Ons zelfvertrouwen verbeteren door realistisch te zijn
Ons zelfvertrouwen verbeteren is één van de belangrijkste doelen bij veel therapieën. Het is bovendien één van de basiselementen die ons helpen het pad dat voor ons ligt te bewandelen. Waarom? Omdat een groot zelfvertrouwen onze emotionele immuniteit versterkt en onze veerkrachtigheid onderhoudt. Met het belang hiervan in gedachten stellen we je deze vraag: hoe kunnen we ons zelfvertrouwen verbeteren?
Het bereiken hiervan vergt net zoals vele andere psychologische uitdagingen verschillende middelen en strategieën. Dat komt omdat het in elkaar zakken van ons zelfvertrouwen verschillende oorzaken kan kennen. Eén van de belangrijkste hiervan omvat de zogeheten attributie-theorie. Deze omvat de verschillende wijzen waarop mensen gedrag van zichzelf en anderen verklaren. Daar bovenop telt ook de mate van invloed die wij denken uit te oefenen op datgene wat ons overkomt.
“Een laag zelfvertrouwen is net alsof je door je leven heen rijdt met de handrem aangetrokken.”
Wat is causale attributie en hoe kan het ons zelfvertrouwen ondermijnen?
Wanneer ons zelfvertrouwen normaal gesproken laag is, denken we dat dat een consequentie is van persoonlijke, interne factoren. Hier kan volgens ons niks aan gedaan worden, dus schrijven we de oorzaak van deze tegenslag toe aan onszelf. Bijvoorbeeld: wat denkt een persoon die weinig zelfvertrouwen heeft als zijn relatie op de klippen gelopen is? Hij zal denken dat dat zijn schuld is.
Negatieve gedachten steken vervolgens de kop op. “Ik ben niet goed genoeg voor haar,” “ik verdien haar niet,” “dit is allemaal mijn schuld.” In de realiteit ligt het echter meestal net wat anders. Wanneer een relatie ten einde loopt, delen beide partijen de verantwoordelijkheid hiervoor. Vaak is het niet de schuld van een enkel persoon, ook al voelen beiden zich wellicht wel zo.
Daarom is het geen verrassing dat men na een relatiebreuk schuldgevoelens gaat ervaren. Het moment dat deze gevoelens tevoorschijn komen, zal een groot zelfvertrouwen de klappen hiervan kunnen opvangen en een mentale ineenstorting kunnen voorkomen. We bekijken de situatie net wat realistischer — en zo ook de causale attributie omtrent de omstandigheden. Hierbij gaat het om de ogenschijnlijke oorzaak van de situatie. Een groot zelfvertrouwen reikt echter verder dan alleen dit soort situaties. Je zult de effecten hiervan ook in andere levenssituaties ondervinden.
Het verre bereik van causale attributiepatronen
Mensen met weinig zelfvertrouwen schrijven bovendien positieve gebeurtenissen toe aan externe factoren. Zo zullen ze bijvoorbeeld denken dat hun promotie niet kwam door hun goede werk, maar omdat hun baas aardig is of een goede bui had. Als je dit bovenop de interne attributie van negatieve gebeurtenissen stapelt, kun je je voorstellen dat zo iemand zich nooit goed over zichzelf kan voelen. Bovendien zullen ze niet snel beloningen of beloften accepteren zonder hier sceptisch over te zijn.
“Totdat je jezelf op waarde schat, zul je je tijd niet waarderen. Totdat je je tijd waardeert, zul je er niks mee doen.”
-M. Scott Peck-
Ons zelfvertrouwen verbeteren door de gebruikelijke causale attributiepatronen te veranderen
Dus wat kunnen we doen om onze gebruikelijke causale attributiepatronen te veranderen en dus ons zelfvertrouwen te verbeteren? Laten we beginnen door een stapje terug te doen. Bekijk situaties eens vanuit een ander perspectief. Op die manier is het mogelijk om een algemene beoordeling uit te voeren. Deze is aangepast naar de realiteit en niet naar onze mislukkingen en fouten. Let wel op een mogelijke valkuil: overmatig optimisme. De bovengenoemde methode werkt namelijk niet wanneer de causale attributiepatronen een overmatig optimistische aard aannemen. Draai dus niet alles volledig om door te denken dat alle positieve gebeurtenissen door jouw toedoen zijn en alle negatieve gebeurtenissen door externe factoren komen. Houd de balans in de gaten, want uiteindelijk zul je met de realiteit geconfronteerd worden. Extreme attributiepatronen zullen je hoe dan ook uiteindelijk afstraffen.
Daarom moeten we ons ook afvragen tot welke mate we wel invloed hebben op wat ons overkomt. Welke andere elementen kunnen een rol gespeeld hebben bij het garanderen van een zekere uitkomst? We moeten dus leren de goede gebeurtenissen aan ons eigen doen toe te schrijven wanneer dat strookt met de realiteit. Zo leren we steeds meer en zal ons zelfvertrouwen verbeteren.
Straf jezelf niet continu af
We zullen ook moeten nadenken over de negatieve gebeurtenissen en hoe deze in verhouding staan tot ons. Bovendien is het belangrijk onszelf niet constant de schuld te geven voor dingen waarbij wij een minimale (of geen) rol speelden. Als iets alsnog wel onze schuld was, kunnen we de situatie niet veranderen door onszelf alleen af te straffen nadat we de situatie geanalyseerd hebben en ervan geleerd hebben. Uiteindelijk zal de kans op een herhaling van onze voorgaande fouten verkleind worden doordat we ervan leren. Zo voorkomen we ook dat we ons zelfvertrouwen (verder) beschadigen.
“Wanneer je herstelt of iets ontdekt dat je ziel voedt en je vreugde brengt, geef dan genoeg om jezelf om hiervoor ruimte in je leven te maken.”
-Jean Shinoda Bolen-
Door deze stappen te volgen, zetten we onze ontwikkelingsreis voort. In staat zijn om onszelf te analyseren op een realistische wijze zal ons helpen een aangepast beeld te hebben van onze sterke en zwakke punten. Hierdoor kunnen we ons zelfvertrouwen verbeteren en onze innerlijke kracht versterken. We zullen in staat zijn de betere levensdoelen te kiezen en hier onze energie in te steken.