The Mission (1986): een model voor karaktervorming

Historische films openen vaak een ruimte om na te denken over het verleden. Het waarheidsgetrouw nabootsen van een historische figuur en het publiek laten meevoelen met die persoon, is een teken de film meesterlijk is. The Mission is één van deze films.

The Mission is een film uit 1986, geregisseerd door Roland Joffé, die qua kritieken en commercieel een succes was. Hij heeft een geweldige soundtrack van Ennio Morricone, briljante acteurs (Jeremy Irons, Ray McAnally en Robert De Niro), een Oscarwinnende cinematografie en een geweldig kostuumontwerp. Het is ook een goede weergave van de geschiedenis.

Het algemene plot van Jezuïtische missies in Zuid-Amerika wordt met grote nauwkeurigheid weergegeven. Een van de bekendste aspecten van deze missies was hun gemeenschappelijke organisatie. Ze worden vaak vergeleken met socialistische nederzettingen, en dat maakte ze zeer verdacht voor andere mensen in hun tijd.

Jezuïtische verminderingen in The Mission

De tussenruimte die deze nederzettingen tussen het Portugese en Spaanse rijk innemen is het belangrijkste conflict in de film. Ze verwijzen naar het Verdrag van Madrid tussen Spanje en Portugal uit 1750, dat zou hebben geleid tot een verandering van eigenaar van het gebied en het verdwijnen van de verminderingen.

Enkele andere historische en politieke conflicten worden in de dialoog aangeseden, zoals verwijzingen naar de Markies van Pombal en Franse figuren die betrokken zijn bij het utopische socialisme.

Ook de Spaanse wetten van Indië spelen een belangrijke rol in The Mission. In dit geval zie je vooral de vele manieren waarop de Spaanse autoriteiten zelf deze wetten overtreden.

Zo was er bijvoorbeeld de slavernij van inheemse volken, die onderdanen van de Spaanse Kroon waren en daarom geen slaven op legale wijze konden zijn. De koloniën lagen echter zo ver weg dat het voor ambtenaren, gouverneurs en hebzuchtige zakenlieden niet moeilijk was om de inheemse bevolking te misbruiken.

Missionarissen en vreemdelingen

De film heeft echter niet al zijn succes te danken aan die anti-koloniale waarden of de verbazingwekkende weergave van de festivals en gebruiken van de koloniale criollo-maatschappij.

Het plot gaat verder met goed ontwikkelde personages, die perfecte archetypes zijn van de mensen van hun tijd, en die ook tijdloze kwaliteiten en emoties hebben. Daardoor is het voor de kijker makkelijker om zich met hen te identificeren.

Er zijn twee personages die het vermelden waard zijn: Pater Gabriel (Jeremy Irons) en Rodrigo Mendoza (Robert De Niro). Zij creëren het contrast waar de regisseur voor ging.

Het kijken naar het verleden kan problematisch zijn als we deze personages proberen te begrijpen. Het is makkelijk om in de valkuil te trappen om ze te beoordelen op basis van de huidige normen en te vergeten hoe lang het geleden is.

Gabriel en Rodrigo, twee zijden van dezelfde medaille

Een van de moeilijkste dingen om te begrijpen over deze film vandaag de dag is waarschijnlijk de reacties van de twee hoofdpersonen wanneer ze hun eerste ontmoeting met de mensen en culturen aan de andere kant van de oceaan hebben. Maar ondanks dat alles is er één ding dat constant blijft: de menselijke geest.

Joffé’s inleiding tot deze twee centrale personages in The Mission is meesterlijk. We leren ze kennen op hetzelfde moment dat ze hun eerste contact met het Guaraní-volk hebben. Vervolgens bouwt hij alle personages in de film rond dat eerste moment op.

De man van God

De manier waarop pater Gabriël de aandacht van de inboorlingen probeert te krijgen is door de universele taal van de muziek te gebruiken, door een hobo te spelen.

De prachtige klanken die uit zijn hobo komen, zorgen voor een soort communicatie tussen twee groepen met totaal verschillende talen en uitdrukkingen. Zelfs de soldaten, die instinctief met geweld reageren als ze de Guaraní zien, trekken zich terug als ze het succes van Gabriël zien.

Het hele verhaal heeft deze onderstroom van liefde en medeleven met hen die anders zijn. Het creëert een gevoel van wederkerigheid. Dit was een duidelijk (maar zeker niet het enige) aspect van hun contact met de Europeanen.

Net als pater Gabriël gingen veel religieuze mensen naar de Amerikaanse landen om de mensen daar te onderwijzen over hetgeen dat zij boven al het andere waarderen. De avontuurlijke en vaak fatale delen van deze missies lijken tegenwoordig misschien terecht frustrerend. Je moet echter niet vergeten hoe belangrijk deze mannen hun boodschap vonden.

De soldaat

De zaak van Rodrigo had niet nog meer kunnen verschillen. Hij kiest voor een ander soort universele taal, met een ander instrument: zijn geweer. Vooral het geweld van zijn geweer is belangrijk in zijn karakterontwikkeling. Dat geweld is waar hij in verdwaalt, Gabriël en de medelevende reacties van de inheemse bevolking zijn z’n verlossing.

Wanhoop begint als hebzucht en eindigt als de belangrijkste drijfveer van een militair conflict. Dit soort conflicten waren in die tijd ook een constante, en zelfs de Jezuïeten moesten zich soms verdedigen. Met een laatste muzikaal gebaar aan het einde van The Mission toont Joffé ons de onsterfelijke overwinningen van mensen als pater Gabriël.