Tien filosofische vragen om over na te denken

Men zegt dat filosofie kritisch denken opwekt. Dus waarom zou je jezelf niet op de proef stellen met deze tien filosofische vragen?

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 06 december, 2022

In een wereld die gedomineerd wordt door het wetenschappelijke, het technologische en zelfs het robotachtige, zou het kunnen lijken alsof er voor de filosofie geen plaats meer is. Hiervan uitgaan zou echter een vergissing zijn. Sterker nog, het zou gevaarlijk zijn. Dat komt omdat deze tak van kennis bepalend is voor elke generatie en elk individu, hoe oud ze ook zijn. Deze tien filosofische vragen zullen je zeker het belang van filosofie doen inzien .

Filosofie ontwikkelt kritisch en analytisch denken. Het stelt ons in staat om vanuit een ethisch, open en multidisciplinair perspectief na te denken over de werkelijkheid die ons omringt. We kunnen allemaal een filosofische geest uitoefenen en onze eigen visies op de wereld opbouwen en in staat zijn waardevolle meningen te geven zonder door anderen geconditioneerd of bemiddeld te worden.

Plato, Spinoza, Søren Kierkegaard, Epicurus, Hannah Arendt, Kant, Habermas, Simone Weil en Slavoj Zizek. Dit zijn slechts enkele van de eminente figuren op het gebied van de filosofie die ons hebben onderwezen en geïnspireerd.

Ze zijn allemaal voorbeelden van de noodzaak om te redeneren, vrijelijk na te denken over het complexe heden dat ons omringt, en elk verschijnsel in ons sociale weefsel te begrijpen. De volgende vragen zullen je helpen deze processen uit te voeren.

Tien filosofische vragen om over na te denken

Er wordt vaak gezegd dat filosoferen denken is om te heersen. Wie heerst en zich verlustigt in de kunst van het filosoferen, kan zich verheffen boven de massa die zich, in plaats van na te denken, laat meeslepen. Een aspect dat dit oude kennisgebied definieert is vrijheid, de kracht om voorbij dogma’s, vooroordelen en vooropgezette etiketten te gaan.

Filosofie is een activiteit die de menselijke intelligentie definieert. Ze wordt geïnspireerd door het vrije denken en de nederigheid van het intellect. Probeer gebruik te maken van deze twee dimensies bij het beantwoorden van de volgende vragen.

1. Kunnen we goed begrijpen zonder kwaad?

Het leven bestaat uit dualismen. Althans, zo lijkt het op het eerste gezicht. Ethiek en moraal, waarheid en leugen, schoonheid en lelijkheid, en wijsheid en onwetendheid. Is dit echter van toepassing op goedheid en kwaad? Is het onmogelijk het ene te bedenken zonder het bestaan van het tweede?

Veel mensen beweren dat dit zo is, dat het ethische niet begrepen kan worden zonder zijn omgekeerde. We kunnen bijvoorbeeld niet begrijpen wat licht is zonder eerst te weten wat duisternis is.

2. Is het altijd nodig om bewijs te hebben voor wat waar is?

Dit is een van de meer klassieke filosofische vragen om over na te denken. In feite houdt het verband met het empirisme, de filosofische theorie die de nadruk legt op de relevantie van ervaring en bewijs om de werkelijkheid van dingen aan te tonen. Zij beweert dat als er geen bewijs is voor iets, het gewoon niet bestaat.

Wat vind jij hiervan?

3. Heeft het leven een doel? Zo ja, wat is dat dan?

Waarom zijn we hier? De antropologie twijfelt hier nauwelijks aan. Zij beweert, dat we sociale ‘dieren’ zijn op een evolutionaire reis. Zij stelt dat we hier zijn omdat de natuur het zo wilde. Religie heeft echter een andere opvatting.

De psychologie heeft een wat eenvoudiger antwoord. We moeten allemaal onze eigen redenen vinden waarom we hier zijn, ons doel vinden, en het ons eigen maken.

4. Bestaat de vrije wil echt?

Dit is een andere terugkerende filosofische vraag. Figuren als de Israëlische historicus Yuval Noah Harari waarschuwen dat de vrije wil niet veel meer is dan een mythe. Sterker nog, als we dat aannemen, maken we alle manieren waarop de machthebbers ons manipuleren onzichtbaar. Wat vind jij hiervan?

5. Werkt de democratie in alle landen naar behoren?

De onderwerpen maatschappij en politiek maken het gemakkelijker om het filosofisch denken aan te pakken. Werkt de democratie in ons land zoals het hoort? Hoe zit het met andere landen met democratieën?

6. Waarom moet de mens ‘kunst’ maken?

Onze voorouders lieten ons echte kunstwerken na op de wanden van oude grotten. Ze tekenden handen, rennende dieren, vaardige jagers, mensachtige figuren en vreemde symbolen. De mens heeft inderdaad altijd de behoefte gevoeld om te scheppen, om van kunst een mechanisme van expressie en getuigenis te maken.

7. Waarom ben je wie je bent?

Waarom ben je zoals je bent? Wat heeft jou gemaakt tot wie je bent met betrekking tot je persoonlijkheid, idealen, dromen en behoeften? We zouden je ervaringen kunnen noemen, je genen, de context die je omringt, en de manier waarop je interpreteert wat je overkomt.

8. Wat is het grootste probleem voor de mensheid?

Dit is een van de interessantste filosofische vragen. Denk er eens over na. Wat is ons grootste probleem? Kwaad en geweld? Leugens? Het verwaarlozen van onze planeet en het mogelijk bevorderen van klimaatverandering?

In werkelijkheid zijn er oneindig veel problemen die de mens bepalen, Bijvoorbeeld het onvermogen om samen te werken en samen te werken, gebrek aan sociale harmonie, enz.

Wat is volgens jou ons grootste probleem?

9. Bestaat objectiviteit of is alles subjectief?

Er is geen tekort aan theorieën en meningen die suggereren dat het mensen zelden lukt om volledig objectief te zijn. Alles wat we doen, denken en uiten wordt gefilterd door subjectiviteit, emoties en persoonlijkheid. Daarom is het uiterst moeilijk om altijd objectief te zijn. Wat denk jij?

10. Zijn we van nature goed of slecht?

Door de geschiedenis heen hebben veel filosofen deze vraag gesteld. Bijgevolg zijn er veel verschillende antwoorden. Hobbes beweerde bijvoorbeeld dat de mens van nature slecht is, dus om te kunnen samenleven is absolute macht nodig, een autoritaire wet die de agressieve impuls die voortkomt uit de egoïstische motivatie van alle wezens in bedwang houdt.

Anderzijds geloofde Rousseau dat we als mensen in wezen goed en empathisch zijn, omdat we, als we een ander zien lijden, een natuurlijke neiging voelen om te helpen. Wat maakt sommige mensen dan slecht? Rousseau zou zeggen dat concurrentie, afgunst en agressiviteit ons corrumperen.

Er zijn ook mensen die het idee verdedigen dat de menselijke natuur niet bestaat. Zij beweren dat mensen goed of slecht zijn naargelang hun levenservaringen, sociale en culturele invloeden en de tijdgeest.

Wat denk jij? Zijn we goed, slecht, of geen van beide?

Hopelijk is deze lijst met filosofische vragen voor jou een onderhoudende oefening geweest om je geest zuurstof te geven, te redeneren met nieuwe perspectieven, en je eigen mening te vormen.