Aboulie: wanneer wil, verlangen en motivatie falen

Aboulie gaat verder dan apathie en gebrek aan motivatie. In de meeste gevallen kan er sprake zijn van een latente depressie. In andere gevallen is er sprake van een hersenaandoening die dit gebrek aan energie en emotionele dufheid medieert.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 25 augustus, 2024

Soms is luiheid pijnlijk. De wereld drukt te zwaar op ons en we missen niet alleen enthousiasme en motivatie, maar we voelen ons ook niet in staat om iets te beslissen of te doen. Het is een ander soort vermoeidheid, heel anders dan de vermoeidheid die we kunnen voelen na een lange dag werken. Aboulie ontstaat zonder dat er inspanning voor nodig is en is in feite een toestand waarin het zelfs moeilijk is om na te denken.

Wanneer iemand in deze toestand verkeert, is het gebruikelijk dat de mensen om hem of haar heen hem of haar proberen aan te moedigen en iets eenvoudigs voorstellen als “neem een paar dagen vrij”, “ga naar buiten en probeer je los te koppelen, vrolijk een beetje op”.

Maar niets van dit alles helpt, het zijn nutteloze pleisters tegenover deze psychologische realiteit die niet meer begrijpt wat vreugde is en die geen verlichting vindt in 10 uur aan een stuk slapen.

Aboulie kan soms verward worden met andere vergelijkbare terminologieën, zoals anhedonie of asthenie. Het is waar dat ze alle drie heel dicht bij depressieve stoornissen liggen en soms samen kunnen voorkomen, waardoor ze een zeer slopende drietand vormen. Ze hebben echter elk hun eigen bijzonderheden.

Laten we eens kennismaken met het reliëf van deze realiteit die honderden mensen treft.

Aboulie, het pathologische gebrek aan motivatie

Aboulie betekent letterlijk ‘zonder wil’. Op zichzelf is het geen psychische stoornis, het is een symptoom, een dimensie die achter meerdere klinische realiteiten kan zitten. En allemaal met een groot lijden. Vanuit medisch oogpunt wordt het opgevat als een verandering van motivatie, die in veel gevallen zijn oorsprong vindt in een neurologische verandering.

Het is waar dat we allemaal van die momenten kunnen meemaken dat niets ons meer motiveert en we ons verlangen, onze energie en onze wil verliezen. Dit zijn echter bijna altijd eenmalige situaties die niet ernstig worden. Er zijn echter gevallen die veel verder gaan.

Er zijn mensen die zo ver gaan dat ze stoppen met communiceren, dat ze een mutisme vertonen dat gepaard gaat met een duidelijke behoefte om zich van alles en iedereen af te zonderen. Dit zijn extreme gevallen.

Want aboulie valt ook binnen een spectrum, dat wil zeggen dat er mensen zijn die mildere symptomen vertonen en anderen die daarentegen uitmonden in zeer pathologische en pijnlijke toestanden, zowel voor de patiënt zelf als voor de omgeving. Laten we meer te weten komen.

Wat zijn de symptomen van aboulie ?

Aboulie is niet alleen apathie en een gebrek aan verlangen om onze verplichtingen na te komen. Het is iets diepgaanders, hardnekkiger en zelfs opvallend:

• Gebrek aan energie om dagelijkse taken uit te voeren.
• Vermoeidheid, gebrek aan motivatie, gebrek aan initiatief.
• Trage motorische bewegingen.
• Gebrek aan vermogen om te reageren op prikkels.
• Onvermogen om beslissingen te nemen, om te reageren op de eisen van de omgeving.
• Besluiteloosheid.
• Vertraagde spraak, de persoon vindt het zelfs moeilijk om te horen wat er gezegd wordt.
• Emotionele dufheid: er worden veel emoties gevoeld, maar allemaal tegelijk en dit veroorzaakt uitputting.
• Sommige mensen kunnen uiteindelijk niet spreken en vertonen mutisme.

Er moet ook worden opgemerkt dat we vooral voorzichtig moeten zijn met kinderen en ouderen. Vaak denken we dat deze apathie en dit gebrek aan motivatie veroorzaakt wordt door de leeftijd (omdat ze te jong of te oud zijn). Aboulie komt ook voor bij dit deel van de bevolking en het is belangrijk om te weten wat de oorzaken zijn.

Oorzaken achter het gebrek aan wilskracht

Een paar decennia geleden dacht men dat Aboulie een vorm van mentale achterstand was . Het werd als vanzelfsprekend beschouwd dat iemand plotseling deze intellectuele, emotionele en motorische regressie kon vertonen waarbij een soort psychische involutie zichtbaar was. Gelukkig begrijpen we dit kenmerk tegenwoordig iets beter.

• Aboulie is meestal, gemiddeld genomen, een symptoom van een zware depressie.
• Het kan echter ook een symptoom zijn van een neurologische aandoening. Een ongeluk, beroerte of andere aandoening die de hersenen aantast, kan leiden tot het ontstaan van Aboulie .
• Onderzoeken (Engelse link) zoals die van de Universiteit van Washington laten zien dat een laesie in het striatum of de nucleus thalamus tot dit kenmerk leidt.
• Hetzelfde gebeurt als we lijden aan een verandering in de motivatie- en bewegingscentra zoals het frontale gebied van de hersenen, de basale ganglia of het voorste cingulaat.
• Aan de andere kant is het ook nuttig om te weten dat scopolamine (burundanga) toestanden van Aboulie veroorzaakt, waarin de persoon zijn of haar eigen wil volledig verliest.

Welke behandeling is er voor aboulie ?

De behandeling voor aboulie zal altijd gebaseerd zijn op de oorsprong, aandoening of medische conditie die deze toestand veroorzaakt. Het is niet hetzelfde om een patiënt te hebben die hersenletsel heeft opgelopen als gevolg van een ongeluk, als iemand met een zware depressie.

In de meeste gevallen is een farmacologische reactie echter het uitgangspunt. Studies, zoals die van Daniel A. Drubach, M.D., Gabriel Zeilig, M.D., hebben het nut aangetoond van carbidopa en levodopa bij de behandeling van de symptomen van patiënten met aboulie.

Deze medicijnen zijn effectief omdat ze de dopamineproductie verhogen en het centrale zenuwstelsel ten goede komen.

• Anderzijds is psychologische therapie ook zeer geschikt. In dit geval zou het doel zijn om patiënten hulpmiddelen aan te reiken om hun motivatie te verbeteren, hun gedachten te regelen, hun emoties te reguleren en nieuw gedrag te initiëren om weer controle te krijgen over hun realiteit.
• Er zijn ook interessante voordelen gezien bij fysieke en sporttherapieën en fysiotherapie. Mensen aanmoedigen om weer in beweging te komen, om hun lichaam in beweging te krijgen door middel van eenvoudige maar motiverende activiteiten, verhoogt de productie van endorfine en zorgt ervoor dat ze weer contact krijgen met het fysieke vlak.

Tot slot is apathie een symptoom dat niet over het hoofd mag worden gezien. Als ontmoediging en gebrek aan wilskracht hardnekkig en zeer beperkend zijn bij iemand in je omgeving, is het nodig om een professional te raadplegen. Laten we dit in gedachten houden.