Hoe stress onze gezondheid aantast

Tegenwoordig lijkt een stressvrij leven wel een utopie. Hoewel stress in zekere mate een adaptieve reactie is op omstandigheden en in die zin als normaal kan worden beschouwd, activeert chronische of intense stress het zenuwstelsel, wat geassocieerd wordt met verschillende langdurige ziekten.

Voortdurend in een staat van stress verkeren zal ervoor zorgen dat ons lichaam waarschuwingstekenen geeft in de vorm van ziektes, blessures of een algemeen gevoel van onbehagen. Daarom is het goed voor onze gezondheid om overmatige stress te vermijden.

Wat is stress en waar dient het voor?

Stress is een reactie die uit de hersenen voortkomt wanneer deze aan een externe eis worden blootgesteld, een deadline op het werk bijvoorbeeld of een dreigende overval waarvan je moet wegrennen. Als mensen kunnen we tevens al stress ervaren als gevolg van loutere gedachten, in plaats van daadwerkelijke gebeurtenissen; dit vanwege ons vermogen om dingen te verbeelden.

Acute stress, voortgebracht door een bepaalde stimulus die we moeten oplossen, brengt ons lichaam in een staat van activatie. Dit stelt ons in staat om sneller, energieker en geconcentreerder te reageren. Het creëert een spanning die ons voorbereidt op actie.

Chronische omstandigheden maken deze activatie echter permanent, waardoor een constante stroom van stresshormonen veroorzaakt wordt die ons uiteindelijk van onze energie berooft. Onze hormonen raken uit balans, wat er uiteindelijk voor zal zorgen dat onze algehele gezondheid verslechtert.

Het effect van stress op onze gezondheid

We zullen hieronder enkele van de voornaamste effecten van deze staat van druk en mentale belasting op onze gezondheid opsommen. We willen echter duidelijk stellen dat deze voornamelijk gegenereerd worden door een samenkomst van factoren.

• Depressie en angst: chronische stress kan leiden tot langdurige depressies en angst, dit vanwege een hormonale onbalans en de verspilling van energie.
• Huidproblemen en haarverlies: voortdurende stress kan huiduitslag zoals acne of eczeem veroorzaken. Andere aandoeningen zoals atopische dermatitis of psoriasis verergeren erdoor. Hiernaast kan het zorgen voor overmatig haarverlies, wat in sommige gevallen kan leiden tot volledige kaalheid.
• Menstruele problemen: stress is nauw gerelateerd aan hormonen, die als ze gedurende lange tijd uit balans zijn menstruele problemen kunnen veroorzaken, van intens pijnlijke menstruaties tot onregelmatigheden in de menstruatiecyclus. In extreme gevallen kan de menstruatie zelfs volledig uitblijven.
• Spijsverteringsproblemen: stress heeft invloed op de werking van het spijsverteringssysteem. Het maakt de vertering ontzettend moeilijk; het typische ‘niets valt de laatste tijd goed op mijn maag’. Het dereguleert de darmtransit en is tevens nauw gerelateerd aan het ontstaan van maagzweren, omdat het de productie van spijsverteringszuren die deze problemen verergeren vergroot.
• Slaapproblemen: zoals we allemaal waarschijnlijk weleens ervaren hebben, kunnen stressvolle situaties ons van onze slaap beroven, tot op het punt dat we echt hele nachten niet kunnen slapen. Problemen met slapeloosheid zijn niet alleen negatief op zich, maar stellen je bloot aan extra schade, omdat een slechte nachtrust onze prestatie gedurende de daguren negatief beïnvloedt.
• Arteriële problemen en hartproblemen: druk en langdurige mentale vermoeidheid is gerelateerd aan ernstige ziektes zoals hoge bloeddruk en hart- en vaatziektes. Hoewel deze effecten zich alleen op de lange termijn voordoen, zijn ze ontzettend ernstig en zouden ze een stok achter de deur moeten zijn om stress te verminderen.
• Gewichtsproblemen: het ervaren van veel stress kan er vaak voor zorgen dat we dwangmatig eten, waardoor onze hersenen niet in staat zijn om te herkennen dat we verzadigd zijn. Dit is waarom stress in verband kan worden gebracht met obesitas en zelfs diabetes.

Wat kun je doen om stress te verminderen?

Afhankelijk van de situatie en de mate van angstigheid van elke persoon kan het ontzettend moeilijk zijn om volledig van stress af te komen. Er zijn echter altijd dingen die we kunnen doen om het zoveel als we kunnen te verminderen.

• Sporten is een geweldige bondgenoot tegen stress. Het beoefenen van willekeurig welke sport verlaagt spanning en laat energie vrij die we anders binnen zouden houden, wat onze bronnen zou uitputten. Simpelweg twee of drie keer per week wandelen zal al een groot verschil uitmaken, hoewel het beoefenen van een intensievere sport nog effectiever zal zijn.
• Een ander belangrijk aspect dat we moeten overwegen wanneer we met stress proberen om te gaan, is ons dieet. Een gezond en gebalanceerd dieet, dat vooral rijk is aan omega 3-vetzuren (zoals we die kunnen vinden in vis), helpt stress verminderen. Een goed gevoed lichaam is tenslotte een beter gereguleerd lichaam.
• Het beoefenen van ontspannende activiteiten zoals mindfulness, meditatie, yoga of psychologische ontspanningstechnieken zijn ontzettend goed voor het verminderen van stress. Even wat tijd voor jezelf nemen, even zwemmen of wandelen maakt soms wel degelijk verschil uit!
• Jezelf omringen met je dierbaren en mensen die psychologische steun bieden gedurende moeilijke tijden of tijden die jou angstig maken is een van de belangrijkste aspecten als het aankomt op het controleren van stress. Na een middag met een goede vriend of een door jou geliefd familielid bij wie je je welkom voelt zal je stressniveau aanzienlijk omlaag gaan. Bovendien is het wetenschappelijk bewezen dat fysiek contact en het uiten van genegenheid de gezondheid van mensen die lijden aan angst of depressie verbetert.