Hoe piekeren je hersenen beïnvloedt

Stress, angst, chronische vermoeidheid, gebrek aan energie, en pessimisme... De manier waarop piekeren je hersenen beïnvloedt is giftig. Het duwt al je emotionele middelen tot het uiterste totdat je in een staat van constante dreiging bent.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 27 december, 2022

Hoe piekeren je hersenen beïnvloedt, kun je beter in één woord omschrijven: giftig, ook al is het een natuurlijke emotie als je een bedreiging waarneemt. Veel van je zorgen zijn echter ongegrond en zelfs obsessief. Bovendien leiden ze tot emotionele uitputting en verlies je energie, moed en motivatie.

Wat we psychologisch gezien goed weten is dat de effecten van teveel piekeren nog gevaarlijker kunnen zijn dan waar je je eigenlijk zorgen om maakt. Het heeft vooral invloed op je hersenen. Het lijkt misschien een woordspeling, maar het gaat echt verder dan dat.

Als je in die toestand blijft hangen, waarin stress alle zorgen tot in het kleinste detail intensiveert en vervormt, dan loopt alles uit de hand. Je zult slechte beslissingen nemen en je emotionele conflict zal toenemen.

Hoe meer je bijvoorbeeld geobsedeerd raakt door de slechte kwaliteit van je slaap, hoe meer slapeloosheid je zult ervaren. Hoe meer je je zorgen maakt over het bewijzen van jezelf op je werk, hoe meer je faalt. Bovendien, als je je te veel zorgen maakt of je geliefde wel van je houdt, dan zul je situaties creëren waarin de andere persoon zich onder druk en ongemakkelijk voelt.

Dus, hoe meer druk je toevoegt aan je geest in de vorm van piekeren, hoe erger het je hersenen zal aantasten. Je zal haar middelen uitputten. Dan zal je geheugen falen en zul je je meer uitgeput voelen. De lijst van effecten die gepaard gaan met overmatig piekeren is lang, vanwege de biologie van stress. Laten we eens kijken hoe het werkt.

Hoe piekeren je hersenen beïnvloedt

De manier waarop piekeren je hersenen beïnvloedt is veel intenser dan je misschien denkt. Neurowetenschappers zoals Dr. Joseph LeDoux van de New York University vertellen ons dat de impact ervan vrij ernstig is.

Voornamelijk omdat mensen gemiddeld niet weten hoe ze zich op een gezonde manier zorgen moeten maken. We hebben een merkwaardige neiging om in paniek te raken en alles buiten proporties op te blazen.

Hij wijst echter ook op een andere factor die ons misschien vrijstelt van minstens een deel van de verantwoordelijkheid. Onze hersenen zijn geprogrammeerd om zich eerst zorgen te maken en later na te denken. Met andere woorden, ons emotionele systeem, en in het bijzonder onze amygdala, is de eerste die een bedreiging detecteert en dus een emotie in ons activeert.

Neurotransmitters zoals dopamine komen voortdurend vrij en genereren angst en nervositeit. Later stimuleert het limbisch systeem de hersenschors om de hogere mentale structuren aan te geven. Wat is het doel? Om hen aan te moedigen de controle over te nemen, en ook om gebruik te maken van de logische redenering die die angst, dat gevoel van alarm, reguleert.

Dr. LeDoux herinnert ons eraan dat mensen meer macht hebben dan logica als het gaat om emoties. Zoiets als dit maakt alleen maar de bezorgdheid en angst die we ervaren vrij krachtig voor je geest. De manier waarop piekeren je hersenen beïnvloedt, is daarom enorm. Het heeft de onderstaande effecten.

Overmatig piekeren leidt tot psychologische pijn

Wat bedoelen we met “psychologische pijn?” Is het anders dan lichamelijke pijn? Ja. In feite is het net zo beperkend. Onder psychologische pijn rekenen we in feite onder andere:

• angst
• uitputting
• negativiteit
• ontmoediging

In een angstig brein dat gedomineerd wordt door constante zorgen, word je gecontroleerd door de amygdala. Het laat je de gevaren zien waar die er niet zijn. Alles wat je waarneemt is een bedreiging.

Je wantrouwt alles en het maakt je bang. Deze hyperstimulatie heeft invloed op de hersenschors en vermindert de activiteit van dit deel van de hersenen. Dan begin je alles als chaotisch en onevenwichtig te ervaren.

Op dezelfde manier activeert de amygdala verschillende gebieden van hersenpijn, zoals de gyrus cinguli of gordelwinding. Daardoor wordt het ongemak nog groter.

Als intens piekeren de hersenen beïnvloedt falen de cognitieve processen

Wat bedoelen we met “cognitieve processen?” Dat wil zeggen, als overmatig piekeren de hersenen beïnvloedt, omdat we al weken of maanden bezig zijn met hardnekkige gedachten, dan zul je het volgende beginnen op te merken:

• geheugenproblemen
• concentratieproblemen
• moeite met het nemen van beslissingen
• problemen met het begrijpen van berichten en teksten

Hoe stop je met piekeren?

In feite moet je niet stoppen met je zorgen te maken. Het gaat er meer om dat je leert je op een goede zorgen te maken, dus niet piekeren. Anders loop je, zoals in een studie van Dr. Ernest Paulesu aan de Universiteit van Cambridge, het risico om een gegeneraliseerde angststoornis te ontwikkelen.

Om beter te leren zorgen maken, kun je denken aan het advies van psycholoog Albert Ellis. Laten we eens over het volgende nadenken:

• Analyseer je irrationele gedachten. Geloof het of niet, ongeveer 80% van je zorgen is onevenredig en onlogisch.
• Praat over je emoties. Benoem ze, maak ze los en breng ze aan het licht. Het is mogelijk dat je je te veel zorgen maakt over je werk omdat je er in werkelijkheid ontevreden over bent en je daar niet gelukkig mee bent.
• Neem geen beslissingen op basis van je humeur. Voordat je beslissingen neemt en ernaar handelt, evalueer je al je gedachten rustig en redelijk. Ja, emoties zijn belangrijk, maar als ze gepaard gaan met een weloverwogen en gerichte redenering, dan heb je een grotere kans op succes.

Tot slot kun je proactiever zijn door te weten hoe slecht piekeren voor je hersenen is. Vermijd om in die pijnlijke cyclus te vervallen en maak gebruik van een gezonde en redelijke aanpak. Als je het niet in je eentje kunt doen, vraag dan om professionele hulp.