Moon Knight en een Dissociatieve Identiteits Stoornis (DID)
Allegorieën over geestelijke gezondheid zijn een terugkerend thema in het Marvel universum. We zagen het in Iron Man 3 met Tony Stark die lijdt aan posttraumatische stressstoornis. Terwijl WandaVision het universum van trauma op een originele manier verkende. Nu, met Moon Knight, ontdekken we een van de meest fascinerende en chaotische personages in de hele superheldenfamilie.
Moon Knight lijdt duidelijk aan dissociatieve identiteitsstoornis (DID). Doorheen de reeks zien we de opvallende karakterisering van deze psychische aandoening als de centrale as van het plot. Er zijn geen grote bovennatuurlijke elementen en de hoofdpersoon is niet afkomstig van Krypton. Evenmin is hij gebeten door een spin of bezit hij een mutant-gen.
Misschien is dit wel wat het programma zo veel waarde geeft. Bovendien is er voor het eerst een poging gedaan om enkele lang bestaande mythen te corrigeren die, door de geschiedenis van de cinema heen, in verband zijn gebracht met DID. In de film Split van M. Night Shyamalan zagen we bijvoorbeeld een buitengewone maar sadistische James McAvoy een jongeman spelen met 23 verschillende persoonlijkheden.
Laten we ook Norman Bates niet vergeten, de vriendelijke hoteleigenaar die later in een gewelddadige moordenaar veranderde toen hij de persoonlijkheid van zijn moeder belichaamde. De zogenaamde “meervoudige persoonlijkheid” is eigenlijk altijd voorgesteld als een aandoening die zowel gevaarlijk als gewelddadig is. In deze Marvel-productie zien we echter enkele kleine veranderingen.
Moon Knight en zijn vier persoonlijkheden
Films, televisie, literatuur en stripverhalen laten ons al lang beroemde schurken zien die lijden aan een dissociatieve identiteitsstoornis (DID).
Stevenson gaf ons zijn beroemde roman, The Strange Case of Dr. Jeckyll and Mr. Hyde, en DC Comics bracht ons Harvey Dent (Two-Face), een gevaarlijke antagonist uit Batman. Nu belichaamt Moon Knight een chaotisch personage dat tegelijkertijd held en antiheld is.
Met deze film krijgen we een unieke kans om een meer uitgebreid beeld te krijgen van dissociatieve identiteitsstoornis. Het is een zeldzame aandoening, met een incidentie van 0,01-1 procent in de bevolking. Een onderzoek (Engelse link) gepubliceerd in de Harvard Review of Psychiatry geeft interessante informatie over de aandoening.
In feite stelt de studie dat we te maken hebben met een klinische realiteit die vaak omgeven is door talloze mythen. Het is zeker waar dat deze stoornis een van de meest opvallende mentale veranderingen blijft die er bestaan.
Dit maakt het natuurlijk tot “kanonnenvoer” voor elk filmscript. Maar in werkelijkheid is deze “meervoudige persoonlijkheidsstoornis” een direct gevolg van een psychologisch trauma in de kindertijd. Dit gegeven komt bijzonder goed tot uiting in Moon Knight.
Het karakter van Moon Knight
Het oorspronkelijke stripverhaal verschilt aanzienlijk van het verhaal dat is aangepast aan de televisiewereld. In dit laatste formaat ontdekken we Steven Grant, een man die gepassioneerd is door de Egyptische cultuur en een rustig leven probeert te leiden door in een museum als souvenirverkoper te werken.
Hij heeft echter een probleem: hij ervaart episodes van geheugenverlies en wordt vaak wakker op vreemde plaatsen.
De oorsprong van deze veranderingen ligt in de dissociatieve persoonlijkheidsstoornis. Marc Spector is de gastpersoonlijkheid van Steven Grant en Steven is een alter ego. Spector creëerde hem met de bedoeling een persoonlijkheid te hebben die zich niet bewust was van het misbruik en de verwaarlozing die hij in zijn jeugd had ondergaan.
In de comics vluchtte Spector als kind met zijn ouders uit Tsjecho-Slowakije naar de Verenigde Staten om aan de nazi’s te ontsnappen. Als gevolg van een specifieke traumatische episode belandde hij in een psychiatrisch ziekenhuis.
Hier ontwikkelde hij een nieuwe persoonlijkheid die hem in staat stelde de psychiatrische inrichting te verlaten en een reeks riskante beroepen uit te oefenen. Dat varieerde van marinier tot bokser tot huurling.
Na een ontheiliging van een koninklijke graftombe in Egypte, heeft Marc een ontmoeting met Khonshu, de god van de maan, die hem een deal aanbiedt. Hij zal zijn leven redden in ruil voor hem als zijn incarnatie op Aarde.
Hoeveel persoonlijkheden heeft hij?
