Therapie voor een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis

In dit artikel zullen we het hebben over een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis en ontdekken hoe het mensen beïnvloedt. Ook zien we welke therapie kan worden gebruikt om het te genezen.

Bij cognitieve therapie voor een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis wordt de patiënt steeds autonomer en verandert hij geleidelijk aan zijn tegenstrijdige ideeën over zijn eigen autonomie en mogelijkheden.

Wat is een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis?

Volgens de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5), ervaart een persoon met een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis een dominante en buitensporige behoefte om te worden verzorgd.

Dit leidt tot onderdanig gedrag, overmatige gehechtheid en angst voor scheiding. Het begint in het beginstadium van de volwassenheid en kan in verschillende contexten worden gezien. Het is gebruikelijk om minstens vijf van de volgende symptomen te zien:

• Het is moeilijk voor hen om dagelijks beslissingen te nemen zonder afhankelijk te zijn van het advies en de gemoedsrust die andere mensen hen kunnen geven.
• Ze hebben anderen nodig om verantwoordelijkheid te nemen voor de belangrijkste gebieden van hun leven.
• De persoon heeft moeite om een verschil van mening te uiten, uit angst om de steun of goedkeuring van de ander te verliezen.
• Ze hebben moeite met het initiëren van projecten of het zelfstandig doen van dingen. Dit is te wijten aan een gebrek aan vertrouwen in hun eigen oordeel of vermogen, en niet aan een gebrek aan motivatie of energie.
• Ze streven ernaar om acceptatie en steun te krijgen van anderen, zelfs als ze vrijwillig dingen moeten doen die ze niet echt willen doen.
• De persoon voelt zich vaak ongemakkelijk of hulpeloos als hij of zij alleen is. Dit is te wijten aan de ongegronde angst om niet voor zichzelf te kunnen zorgen.
• Wanneer een hechte relatie eindigt, zoeken ze meteen een andere relatie om verzorgd en ondersteund te worden.
• Ze voelen onrealistische zorgen of angst om in de steek gelaten te worden en voor zichzelf te moeten zorgen.

Een slecht zelfbeeld

Een persoon met een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis heeft een slecht zelfbeeld, omdat hij denkt dat hij niet kan doen wat hij echt wil. Ze geloven dat anderen hen moeten redden omdat ze sterker zijn dan zij en vinden ook dat ze ontoereikend of hulpeloos zijn.

Als je dit soort gedachten over jezelf hebt, is de normale reactie dat je op zoek gaat naar andere mensen die je eigen leven in handen nemen. Iemand vinden om hen te beschermen en te verzorgen is dan ook de perfecte oplossing, als ze zich ontoereikend of zwak voelen in een vijandige en angstaanjagende wereld.

Cognitieve therapie probeert bij een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis de intensiteit van deze reactie te verminderen door het verbeteren van het zelfbeeld van de patiënt.

Om dit te bereiken maakt het gebruik van cognitieve technieken zoals guided discovery en de Socratische methode. Daarnaast maakt het gebruik van gedragsexperimenten en andere meer specifieke technieken.

Hoe ontwikkelt afhankelijke persoonlijkheidsstoornis zich?

Deze aandoening ontwikkelt zich net als vele anderen: als reactie op ervaringen uit het verleden van de kindertijd en de adolescentie. De oorzaak van deze aandoening, is een buitensporige angst voor eenzaamheid. Dit komt door de overtuiging dat de persoon zich niet kan verdedigen tegen de “aanvallen” van de wereld.

Het zijn vaak mensen die in hun kindertijd een bepaald gebrek aan verbondenheid hebben ervaren. Zo groeien ze op met een innerlijke leegte, die een intens lijden veroorzaakt, dat ze proberen te verlichten door middel van verschillende mensen (normaal gesproken partners).

Het kan ook voorkomen bij geadopteerde kinderen of bij kinderen die al lang ziek zijn en niet anders kunnen dan afhankelijk te zijn van andere mensen.

Wanneer mensen sterk afhankelijk worden van hun ouders en hun ouders hen te veel beschermen, dan is het goed mogelijk dat ze een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis zullen ontwikkelen.

In het algemeen hebben hun partners de neiging om hen aan te vullen. Dit rechtvaardigt op zijn beurt de behoefte aan afhankelijkheid en vermindert hun motivatie om zelfstandig te handelen.

Hun partners zijn vaak mensen met meer narcistische neigingen, die geneigd zijn hun eigen beslissingen op te leggen aan andere mensen. Ze hebben geen scrupules om hun mening te uiten, zelfs als niemand ernaar vraagt.

De afhankelijke persoon hoeft dus geen moeite te doen in zijn dagelijks leven. De partner is verantwoordelijk voor wat ze gaan eten, hoe ze het huis gaan inrichten, hoeveel kinderen ze gaan krijgen, en alle andere grote beslissingen.

