"Als je liefhebt, dan lijd je. Als je niet liefhebt, dan word je ziek."
De uitspraak “Als je liefhebt, dan lijd je. Als je niet liefhebt, dan word je ziek,” is een van de meest populaire uitspraken van Sigmund Freud. De uitspraak is opgenomen in zijn ‘Zur Einführung des Narzißmus’ (‘Ter introductie van het Narcisme’) en circuleert nu op alle sociale netwerken. Velen vinden de uitspraak romantisch, maar in werkelijkheid is het veel meer dan dat.
Sigmund Freud en de psychoanalyse zijn ontzettend vaak in twijfel getrokken. De meest gehoorde kritiek is dat het ‘niet wetenschappelijk’ is. Desalniettemin hebben vele theorieën van Freud grote invloed gehad op de menswetenschappen, inclusief strenge disciplines zoals psychiatrie.
“Iemand die van voorspoed valt geeft weinig om de diepte van de afgrond.”
-Lord Byron-
Maar weinigen zullen in discussie gaan als het aankomt op het belang van liefde in de menselijke ontwikkeling. Vanaf het moment dat we voor de eerste keer onze ogen openen hebben we al te maken met een gebrek: de behoefte aan een andere persoon. We kunnen onder geen enkele omstandigheid overleven of groeien als er niemand is om deze zorg op zich te nemen.
Dit betekent dat als er niet tenminste een minimale hoeveelheid liefde aanwezig is in het begin van ons leven, dit leven onmogelijk wordt. Iemand moet in onze behoeften voorzien, anders gaan we dood.
De mens is en zal altijd een behoevend wezen zijn. Hij komt tekort. Hij belichaamt een leegte die niet op te vullen is, ook al denken we soms van wel. Dit komt doordat we voor altijd gedoemd zijn tot hopeloze eenzaamheid. Hoezeer we er ook in slagen om intieme en liefdevolle banden te smeden, worden we in wezen allemaal alleen geboren, leven we alleen en gaan we alleen dood.
Als je liefhebt, dan lijd je
De liefde kent meerdere vormen van leed, van liefde geven zonder liefde te ontvangen, tot de ontdekking dat de liefde niet alles oplost. Hoe je het ook wendt of keert, bij liefde komt altijd leed kijken. Waarom moet dit zo zijn? Waarom kan de liefde niet leiden tot geluk en tot geluk alleen? Is dit dan niet een ‘masochistische’ manier van denken?
Verliefdheid is obsessief, maar geeft ons tegelijkertijd een gevoel van levendigheid dat maar moeilijk te verkrijgen is door middel van andere ervaringen. Verliefdheid is afschuwelijk en tegelijkertijd heerlijk. Dit wordt ontzettend goed vertegenwoordigd in ‘Love in the Time of Cholera’, waar gesteld wordt dat “de symptomen van de liefde heel erg lijken op die van cholera”.
Ja. Verliefd worden is genieten van het lijden. Lijden wanneer je niet naast die ander bent, en het gevoel hebben alsof je dood zou gaan als de dingen ooit zouden eindigen. Weten dat je alles zou doen om maar samen te kunnen zijn met die persoon die jouw hart stal. Het heerlijke liefhebben wisselt zich af met de afschuwelijke angst om de geliefde te verliezen. Het is enthousiasme dat gepaard gaat met verraderlijke twijfels.
Als je niet liefhebt, dan word je ziek
Als iemand moeite heeft met het tot stand brengen van liefdesrelaties met anderen, dan wordt hij ontzettend kwetsbaar, zowel emotioneel als mentaal. Geheimhouding, obsessieve isolatie, moeite hebben om anderen te vertellen wat we voelen of denken, zijn tekenen dat de dingen niet goed gaan.
Het zelf wordt ziek. Als alleen dat wat met onszelf te maken heeft belangrijk is en het ontzettend moeilijk te herkennen is wat anderen beïnvloedt, dan hebben we alle reden om te geloven dat we gevangen zitten in ons eigen narcisme. Maar het is geen morele of ethisch gezien onaanvaardbare kwestie. Het is eerder een verontrustend teken, dat erop wijst dat we ziek geworden of aan het worden zijn.
Iedereen heeft fases waarin hij wat terughoudend is in het contact met anderen of fases waarin hij de behoefte heeft om alleen te zijn. Maar als dit een vrij permanent patroon wordt, dan wordt dit problematisch. Er is sprake van een sterke afhankelijkheid ten opzichte van het leven en een neiging naar alles wat de dood vertegenwoordigt.
Het is alsof men ziek wordt van zichzelf. Deze buitensporige focus op het zelf zal vroeg of laat resulteren in angst, in obsessie. Het zal tevens resulteren in een onproductief leven dat maar weinig betekenis heeft. Of in een leven waarin we anderen behandelen als middelen; dingen die ons van pas komen. Onder deze omstandigheden zullen we steeds verder verwijderd raken van de mogelijkheid om te bereiken wat ieder van ons zoekt: innerlijke vrede.
Zonder wederkerigheid geen stabiele relatie(s)
Wie de ware aard van wederkerigheid aanvoelt, voelt zich vrijer en verantwoordelijker voor zijn of haar eigen beslissingen… Meer »
