Intolerantie voor onzekerheid: het hart van depressie en angst

Intolerantie voor onzekerheid maakt deel uit van de essentie van depressie en angst. Het ontstaan zou heel goed kunnen worden uitgelegd als onze neiging om veranderingen niet als positieve of constructieve dingen te accepteren.

Intolerantie voor onzekerheid speelt een sleutelrol in onze neiging om ons te veel zorgen te maken. De manier waarop we onzekerheid of het onbekende moeten accepteren, kan een deuk vormen in onze emotionele staat. Het kan zelfs de verschijning van emotionele problemen zoals angst en depressie bevorderen.

Soms lijken we allergisch te zijn voor nieuwe dingen, veranderingen en de complicaties die deze met zich meebrengen. We zijn bang om te accepteren dat dingen niet meer zullen zijn zoals ze tot nu toe waren. Dit leidt ertoe dat we onszelf afsluiten en geen aandacht besteden aan andere mogelijkheden die kunnen leiden tot verbetering.

Wat is intolerantie voor onzekerheid en waar is het op gebaseerd?

Per definitie is intolerantie voor onzekerheid een persoonlijke eigenschap die bestaat uit negatieve overtuigingen over onzekerheid en wat het inhoudt.

Recente gegevens suggereren dat intolerantie voor onzekerheid gericht is op de toekomst. Toch is het niet hetzelfde als een intolerantie voor twijfel, dat het huidige moment beïnvloedt.

Zo kunnen we benadrukken dat het door twee dimensies wordt weergegeven:

• Intolerantie gericht op de toekomst is de gedachte dat onvoorziene gebeurtenissen erg lastig zijn. Dit type redeneringspatroon wordt vooral beschouwd als een specifieke kwetsbaarheid van problemen die verband houden met angst en depressie.
• Remmende intolerantie: wanneer de kleinste twijfel je blokkeert en ervoor zorgt dat je abrupt stopt met waar je mee bezig bent. Deze specifieke factor is meestal aanwezig in pathologieën zoals OCS.

Intolerantie voor onzekerheid is een transdiagnostisch concept waar meer rekening mee wordt gehouden bij het evalueren van emotionele problemen zoals angst en depressie. Wanneer we de waarde van dit concept leren te begrijpen kan dit ons helpen om al die gedachten en emoties doeltreffender aan te pakken. Al die gedachten en emoties die ons van binnen verstoren, creëren een enorm ongemak.

Waarom het belangrijk is om onze gedachten flexibel te maken

In dit opzicht wijzen wij erop dat de zoektocht naar absolute zekerheid altijd leidt tot niets anders dan ongelukkigheid. Niet alles is oorzaak en gevolg. In feite is niets absoluut in dit leven dat we leiden. We hebben allemaal de neiging om onszelf dingen zoals het volgende af te vragen: Wat zou er gebeuren als al deze pijntjes symptomen waren van een onderliggende ziekte? Wat zou er gebeuren als ik geen goede baan vind?

Zowel de antwoorden die wij onszelf geven op dit soort vragen, als de frequentie en het soort gebeurtenissen waardoor ze ontstaan, zijn bepalende factoren bij het ontwikkelen van deze neiging als een gevaarlijke gewoonte. Mensen met depressie, angst of soortgelijke problemen zijn meestal rampdenkers, of negatief van aard.

We reageren sterk op onzekerheid omdat we verliefd zijn op zekerheid. We houden ervan alles te hebben gepland. Dit leidt vaak tot een overmatige overschatting van de negatieve gevolgen van gebeurtenissen waar we maar weinig over weten. Ook gebeurtenissen die niet passen bij de verwachting van wat wij als ‘normaal’ beschouwen vallen hieronder.

Onze pogingen om onze zekerheid te verhogen, verlagen onze tolerantie voor onzekerheid en kunnen ertoe leiden dat we ons steeds meer zorgen gaan maken. Wanneer je daarentegen je tolerantie voor onzekerheid vergroot zorgt dit er juist voor dat je zorgen afnemen. Dit is een synoniem van flexibeler zijn.

We kunnen echt leren om onzekerheid beter te tolereren. Want uiteindelijk gaat het om een gewoonte waaraan je kunt werken. Ten eerste kun je de reactie die je hebt wanneer je wordt geconfronteerd met onbekende situaties onderzoeken. Dan kun je proberen expliciet na te denken over de mogelijkheid dat deze gebeurtenis op een hoop verschillende manieren kan plaatsvinden. Manieren die misschien niet precies passen bij onze verwachtingen.

Want als het niet tolereren van onzekerheid ons meer rigide en ongelukkig maakt, kan het tolereren ervan ons helpen om flexibeler te zijn en dus gelukkiger te worden. Vaak ligt de sleutel tot verandering en het bereiken van een volledige emotionele gezondheid op een plek waar we deze het minst verwachten. En deze bevinding is een perfect voorbeeld hiervan.

Bron van interesse voor specialisten:

Sandín, B., Chorot, P. y Valiente, R. (2012). Transdiagnóstico. Nueva frontera en Psicología Clínica.
Revista de Psicopatología en Psicología Clínica,17, 3, pp. 185-203.