Cognitieve therapie bij een afhankelijke persoonlijksheidsstoornis

Wanneer cognitieve therapie ingezet wordt voor afhankelijke persoonlijkheidsstoornissen, probeert het eerst te analyseren wat de belangrijkste cognitieve stoornis is bij deze patiënten. Hun manier van denken staat volledig haaks op het hele idee van onafhankelijkheid.

Mensen met afhankelijke persoonlijkheidsstoornissen hebben de neiging om overtuigingen te hebben zoals:

• “Ik kan niet overleven als iemand niet voor mij zorgt.”
• “Ik ben niet in staat om het leven aan te kunnen met de middelen die ik heb of die ik kan verwerven.”
• “Onafhankelijkheid betekent dat je volledig alleen moet leven.”

Op dezelfde manier manifesteren ze tegenstrijdige overtuigingen over hun vermogens. Als je ze vraagt om iets te doen, denken ze meestal dat ze niet in staat zijn om het te doen. Ze geloven dat hun partner het veel beter kan dan zij, of ze zeggen tegen zichzelf dat ze niet goed zijn en dat ze het altijd verknoeien.

Patiënten helpen de regie terug te krijgen

Dit soort verdraaide denken over hun eigen autonomie moet veranderen. Deskundigen moeten de patiënten helpen zich geleidelijk aan te scheiden van alle mensen van wie ze afhankelijk zijn. Ze moeten zich uiteindelijk ook van de therapeut scheiden.

Het is ook belangrijk dat termen als “afhankelijkheid” en “autonomie” niet aan het begin van de therapie worden gebruikt. De reden hiervoor is dat patiënten meestal niet inzien dat dit een deel van hun probleem is.

Het is veel beter voor patiënten om dit zelf te realiseren naarmate de therapie vordert. Op deze manier is het veel waarschijnlijker dat ze deze ontdekking uiteindelijk zullen verwoorden. Dit zal helpen om hen op weg te zetten naar herstel.

Aan het begin van de therapie zal er een zekere mate van afhankelijkheid moeten zijn. De reden hiervoor is dat de therapeut in eerste instantie meer dan de helft van het werk zal moeten doen. Dit patroon zal echter veranderen gedurende de therapiesessies.

De Socratische methode

De Socratische methode is zeer belangrijk bij deze stoornis, omdat het ervoor zorgt dat de patiënt een actieve rol speelt. Het is niet goed als de therapeut steeds uit moet leggen waarom de patiënt zich op een bepaalde manier voelt of hoe hij moet handelen en reageren.

Als de therapeut dat doet, dan versterkt hij of zij toch de afhankelijkheid die hij of zij probeert te behandelen. De patiënt is degene die beetje bij beetje materiaal gaat geven voor de therapiesessies. Hij of zij zal beslissen welke onderwerpen aangeraakt en besproken zullen worden. Door de verschillende vragen die gesteld worden, trekken ze hun eigen conclusies.

De therapeut moet voorzichtig zijn en niet in de verleiding komen om als redder van de patiënt op te treden. Therapie met dit soort patiënten is soms traag en frustrerend. Vaak is er de verleiding om de patiënt te “redden” en hem te vertellen wat hij moet doen. Dit zou echter meer kwaad dan goed doen.

Stel professionele grenzen

Het is van cruciaal belang om professionele grenzen vast te stellen. Het is niet ongewoon om afhankelijke patiënten te vinden die zelfs verliefd worden op hun therapeut. Van begin af aan moet duidelijk worden gemaakt dat er geen optie is om de grenzen van het therapeutisch kader zelf te overschrijden.

Als techniek is het gebruikelijk om de patiënt de onderwerpen die hij of zij in de therapiesessies wil bespreken, in een dagboek te laten opschrijven. Een andere nuttige techniek is om zelf specifiek bewijs bij te houden van hun eigen persoonlijke capaciteiten en prestaties.

Bij het laatste is het nuttig om geleidelijk aan situaties te ervaren die de patiënt eerder heeft vermeden – situaties waarvan zij dachten dat ze het niet zouden kunnen verdragen. Het is een goed idee dat de afhankelijke persoon de hiërarchie in de besluitvorming uit gaat werken. Ze zullen alle soorten beslissingen opschrijven die ze moeten nemen.

De zelfcontroletherapie van Rehm

Tenslotte is bewezen dat de zelfcontroletherapie van Rehm een effectieve therapie is voor een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis. Deze therapie traint de persoon om zichzelf te observeren, te evalueren, realistische doelen te stellen en versterking te verkrijgen.

Dit is zeer belangrijk, omdat te afhankelijke mensen de neiging hebben om te hoge eisen te stellen en ook te onderschatten hoe ze deze kunnen behalen. Zelfcontroletherapie kan hen op dit gebied aanzienlijk helpen.