Emotionele angst is verlammend en overweldigend
Emotionele angst is als een draaikolk die alles in zich opslokt. Het zet ons van binnenuit gevangen en vervult ons met bezorgdheid, rusteloosheid en zelfs overweldigende droefheid. Het is een caleidoscoop van negatieve, verlammende emoties.
Byung-Chul Han, een bekende Zuid-Koreaanse filosoof en expert in culturele studies, definieert onze huidige wereld als ‘de burnout-samenleving’. Als er iets is dat we allemaal met elkaar gemeen hebben, is het wel gespannenheid en emotionele angst. Voor Han ligt de oorzaak van dit alles in onze prestatiecultuur, waarin we proberen onze kinderen te oriënteren op succes in alle aspecten van hun bestaan.
Daarom ervaren we druk van de samenleving om uit te blinken en succes te behalen. Daarnaast leven we in een cultuur van multitasking die al op jonge leeftijd aan ons wordt voorgesteld. Je moet veel dingen tegelijkertijd doen en dit in zeer korte tijd. Het is de wet van de jungle waar niet iedereen effectief kan overleven of integreren, waar het gebruikelijk is om vast te zitten in ‘angst’. Een toestand die veel lijden veroorzaakt.
“Angst, zoals elke andere psychische stoornis die ervoor zorgt dat iemand lijdt onder verdriet en schuldgevoel, vormt een normatieve strijd in een in wezen menselijke orde.”
Emotionele angst: wat is er mis met mij?
Wanneer we spreken van emotionele angst, doet zich altijd dezelfde kwestie voor. Is angst hetzelfde als gespannenheid? Of zijn het twee verschillende psychologische gemoedstoestanden? Tot voor kort lieten we de term angst in de filosofische wereld achterwege en onderscheidden we deze van klinische aandoeningen. Søren Kierkegaard heeft dit bijvoorbeeld gedefinieerd als de angst die we ervaren wanneer we ons realiseren dat onze toekomst onzeker is. Daarom zal de kwaliteit van ons leven afhangen van de keuzes die we maken.
Sigmund Freud daarentegen differentieerde ‘angstneurose’ van ‘echte angst’, waarbij de laatste een pathologische toestand is. Het is anders dan die zuiver filosofische reflecties. We kunnen zeggen dat er in wezen twee soorten angst zijn. De ene soort wordt essentieel genoemd en de andere wordt gedefinieerd door de diagnostische en statistische handleiding voor psychische stoornissen (DSM-V) en verschijnt vaak als een symptoom van andere psychische stoornissen.
Kenmerken van emotionele angst
Emotionele angst verlamt ons. Terwijl gespannenheid meestal een aan de zenuwen gerelateerde triggerfactor heeft, is angst als een kussen in tijden van onzekerheid, dat ons beschermt tegen iets dat we niet kunnen beheersen of voorzien.
Wanneer deze onzekerheid zich voordoet, neemt de bezorgdheid toe. Obsessieve, catastrofale gedachten en zorgen ontstaan. Dingen zoals een examen afleggen, keuzes maken, op een antwoord wachten, of zelfs geconfronteerd worden met iets dat we niet aan denken te kunnen, veroorzaken gewoonlijk angst. Er zijn ook studies die aantonen dat er mensen zijn die gevoeliger zijn voor het ervaren van angst. Dit komt omdat de neurochemische reacties worden veroorzaakt door hormonen en neurotransmitters. Daarom zorgt een toename van adrenaline of een vermindering van gamma-aminoboterzuur (GABA) ervoor dat we meer of minder gevoelig zijn voor angst.
Emotionele angst heeft veel lichamelijke symptomen zoals duizeligheid, spijsverteringsproblemen, druk op de borst, vermoeidheid en spierspanning.
Hoe kan je emotionele angst behandelen?
Dichters, schrijvers en schilders kanaliseren hun emotionele angst door middel van kunst. De meesten van hen hebben existentiële angst ervaren. Dit is een terugkerend gevoel bij de mens omdat we onszelf bijna onmogelijk volledig kunnen losmaken van dit begrijpelijke gevoel van leegte wanneer we naar onszelf en onze toekomst kijken. We moeten echter iets doen wanneer dat gevoel en die emotie ons blokkeert en ons in de hoek van hulpeloosheid duwt.
Nogmaals, het idee van Byung-Chul Han herinnert ons eraan dat we samenleven met onzekerheid. En onzekerheid is de directe trigger van emotionele angst. Daarom heeft iedereen die denkt dat deze aandoening kan worden opgelost met psychiatrische medicijnen het bij het verkeerde eind (zolang het geen ernstige aandoening is). Wat we moeten doen is leren hoe we kunnen omgaan met de ups en downs van het leven. We moeten leren hoe we het onvoorspelbare kunnen handhaven en hoe we om moeten gaan met de dingen die ver buiten onze controle liggen.
We hebben een andere aanpak om dit probleem op te lossen. Cognitieve gedragstherapie, acceptatie en op mindfulness gebaseerde cognitieve therapie (MBCT) kunnen op veel manieren helpen. Aan de ene kant kunnen ze helpen onze angst, negatieve gedachten en negatieve emoties te verminderen en te beheersen. Aan de andere kant kunnen ze ook helpen de oorzaak van het probleem aan te pakken. Laten we onze houding veranderen om ons zo sterker te voelen en verantwoordelijkheid te nemen voor onszelf in deze altijd complexe en veeleisende wereld.