Symbolisch interactionisme: wat betekent dat?

Symbolisch interactionisme is een theorie die naar voren kwam in de sociologie en zich vervolgens heeft verspreid naar andere gebieden zoals antropologie en sociale psychologie.

Deze theorie analyseert interacties en hun betekenis. Zo probeert het de processen te begrijpen die mensen ertoe aanzetten deel uit te maken van een samenleving. Met andere woorden, het bestudeert sociale activiteiten en zelfcreatie.

Symbolisch interactionisme is gebaseerd op interpretaties. Mensen hebben verschillende interpretaties van de werkelijkheid. Deze interpretaties zullen echter meer vergelijkbaar zijn bij mensen uit dezelfde omgevingen.

Een van de culturele verschillen die de meeste problemen oplevert wanneer mensen reizen, zijn symbolen. Als iemand bijvoorbeeld de palm van zijn hand ophoudt naar iemand anders, zou ik dit interpreteren als een manier om me tot halt te roepen of te laten zwijgen. Een Griek zou het echter als een belediging beschouwen en een Libanees zou het associëren met het boze oog.

Het begin van symbolisch interactionisme

Symbolisch interactionisme neemt een standpunt in tegen absolute waarheden. In het bijzonder beweert het dat er geen enkele waarheid is, maar alleen verschillende subjectieve waarheden voor elke situatie. Met andere woorden, de ‘waarheid’ is in elke gemeenschap anders.

Om deze verschillende ‘waarheden’ te begrijpen, bestudeert symbolisch interactionisme de relaties tussen mensen en symbolen. Het uiteindelijke doel is om de individuele identiteit en sociale organisatie te begrijpen.

Om een klassiek voorbeeld van symbolisch interactionisme te vinden kunnen we kijken naar thee. We kunnen deze drank drinken als onderdeel van verschillende rituelen, elk symbolisch op zijn eigen manier. Thee vertegenwoordigt bijvoorbeeld niet hetzelfde voor een Europeaan als voor een Japanner.

De kans is groot dat een Europeaan thee drinkt als stimulans en niet veel belang hecht en de manier waarop hij zijn kopje thee bereidt. Japanners hebben vaak echter een heel voorbereidingsritueel en drinken de thee met anderen. Thee heeft voor deze mensen een verschillende betekenis.

Samenvattend suggereert symbolisch interactionisme dat we onszelf definiëren aan de hand van de verschillende betekenissen die het zijn van een individu impliceert in specifieke contexten. Omdat we sociale wezens zijn, zal wat het betekent om ‘een individu te zijn’ in grote mate afhangen van onze interacties met andere mensen.

Generaties van symbolisch interactionisme

Er zijn twee grote generaties van symbolisch interactionisme. De eerste generatie is van mening dat acties altijd een betekenis hebben. De tweede generatie is echter van mening dat het sociale leven een handeling is.

Eerste generatie

Deze generatie geloofde dat relaties met andere mensen persoonlijke identiteiten opbouwden. Deze relaties hebben altijd een betekenis en zijn symbolisch.

De identiteit van elke persoon wordt daarom gevormd door de specifieke situaties en plaatsen waar men relaties vormt. De betekenis die mensen aan deze interacties geven, zou hun persoonlijke of individuele identiteit bepalen.

Deze generatie was van mening dat handelingen meer waren dan gewoonten of automatisch gedrag. Elke handeling kan worden geïnterpreteerd. In die zin is taalgebruik een representatie van iemands houding, intenties, posities en doelen. Dit betekent dat taal een vorm van interactie is en we er onze realiteit mee creëren.

Voor deze generatie is het individu een representatie die gevormd wordt door taal. Met andere woorden, het individu wordt gecreëerd door interacties met anderen. Hetgeen gecreëerd is, is echter niet de persoon, maar het ‘zelf’ of de identiteit van die persoon.

Tweede generatie

Voor de tweede generatie is identiteit ook het gevolg van de rollen die mensen aannemen. Wanneer we communiceren met andere mensen, nemen we meestal sociale rollen aan. Dit zijn gedragspatronen die de maatschappij definieert. Een manier om deze rollen te begrijpen, is door reality-tv-programma’s te kijken.

De deelnemers hebben vaak namelijk de neiging om in elk programma dezelfde soort rollen te spelen. Er is bijvoorbeeld altijd een vijand, een eenling die niet kan stoppen met huilen, twee mensen die een relatie met elkaar krijgen enzovoort.

Deze tweede generatie stelde dat mensen acteurs zijn. Individuen handelen en spelen een rol die sociale rollen bepalen. We doen wat anderen van ons verwachten, afhankelijk van onze rol. We spelen echter niet alleen een rol als we met andere mensen omgaan.

Ook op momenten en op plaatsen waar andere mensen ons niet kunnen zien spelen we namelijk een rol. Dit betekent dat we uiteindelijk die rol gaan internaliseren en koppelen aan onze identiteit.

Symbolisch interactionisme in de sociale psychologie

De relatie tussen sociaal interactionisme en psychologie is vooral duidelijk in de context van de sociale psychologie. Volgens deze tak vormen mensen sociale identiteiten namelijk aan de hand van specifieke regels en waarden. Op momenten dat sociale identiteiten belangrijker worden, is de kans groter dat mensen handelen volgens die regels en waarden.

Hoewel sociale psychologie verder gaat dan rollen en aanvaardt dat sociale normen ons gedrag sturen, is deze tak van de psychologie gebaseerd op symbolisch interactionisme. Iets dat we niet kunnen ontkennen, is dat mensen hun identiteit, zowel individueel als sociaal, ontwikkelen in hun omgang met andere mensen.

Interactie met mensen uit verschillende culturen zal ons daarom ruimdenkender maken en ons helpen elkaar beter te begrijpen. Bovendien zal het onze persoonlijke identiteit herdefiniëren en de manier waarop we de wereld begrijpen veranderen.