instincten in je voordeel te gebruiken, dan zal je beter met stress of angst kunnen omgaan. Bovendien is het een goed idee om instincten als mededogen, zorg en vriendelijkheid te ontwikkelen. Ze laten je namelijk je omgeving verrijken en maken het leven betekenisvoller.

Tenslotte bestaan mededogen en vriendelijkheid bij iedereen. Misschien vind je dat moeilijk te geloven. Een onderzoek van Dacher Keltner aan de universiteit van Californië, Berkeley heeft precies dit feit onthuld.

Wat is intuïtie?

Sommige mensen denken dat intuïtie een reeks gevoelens is die ons aanwijzingen geven over iets. Wel, intuïtie is niet een of ander magisch proces of zintuiglijke waarneming.

We zouden intuïtie eigenlijk beter kunnen omschrijven als ‘cognitieve waarnemingen’. Carl Jung zelf heeft gezegd dat intuïtieve mensen in staat zijn om bepaald gebeurtenissen of situaties te voorzien door gebruik te maken van onze onbewuste informatie.

  • Jung geloofde dat deze onbewuste informatie het resultaat is van alles wat je bent. Het is alles wat je beleefd, gezien en ervaren hebt. Het onbewuste is de essentie van jouw wezen. Het is een dossier van samengedrukte informatie die de de hersenen inkijken om snelle reacties te hebben die niet door de filter van een objectieve analyse passeren.
  • Het kan opmerkelijk lijken. Deskundigen zeggen echter dat mensen hun intuïtie moeten volgen. Onderzoekers van de universiteit van South Wales hebben een onderzoek uitgevoerd. Hierin hebben ze aangetoond dat luisteren naar je innerlijke stem jou eigenlijk kan helpen om beslissingen te nemen.
  • De psychologen Galang Lufityanto, Chris Donkin en Joel Pearson hebben hun bevindingen in het tijdschrift Psychological Science gepubliceerd. Ze kwamen tot dezelfde conclusie waarop de wetenschappelijke en de psychologische werelden reeds gewezen hadden. Gebruik maken van onbewuste informatie maakt het jou mogelijk om snelle beslissingen te nemen. Het helpt je ook om je leven in een betere overeenstemming met je behoeften en je persoonlijkheid te leiden.
Wat is intuïtie

Intuïtie en instinct hebben een gemeenschappelijk doel

We weten nu dat intuïtie en instinct niet dezelfde oorsprong delen. Het instinct heeft een biologische basis terwijl de intuïtie het resultaat is van onze ervaring en van de ontwikkeling van ons bewuste. Toch hebben beide een onmiskenbaar gemeenschappelijk doel.

Ze zorgen ervoor dat we beter aangepast zijn aan onze werkelijkheid. Ze helpen ons overleven en anticiperen op risico’s. Bovendien helpen ze ons om een meer verbonden en bevredigend leven te leiden. Luister naar je intuïtie en je instincten. Laat ze in jouw voordeel werken! 


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.


  • Intuition, reason, and metacognition. Thompson, Valerie A.; Prowse Turner, Jamie A.; Pennycook, Gordon. Journal: Cognitive Psychology, 2011.
  • Measuring Intuition: Nonconscious Emotional Information Boosts Decision Accuracy and Confidence. Lufityanto, Galang; Donkin, Chris; Pearson, Joel. Journal: Psychological Science. 2016

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.