De film The Science of Sleep en het menselijk brein

The Science of Sleep gaat over hoe dromen het resultaat zijn van de gedachten die je had toen je wakker was. Ze zijn niet alleen een boodschap, maar ook een esthetische activiteit.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Fátima Servián Franco.

Laatste update: 27 december, 2022

The Science of Sleep presenteert een effect dat parallelle gesynchroniseerde willekeur wordt genoemd en dat betrekking heeft op de gedachte dat een menselijk brein een ongelooflijk complexe lus kan creëren. Het gaat er niet om dat hersenen telepathisch communiceren, maar dat we allemaal in dezelfde richting evolueren bij elke stap die we zetten.

The Science of Sleep is een film over de surrealistische en opwindende wereld van dromen. Het beschrijft de tegenslagen van Stéphane (Gael García Bernal). Hij is een jonge graficus wiens brein een televisieprogramma uitzendt dat voortdurend concurreert met zijn realiteit.

Al meer dan drieduizend jaar houden mensen zich bezig met dromen en beschouwen ze als onverklaarbaar. Ze lijken magisch en misschien zelfs geladen met een betekenis die moeilijk te ontcijferen is. Soms ervaar je zulke levendige dromen dat je vervolgens de behoefte voelt om ze naar buiten te brengen. Je wilt erover praten, dus je doet je best om ze te onthouden en te verwoorden (Guardiola, 1993).

Bij deze daad van herinnering en verbalisatie begint een proces van onontkoombare vervorming. Zo heb je altijd het gevoel dat er iets anders was. Iets dat dieper en moeilijk uit te leggen is en dat je meemaakte terwijl je sliep.

The Science of sleep, oftewel de wetenschap van slaap

Hoe ontstaan dromen? De wetenschappelijke gemeenschap is zich totaal niet bewust van het proces. Maar er is een breed scala aan interpretaties, zoals die van The Science of Sleep.

Deze film won de Grand Audience Award op het Sitges Film Festival. De sleutel om het te begrijpen ligt in zijn eigenaardige theorie van mijmeringen en in de delicate combinatie van complexe ingrediënten.

Neem allereerst bijvoorbeeld willekeurige gedachten. Voeg vervolgens een vleugje herinneringen van je dag toe en meng ze met enkele herinneringen van je verleden. Liefde, vriendschappen, relaties en al die woorden en liedjes die je overdag hoorde, samen met de dingen die je hebt gezien en dan nog iets persoonlijks. Mix het dan allemaal door elkaar.

We hebben dromen op een surrealistische en enigszins irrationele manier bekeken. Laten we ze nu eens analyseren vanuit een meer pragmatisch en wetenschappelijk perspectief.

Wat zijn dagdromen?

Dit zijn bewuste ervaringen die tijdens de slaap in de vorm van een verhaal plaatsvinden. Het zijn meestal onvrijwillige dramatische voorstellingen. Bovendien betrekken en verbinden ze mentale toestanden en soorten sensorische, denkbeeldige, cognitieve, affectieve en motorische processen (Guardiola, 1993).

Hoewel dagdromen vaak een bepaalde vorm van vreemdheid en discontinuïteit hebben, zijn ze nog steeds een weergave van je persoonlijke realiteit. Ze bieden materiaal dat je kunt contrasteren met recente en oude herinneringen (Guardiola, 1993).

Op zijn beurt kan een dagdroom in je geheugen blijven en aansluiten bij toekomstige gebeurtenissen en omstandigheden. Je zou je een reis kunnen voorstellen die je gaat maken, de risico’s die het zich meebrengt en het resultaat dat je wenst.

Dagdromen hebben een grote kans om in de toekomst werkelijkheid te worden, waardoor dromen een pseudo-waarschuwend karakter krijgen (Guardiola, 1993).

Dromen en de wetenschap

De studie van de mechanismen en functies van de staten van aandacht, waakzaamheid, slaperigheid en slaap door de vakgebieden neurofysiologie (Spaanse link) en psychiatrie is relatief recent. Het was tot het midden van de vorige eeuw onmogelijk om fysiologische maatregelen vast te stellen die verband konden houden met mentale activiteit en bewustzijnstoestanden.

Modern onderzoek naar dromen benadrukt het belang van de inhoud van je dromen. Ze hebben namelijk betrekking op iemands mentale structuur. Met andere woorden, ze hebben betrekking op hun gedachten terwijl ze wakker zijn, hun concepten en zorgen (Lombardo en Foschi, 2009).

Neurolinguïstiek toonde aan dat het proces waarmee je toegang krijgt tot de betekenis van een woord, kan worden geschetst door middel van een module. De rechtvaardiging voor het bestaan van deze module wordt gevonden in het gedrag van patiënten met hersenletsels dat selectief de output en input van hun vocabulaire beïnvloeden.

Tijdens het wakker zijn kan een woord een reeks beelden en concepten oproepen met vergelijkbare kenmerken als die tijdens het dagdromen. Door de methode van vrije woordassociatie kunnen cognitieve elementen gemeenschappelijk worden gezien met de structuur van dromen tijdens het slapen. (Lombardo en Foschi, 2009).