Wat is ecpathie?
Ecpathie is een nieuwe term die complementair is aan empathie, waardoor het mogelijk is om op de goede manier om te gaan met emotionele besmetting en opgewekte gevoelens. Dit concept werd voorgedragen door J.L. González, arts en professor in de Psychiatrie, om het vrijwillige proces van het uitsluiten van gevoelens, houdingen, gedachten en motivaties die door anderen veroorzaakt worden, te definiëren.
Ecpathie is niet hetzelfde als onverschilligheid of emotionele hardheid, iets dat kenmerkend is voor mensen die geen empathie hebben. In plaats daarvan is het een positieve mentale manoeuvre of handeling die empathie compenseert, niet het gebrek daaraan. Deze compenserende mentale handeling beschermt ons namelijk tegen emotionele overvloed. Bovendien voorkomt het dat de emoties van anderen ons meeslepen. Dat is een risico dat extreem empathische mensen lopen.
Vanuit dit gezichtspunt hoef je het ‘je inleven in de ander’ dus niet te verwarren met het ‘je in de ander opsluiten.’ Op de een of andere manier is deze empathische reis noodzakelijk voor begrip, maar het kan ook echt gevaarlijk zijn als je vast komt te zitten in de ander.
Ecpathie tegen manipulatie
Hoewel we denken dat er mensen zijn die speciaal emoties kunnen opwekken en overbrengen, is de werkelijkheid dat we niet weerloos tegen hen zijn. We hebben genoeg hulpmiddelen, of kunnen die verkrijgen, om er voor te zorgen dat deze emotionele ‘gijzeling’ niet plaatsvindt. Een emotionele gijzeling die vaak meer te maken heeft met de overgevoeligheid van de gegijzelde dan met de bedoeling van de gijzelaar dat de ander in deze positie terecht komt. In die zin moeten we emotionele besmetting niet verwarren met empathie.
Empathie heeft te maken met waardevolle informatie die we van de ander ontvangen. Maar als we slechts rekening houden met het gezichtspunt, de verlangens en de emoties van de ander, wordt co-existentie rampzalig. Empathie blijft onvolledig zonder het vermogen om emotionele besmetting te kunnen beheersen en daarnaast te compenseren door een andere geestelijke eigenschap.
Empathie betekent ‘je in de ander verplaatsen.’ Dat zou ecpathie als ‘je in jezelf verplaatsen’ maken. We weten dat beide eigenschappen noodzakelijk zijn. Dit laatste is de geestelijke handeling die ons beschermt tegen manipulatie of emotionele overstroming veroorzaakt door anderen, om op die manier te vermijden dat de emoties van anderen ons vervolgens mee zullen slepen.
Het juiste emotionele evenwicht bevindt zich tussen empathie en ecpathie
Daniel Goleman, auteur van het boek Emotional Intelligence, zegt dat empathie in feite het vermogen is om emoties van anderen, gezien hun omstandigheden, te begrijpen. Hij wijst er echter ook op dat het op een dieper niveau gaat om het definiëren en begrijpen van en het reageren op de zorgen en behoeften die ten grondslag liggen aan emotionele antwoorden en reacties van anderen.
Ecpathie is aan de ene kant het tegenovergestelde van empathie. Maar aan de andere kant is het er een aanvulling op. Dit vrijwillige proces helpt ons om een einde te maken aan de overdosis aan emotionele besmetting in bepaalde situaties. Zoals bij het verzorgen van zieke mensen of in humanitaire crises. Op die manier hoeven we uiteindelijk niet de pijn te blokkeren. We kunnen ook geestelijke manipulatie of zelfs massahysterie voorkomen.
Dus, niet alle emotionele besmetting is goed. Concluderend kan je zeggen dat het voor onze emotionele gezondheid zou het ideaal zijn om onze empathische bekwaamheid af te kunnen stellen. Niet alleen om ons begripsvermogen te verbeteren. Maar bijvoorbeeld ook om de omvang van deze ervaring te voorkomen of beperken, als deze schadelijk kan zijn voor degene om wie het gaat, dus voor degene die empathisch is.
Bibliografische referenties
Bravo, A. (2004). La Ética y el Deseo en la Medicina”, in Ensayos Históricos y Filosóficos de la Medicina, meerdere auteurs, Ed. UADY. 1995 Bravo A, Pérez J. La relación médico paciente. Artikel voor de cursus Fac Med UADY Penelas López C. El manejo de las situaciones conflictivas. Las habilidades sociales en la práctica médica. http://www. aegris. org/PDFS/SITUACION ES_CONFLICTIVAS. pdf González de Rivera Revuelta JL. Empatía y Ecpatia”, Psquis, 25(6), 243-245.
De Rivera, J. L. G. (2005). Empatía y ecpatía. Avances en Salud Mental Relacional, 4(2).
Figley, C. R. (1995). Compassion Fatigue: Toward a New Understanding of the Costs of Caring.
Mestre Escrivá, V., Samper García, P., & Frías Navarro, M. D. (2002). Procesos cognitivos y emocionales predictores de la conducta prosocial y agresiva: la empatía como factor modulador. Psicothema, 14 (2).