Moon Knight vertoont een reeks persoonlijkheden die gaan van lichtgevend tot sinister. Ze zijn als volgt:
Steve Grant
Grant is het centrale personage van de serie die allerlei innerlijke conflicten vertoont. Hij is een simpele ziel met nauwelijks vrienden die worstelt in een voortdurende poging om uit te vinden wat er met hem aan de hand is. In de comics heeft hij echter bepaalde overeenkomsten met Batman.
Hij is een miljonair die allerlei technologische wapens bouwt voor zijn andere alter ego, Marc Spector, om zijn wraakzuchtige aanvallen en nachtelijke patrouilles uit te voeren.
Marc Specter
Marc is de gastpersoonlijkheid van Moon Knight. Hij is bokser, marinier en een machtige huurling geweest. Hij is bekwaam, sterk en ook een gewelddadige held die vaak heen en weer pendelt tussen goed en kwaad.
Jake Lockley
Dit is misschien wel een van de meest interessante alter ego’s. Jake is taxichauffeur en patrouilleert op straat om informatie te verzamelen, waarbij hij zich verdiept in de meest gruwelijke en duistere taferelen van New York.
Moon knight
Moon Knight verschijnt als een entiteit die niets te maken lijkt te hebben met de dissociatieve persoonlijkheidsstoornis van de hoofdpersoon zelf. Hij is de god Khonshu, die een wit harnas draagt en de antiheld vertegenwoordigt.
De weergave van dissociatieve identiteitsstoornis in de film
Moon Knight is succesvol in bepaalde aspecten van de weergave van dissociatieve identiteitsstoornis, hoewel er andere zijn die voor verbetering vatbaar zijn. Echter, om een aantrekkelijk fictief product te maken, moest Marvel duidelijk bepaalde aspecten van de stoornis aanpassen. Toch is het nuttig om te weten welke details niet volledig overeenkomen met de werkelijkheid. Laten we eens kijken.
Successen
Als er één ding is om de film Moon Knight voor te danken, dan is het wel de weergave van het mentale lijden van mensen die aan DID lijden. Oscar Isaac vertolkt inderdaad perfect het psychologische universum van verlegenheid dat typisch is voor dit soort realiteit.
- Mensen met een dissociatieve identiteitsstoornis (DID) weten niet echt wat er met hen aan de hand is totdat de diagnose wordt gesteld. In deze film denkt de hoofdpersoon dat hij eigenlijk aan een slaapstoornis (Engelse link) lijdt.
- Ze ervaren zorgwekkende afwezigheden. In feite vergeten ze hele lange periodes die ze niet weten te verklaren. Inderdaad, geheugenverlies is een terugkerend fenomeen in deze aandoening.
- Ze weten niet wanneer de ene of de andere persoonlijkheid zal verschijnen.
- De aandoening vindt zijn oorsprong in een psychologisch trauma in de kindertijd.
Het hebben van een psychisch probleem is niet synoniem met gewelddadig zijn. Hoewel Moon Knight vredelievende en nobele alter ego’s heeft, toont de film ook agressieve persoonlijkheden. We moeten voorkomen dat we dit soort realiteiten op deze manier nog meer stigmatiseren.
Fouten
Ten eerste, mensen met een dissociatieve identiteitsstoornis (DID) hebben niet altijd bewuste controle over hun gebroken identiteiten of alter ego’s. Toch zien we in de serie dat wanneer Steven zich bewust wordt van zijn eigenschap, hij er bij Marc op aandringt om op te duiken wanneer hij zich in gevaar voelt.
- Marc en Steven slagen erin te werken en zich met elkaar te verenigen om hun dagelijkse leven aan te kunnen. Maar in werkelijkheid kost het jaren therapie om de gastpersoonlijkheid hun alter ego’s te laten integreren. Het is een uiterst moeilijk proces.
- Veel mensen die aan deze stoornis lijden zijn zich niet bewust van hun verleden van misbruik. De hoofdpersoon, echter, kent de waarheid.
Als laatste, maar daarom niet minder belangrijk, moeten we iets vermelden dat van zeer groot belang is. In de derde aflevering van Moon Knight wordt Marc geconfronteerd met een reeks zogenaamd gevaarlijke mannen. Op een bepaald moment verliest hij het bewustzijn en als hij wakker wordt, zijn die mensen dood. Blijkbaar heeft een derde persoonlijkheid de drastische daad uitgevoerd.
Echter, Een psychisch probleem hebben is niet hetzelfde als gewelddadig zijn. Helaas lijkt het erop dat hier het onbehulpzame mythische stereotype is uitgebeeld. Moon Knight is uiteraard een fictief programma, maar het zou zeker de voorkeur verdienen om niet nog meer stigma’s toe te voegen aan werkelijkheden die toch al de neiging hebben te worden verguisd.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Gillig P. M. (2009). Dissociative identity disorder: a controversial diagnosis. Psychiatry (Edgmont (Pa. : Township)), 6(3), 24–29.
- Putnam FW. Recent research on multiple personality disorder. Psychiatr Clin North Am. 1991 Sep;14(3):489-502. PMID: 1946019.
