Hoe beïnvloedt de Locus of Control je relaties?

Mensen met een externe locus of control hebben de neiging een slachtofferpositie in te nemen in hun relaties. Zij zijn degenen die vaker vervallen in banden van afhankelijkheid, degenen die uiteindelijk hun individualiteit verliezen. We leggen uit waarom.
Hoe beïnvloedt de Locus of Control je relaties?
Valeria Sabater

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 26 oktober, 2022

Wie houd je verantwoordelijk als er iets misgaat in je leven? Het lot, de maatschappij, derden? Bovendien, als je een relatie hebt, wie is er dan verantwoordelijk voor jouw geluk? We weten dat in emotionele en relationele zaken de kwaliteit van een relatie altijd afhangt van twee mensen. Er zijn echter mensen die er een heel andere kijk op hebben.

In feite verwaarloos je vaak hoe de locus of control invloed heeft op elk gebied van je leven, ook op dat van de liefde. Als je een geëxternaliseerde locus of control vertoont , zul je niet in staat zijn jezelf van je partner te scheiden. Dit resulteert uiteindelijk in hyperwaakzaamheid, emotionele onzekerheid, jaloezie, wantrouwen, angstige gehechtheid, verlatingsangst, enz.

De perceptie dat je welzijn afhangt van toeval, het lot, of wat je partner doet, leidt alleen maar tot lijden. Je geest komt in een toestand van voortdurende onzekerheid en ook van absolute afhankelijkheid. In feite verlies je je individualiteit en ben je volledig ondergeschikt aan je partner om je eigenwaarde te versterken, je angsten te temperen en je veilig te voelen in je relatie.

Dit maakt je vermogen om gelukkig te zijn volledig ondergeschikt.

Onthoud dat je in elke situatie jezelf moet zijn en moet voorkomen dat je emotioneel opgaat in een ander.

Stel drinkt koffie
Als je welzijn uitsluitend afhangt van hoe je partner is of van wat hij wel of niet doet, zul je daaronder lijden.

Hoe de locus of control je relaties beïnvloedt

Het locus of control concept definieert de mate waarin mensen het gevoel hebben dat ze controle hebben over wat er in hun leven gebeurt. Het was de psycholoog Julian B. Rotter die deze theorie in 1954 ontwikkelde. Het is een uiterst populair construct in de psychologische literatuur en heeft de aandacht van veel onderzoekers getrokken.

Bijvoorbeeld, een studie (Engelse link) uit 2020 van d e Victoria Universiteit van Wellington. beweerde dat de locus of control geïntegreerd is in onze persoonlijkheid en achter talloze gedragscorrelaties zit. Zo hebben mensen met een externe locus of control een grotere kans om af te drijven naar criminele neigingen.

Bovendien beweerde de studie dat deze mensen minder trouw aan psychologische behandelingen vertonen, ze eerder opgeven en er minder baat bij hebben.

Het lijkt erop dat wanneer externe krachten verantwoordelijk worden gehouden voor persoonlijke omstandigheden, de mate van persoonlijke verantwoordelijkheid volledig verwatert. Ze nemen zelfs aan dat ze niet in staat zijn hun werkelijkheid te veranderen, hoe ongunstig die ook is.

Het is niet verwonderlijk dat de invloed die deze mentale benadering heeft op emotionele relaties immens is.

Emotionele versmelting en verlies van identiteit

De manier waarop de locus of control je relatie beïnvloedt kan verwoestend zijn, vooral als je een reactieve agent wordt op externe krachten die op je inwerken. Met andere woorden, als je je geluk en welzijn uitsluitend ondergeschikt maakt aan wat je partner doet of doet, of je eigen identiteit niet kunt scheiden van die van hen.

In deze gevallen wordt je relatie schadelijk. Je bent immers op zo’n manier geïntegreerd met je partner dat hij of zij je spiegel wordt. Je kijkt voortdurend naar hen om erachter te komen wie je bent, hoe je bent, en wat je wilt. Omdat je identiteit volledig wordt opgeslokt door je partner, heb je bovendien voortdurend validatie nodig.

