3 vormen van leerstrategieën voor een doeltreffender leerproces

Op een zinvolle manier leren hangt evenveel af van het onderwijsproces als van de wijze waarom de studenten verwerken wat ze leren. Onderwijspsychologen hebben veel tijd besteed aan het overdenken van deze beide aspecten. Ze hebben theorieën ontworpen om de leerprocessen te verbeteren. In dit artikel zullen we het over het tweede deel hebben: leerstrategieën.

Het voornaamste doel van leerstrategieën is ervoor te zorgen dat studenten op een meer doeltreffende manier leren. Onderzoek over dit onderwerp heeft ons vele verschillende manieren getoond om dit te bereiken. De drie beroemdste leerstrategieën zijn echter ezelsbruggetjes en structurele en scheppende strategieën.

Leerstrategieën met gebruik van ezelsbruggetjes

Leerstrategieën aan de hand van ezelsbruggetjes helpen de studenten om inhoud te memoriseren. Deze strategieën helpt immers om feiten of termen uit het hoofd te leren. Ze zijn bijvoorbeeld handig om hoofdsteden, belangrijke datums, woordenschat enzovoort te onthouden.

Wanneer je “zinloze” informatie uit het hoofd moet leren, zijn ezelsbruggetjes inderdaad een geweldige manier om de gegevens toch een vorm van betekenis te geven.

Men is algemeen akkoord over de waarde van ezelsbruggetjes. Dat is ook de reden dat ze al zolang gebruikt worden. De psycholoog Allan Paivio gaf hiervoor een verklaring. Volgens hem werken deze instrumenten om drie redenen:

• Dubbele codering: vele van deze technieken omvatten het gebruik van non-verbale codes (beelden) samen met verbale codes (woorden). Het betekent dus dat hetzelfde beetje inhoud twee verschillende codes krijgt. Volgens de principes van het connectionisme zorgt het ervoor dat de studenten gemakkelijker toegang krijgen tot informatie.
• Organisatie: leerstrategieën op basis van ezelsbruggetjes werken ook op nog een andere manier. In dit geval creëren ze een samenhangende doos waarin je informatie plaatst. Dit helpt de studenten om alle informatie bij elkaar te houden die onderling verbonden is in plaats van het op te splitsen. Het is bijvoorbeeld gemakkelijker om een lijst woorden te onthouden als je met die woorden een zin vormt.
• Associatie: sterke verbindingen scheppen tussen verschillende elementen is ook een strategie om op een zinvolle manier te leren. Stevige associaties zijn inderdaad handig. Wanneer je één van de twee dingen ziet zal je je immers ook het andere elementen herinneren.

Een voorbeeld van de strategie met ezelsbruggetjes is de methode met een sleutelwoord. Deze methode is uitermate handig om verwarrende woordenschat in een vreemde taal te leren. Het houdt een verbinding in die fonetisch is en gebaseerd op beelden. Die verbinding gaat ook samen met een gedetailleerde verklaring.

Structurele leerstrategieën

Structurele strategieën stimuleren actief leren. De studenten worden aangemoedigd om geestelijk de belangrijke informatie uit de gegevens te halen en die in één structuur samen te stellen. Hier zal je dus ook technieken zien als het maken van begripskaarten, stroomschema’s of schetsen.

Vanzelfsprekend is het niet voldoende dat de leraar de studenten zegt dat ze schetsen en samenvattingen moeten maken. Deze dingen zullen alleen hulp bieden als de studenten weten hoe ze die moeten maken.

Het moeilijkste onderdeel van hen aanleren hoe ze dit moeten doen, is dit. Je moet hen tonen hoe ze kunnen leren om de belangrijkste of meest zinvolle stukken uit een tekst of een presentatie te halen.

Het zal bovendien niet lang duren vóór je de effecten ziet die deze technieken op het leerproces hebben. Wanneer je het cursusmateriaal in kleine, onderling verbonden ideeën organiseert, zal je er gemakkelijker toegang tot krijgen. Als je daarnaast ook stevige associaties tussen ideeën schept, is het bovendien ook gemakkelijk om de rest van de informatie in je geheugen te bereiken.

Onderzoek toont aan dat studenten die deze technieken gebruiken, op een hoger niveau presteren. Ze helpen de studenten ook om de inhoud echt te begrijpen in tegenstelling tot wat gebeurt bij van buiten leren en oppervlakkig leren. Je ziet nu dus de waarde van deze leerstrategieën en hoe belangrijk het is om ze in de klas toe te passen!

Scheppende leerstrategieën

De twee vorige strategieën helpen studenten om specifieke feiten te onthouden en ze in structuren te organiseren. Het zijn dus technieken die ze bij nieuwe informatie kunnen gebruiken die ze moeten leren.

Een ander belangrijk onderdeel van leren is het invoegen van de nieuwe inhoud in de bestaande kennis. Hierbij komen scheppende strategieën van pas.

Dit zijn activiteiten waarbij studenten kennis verwerven. E.Z. Rothkpof heeft deze activiteiten “mathemagenic activiteiten” genoemd. Voorbeelden zijn notities nemen, onderlijnen, vragen stellen en beantwoorden of dingen hardop zeggen.

Deze technieken helpen de studenten om tot een dieper begrip te komen. Ze zetten hen immers aan om zich de nieuwe informatie eigen te maken.

Voor vele psychologen heeft actief leren door studenten te maken met verbindingen creëren tussen ideeën. Dat is ook de reden waarom scheppende strategieën zo’n geweldig instrument zijn om ervoor te zorgen dat studenten die vorm van leren gebruiken.

De leraar toont de studenten dus hoe ze notities moeten nemen of zichzelf vragen stellen. Deze techniek zal hen op een uitstekende manier helpen om nieuwe informatie te begrijpen en zich die gegevens eigen te maken.

In dit artikel hebben we verschillende vormen van leerstrategieën onderzocht. Ze kunnen in de klas uitermate handig zijn. Wetenschappelijk onderzoek van onderwijzen en opvoeden kan jou helpen om die vorm van actief en diepgaand leren te verwezenlijken die jij jou studenten wil laten verwerven.

Het zou wellicht een enorme vergissing zijn om de richtlijnen en het bewijs niet te volgen die de onderwijspsychologie ons geboden heeft.