Dorothea Dix en de Mental Hygiene Movement

Heb je wel eens gehoord van Dorothea Dix en de Mental Hygiene Movement? Helaas hebben de meeste mensen nog nooit van deze ongelooflijke vrouw gehoord. Dorothea Dix was ten eerste een pionier op het gebied van de hervorming van de geestelijke gezondheid. Ook leverde zij belangrijke bijdragen op haar vakgebied.

Haar onvermoeibare toewijding aan de de Mental Hygiene Movement verbeterde de levensomstandigheden en de behandeling van mensen met psychische aandoeningen.

Dorothea Dix (1802-1887) had geen gelukkige jeugd. Ze groeide op in de Verenigde Staten met een alcoholische vader en een moeder met ernstige psychische stoornissen. Ze was dan ook zeer gevoelig voor de achtergestelde en sociale achterstandsgroepen. Haar ervaringen leidden ertoe dat ze de Mental Hygiene Movement creëerde.

Op 39-jarige leeftijd deed Dorothea Dix vrijwilligerswerk in een gevangenis voor vrouwen met psychische problemen. Dit maakte een blijvende indruk op haar en gaf haar ideeën voor haar beweging.

Het primaire doel van haar beweging was om geschikte psychologische behandelingen beschikbaar te maken voor iedereen, ook voor daklozen. Dit eenvoudige idee leidde tot belangrijke veranderingen.

Het hielp bij het implementeren van wat we kennen als morele behandeling. Ook veranderde het de hygiënische omstandigheden van instellingen voor geestelijke gezondheidszorg.

De “gekken”: gemarginaliseerd in de maatschappij

In het begin van de 18e eeuw werden mensen met tekenen van ernstige geestelijke gezondheidsproblemen als “gek” bestempeld. In principe geloofden de mensen dat gekken geen enkel beoordelingsvermogen of rede hadden. Ze werden behandeld als wilde dieren die moesten worden opgesloten in krankzinnigengestichten.

Ze waren ook het onderwerp van spot en minachting. De omstandigheden in de krankzinnigengestichten waren onmenselijk. Zo werden patiënten bijvoorbeeld geslagen, uitgehongerd, geïsoleerd en gedwongen om chemische stoffen in te nemen.

Een van de factoren die de situatie hielpen veranderen was de behandeling van koning George III. Hij stond bekend als “Mad King George” omdat hij leed aan porfyrie. Zijn artsen probeerden een ongebruikelijke behandeling voor deze ziekte, waarbij hij grote hoeveelheden ezelinnenmelk dronk.

Door het succes van deze behandeling ontstond een sociaal optimisme over de mogelijkheid om therapeutische interventies te gebruiken voor patiënten met psychische problemen.

Morele behandelingen: menselijk en individueel

Van daaruit kwam de maatschappij steeds dichter bij een psychosociale benadering van mentale aandoeningen. De eerste helft van de 18e eeuw werd bepaald door de principes van de Verlichting. Erkenning van individuele rechten werd een noodzaak. In deze context ontstond de “morele behandeling.”

Mensen associeerden deze term met emoties en psychologie. Het was ook nauw verbonden met het idee dat er een gedragscode bestaat die iedereen zou moeten volgen.

Enkele van de basisideeën van morele behandelingen waren de natuurlijke en respectvolle behandeling van gehospitaliseerde patiënten. Interpersoonlijke interactie en contact waren ook erg belangrijk, net als individuele aandacht.

Deze ideeën weken volledig af van de eerdere opvattingen over geestelijke gezondheid en psychiatrische patiënten. Ze omarmden de menselijkheid, individualisering en de zorgvuldige cultivering van sociale relaties.

In feite was de morele behandeling in Europa en de Verenigde Staten de reden waardoor de krankzinnigentehuizen veranderden in leefbare plaatsen die het herstel van de patiënt voorop hadden staan.

Het verval van de morele behandeling

Na de eerste helft van de 18e eeuw raakte deze therapeutische strategie echter in verval. Dat kwam door de vele patiënten die hulp zochten bij deze instellingen voor geestelijke gezondheidszorg.

Deze toename was het gevolg van verschillende factoren. Eén daarvan was de komst van immigranten na de Amerikaanse Burgeroorlog. Een andere factor was de Mental Hygiene Movement van Dorothea Dix. Het onverwachte en directe gevolg van haar beweging was de onevenredige toename van het aantal gehospitaliseerde patiënten.

Toen Dorothea in Engeland aankwam, kreeg ze longproblemen. Tijdens haar ziekte sprak ze met veel theoretici die haar hielpen om verschillende benaderingen van de geestelijke gezondheid te leren kennen. Enkele daarvan waren bijvoorbeeld:

• de morele behandeling
• het contrast tussen het leven in eenzaamheid en het leven in de maatschappij
• het wegnemen van mechanische beperkingen
• de ergotherapie met patiënten

Dix bezocht ook een vrouwenziekenhuis als vrijwilliger. Ze zag met eigen ogen de betreurenswaardige leefomstandigheden van de patiënten. De situatie schokte haar zozeer dat ze besloot zich volledig in te zetten voor de zaak. Dat was het moment dat ze op bezoek ging bij allerlei instellingen, zowel voor geestelijke gezondheidszorg als gevangenissen.

Haar doel was om de mishandeling en het misbruik dat patiënten ondervonden volledig te leren kennen, zodat ze de situatie kon veranderen. Van daaruit pleitte haar Mental Hygiene Movement voor het elimineren van sociale vooroordelen. Zij en haar volgelingen vochten dan ook voor de menselijke waardigheid.

De Mental Hygiene Movement

Dix slaagde erin voldoende bewijs van het probleem te verzamelen om een beroep te kunnen doen op de wetgevende macht van Massachusetts. Hierdoor kon ze de vreselijke levensomstandigheden van patiënten in de geestelijke gezondheidszorg veranderen. Niet alleen dat, maar ook de mishandelingen die zij hebben ondervonden.

Ze publiceerde haar boek Remarks on Prisons and Prison Discipline in 1845, in de Verenigde Staten. Dit boek hielp ook bij de oprichting psychiatrische ziekenhuizen in elf staten in het hele land.

Dorothea Dix is misschien niet een van de beroemdste vrouwen in de geschiedenis. Haar bijdragen aan de geestelijke gezondheidszorg waren echter aanzienlijk. Haar onvermoeibare toewijding bracht ethiek en moraal terug in de therapeutische behandelingen voor patiënten met geestelijke problemen.

Tot slot, zonder haar werk zou de mishandeling van patiënten tientallen jaren lang door hebben kunnen gaan. Dix en anderen vochten dapper om deze instellingen te hervormen. We kennen hen nu als de initiatiefnemers van een nieuw tijdperk als het gaat om interventie en behandelingen van mensen met psychische aandoeningen.