Je hebt validatie nodig om te weten dat je geliefd bent, om je belangrijk te voelen, en om motivatie te vinden, zelfliefde, en welzijn. Geleidelijk aan word je uiteindelijk wat je denkt dat je partner wil dat je bent.

Gevoelens van leegte en aangeleerde hulpeloosheid

Als je een externe locus of control hebt, zul je vaak de positie van slachtoffer innemen. Deze houding en dit gedrag worden versterkt door wat bekend staat als aangeleerde hulpeloosheid. Martin Seligman definieerde dit begrip.

Hij beweerde dat het de mentale toestand is waarin iemand ervan overtuigd is dat hij niets kan doen om situaties die schadelijk voor hem zijn onder ogen te zien of eraan te ontsnappen.

Het ingewikkelde is dat als je een externe locus of control hebt, je je volledig bewust bent van je ongelukkig zijn. Je weet dat je absoluut afhankelijk bent van wat je partner zegt om je goed te voelen en je eigenwaarde en identiteit te valideren.

Echter, je kunt deze toevoer niet afsnijden. Je bent afhankelijk en het is nooit genoeg. Op zijn beurt geeft dit je een verontrustend gevoel van leegte. Je wordt nooit bemind zoals je verwacht of verdient.

Je kunt je afvragen waarom je dit soort locus of control hebt ontwikkeld. In feite is het geen inherent onderdeel van je persoonlijkheid. Je jeugdervaringen en het type gehechtheid dat je in de kindertijd met je verzorgers hebt opgebouwd bepalen het vaak.

Kinderen van wie de ouders hun onafhankelijkheid aanmoedigen en hen helpen persoonlijke verantwoordelijkheid te ontwikkelen, zijn in staat een interne Locus of Control te vormen. Daardoor begrijpen ze dat daden gevolgen hebben. Ze leren dat iedereen de leiding kan en moet nemen over zijn eigen daden en beslissingen.

De externe locus of control ontdoet ons van elk gevoel van verantwoordelijkheid ten opzichte van onszelf.

Verliefd stel
Hoewel er altijd een zekere mate van toeval in ons leven is, hebben we allemaal enige controle over veel van de dingen die ons overkomen.

Een interne locus of control garandeert gelukkiger relaties

Het hebben van een interne Locus of Control verandert alles in relaties. Het maakt je volwassen, verantwoordelijk en assertief, in staat om je leven en beslissingen te sturen. Deze geïnternaliseerde benadering correleert met de mogelijkheid om gelukkiger en hoogwaardiger emotionele banden te hebben.

In 1999 voerden Scott M. Myers en Alan Booth een studie uit (Engelse link) die beweerden dat hoe groter het gevoel van controle is, hoe groter het geluk en de bereidheid om een bevredigender gezamenlijk leven op te bouwen. Zij beweren dat er in deze scenario’s geen obsessieve afhankelijkheid meer is van de ander. Evenmin is er de verraderlijke angst niet geliefd te zijn, of niet genoeg te zijn voor hun partner.

In deze gevallen zijn het niet langer toeval, omstandigheden of het gedrag van de ander die je gemoedstoestand en je levensloop moduleren. Jij bent het, met je eigen beslissingen en wil om voor je relatie te zorgen.

Die wil helpt je om de mogelijkheid op te bouwen om gelukkig te zijn. Met een interne locus of control ben je bovendien in staat een persoon achter je te laten als die je leed brengt in plaats van hoop.


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.


  • Tyler, Nichola & Heffernan, Roxanne & Fortune, Clare-Ann. (2020). Reorienting Locus of Control in Individuals Who Have Offended Through Strengths-Based Interventions: Personal Agency and the Good Lives Model. Frontiers in Psychology. 11. 10.3389/fpsyg.2020.553240.
  • McPherson A, Martin CR. Are there gender differences in locus of control specific to alcohol dependence? J Clin Nurs. 2017;26(1-2):258-265. doi:10.1111/jocn.13391
  • Hovenkamp-Hermelink JHM, Jeronimus BF, van der Veen DC, et al. Differential associations of locus of control with anxiety, depression and life-events: A five-wave, nine-year study to test stability and change. J Affect Disord. 2019;253:26-34. doi:10.1016/j.jad.2019.04.005

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.