De serie Baby Reindeer en het belang van geestelijke gezondheid

Met een vleugje donkere humor onderzoekt Richard Gadd in "My stuffed reindeer" de verschrikkelijke gevolgen die hij ondervond als gevolg van onverwerkte trauma's en verwaarlozing van zijn eigen psyche.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Sharon Laura Capeluto.

Laatste update: 27 juli, 2024

Een jonge komiek heeft medelijden met Martha, een klant aan de bar waar hij werkt, en besluit haar gratis een kopje thee aan te bieden. Dit medelevende gebaar, ogenschijnlijk onbeduidend, markeert het begin van een complexe en destructieve band voor hen beiden. Zo begint de plot van Baby Reindeer, een van de nieuwste hits van Netflix.

Welke psychologische profielen gaan er schuil achter deze personages? Wat zijn de motivaties achter hun beslissingen en acties? En nog belangrijker, is het mogelijk om te voorkomen dat trauma’s uit het verleden onze relaties beïnvloeden en ons geluk besmetten? In deze regels geef ik mijn mening als professional in de geestelijke gezondheidszorg.

Waarschuwing: we begeven ons nu op spoilergebied.

Psychologische analyse van Baby Reindeer: een serie over obsessie, pesten en trauma

Baby Reindeer is niet lineair, voorspelbaar of categorisch. Het benadert gevoelige onderwerpen zoals kinderlokkerij, trauma en interpersoonlijke banden vanuit een veelzijdige invalshoek, zonder eenvoudige oordelen of deterministische definities te geven.

Richard Gadd, de hoofdrolspeler en bedenker van de serie, gebruikte zijn eigen levenservaring als inspiratie. Hij wilde een verhaal creëren waarin niet precies wordt aangegeven wie goed en wie slecht is, wie gezond is en wie ziek. In een interview zei hij: “Niemand is goed of slecht.

We zijn allemaal verloren zielen die op onze eigen vreemde manier op zoek zijn naar liefde. “Het begin van de serie lijkt een echte komedie te schetsen. Naarmate de scènes vorderen, wordt de plot echter steeds duisterder en stroever, waardoor de kijkers achterblijven met een sudderende angst die moeilijk te beschrijven is.

Zowel Martha’s kwetsbare blik als Donny’s zelfdestructieve beslissingen weerspiegelen hetzelfde: diepe pijn en trauma. Het lijdt geen twijfel dat ze allebei lijden, en veel lijden.

Psychologische profielen van de hoofdpersonen in Baby Reindeer

Hieronder verkennen we de persoonlijkheidskenmerken van de hoofdpersonen in Baby Reindeer, om te proberen de band tussen hen en de motivaties achter hun keuzes te begrijpen. Donny en Martha hebben veel meer gemeen dan je op het eerste gezicht zou denken.

Het is belangrijk om op te merken dat deze analyse alleen gebaseerd is op wat de serie laat zien, en niet op de werkelijke zaak of de betrokken personen.

Martha

In Baby Reindeer wordt het personage van Martha (Jessica Gunning) gepresenteerd als een succesvolle advocate. Maar zowel Donny als wij, de kijkers, ontdekken al snel dat dit niet zo is en dat ze in feite een vrouw is die lijdt aan eenzaamheid en verlatingsangst.

In haar geval geven deze wonden vorm aan haar obsessie voor Donny. Door haar wanhopige behoefte om zich geliefd te voelen, samen met enkele aanwijzingen die de komiek haar geeft, raakt Martha ervan overtuigd dat ze een stabiele relatie met hem heeft.

Ze stuurt hem 41.000 e-mails en 350 uur aan voicemails. Daarnaast bezoekt hem elke dag. Ze stelt zichzelf bloot aan regen en extreme kou om op hem te wachten. Ze valt haar ex-partner aan en treitert zijn ouders.

Er is niet één stoornis die dit soort pestgedrag veroorzaakt, omdat er veel verschillende factoren bij betrokken kunnen zijn. Het is waar dat achter het profiel van een pestkop disfunctionele persoonlijkheidskenmerken schuilgaan, zoals emotionele instabiliteit, een laag zelfbeeld en een onvermogen om afwijzing te accepteren.

Deze kenmerken kunnen op hun beurt geassocieerd worden met onveilige hechtingsstijlen, psychologisch trauma of, in complexeresituaties, klinische diagnoses zoals obsessieve-compulsieve stoornis, borderline persoonlijkheidsstoornis of een psychotische structuur.

Donny

Donny is een aspirant-komiek die in een Londense bar werkt voor de kost. Ooit moedigde een bekende komedieschrijver hem aan om zijn dromen in stand-up te volgen onder zijn mentorschap.

Hij gaf hem zelfvertrouwen door vleierij en mooie praatjes, maar dit was slechts een manipulatieve truc om hem op alle mogelijke manieren te verkrachten, lastig te vallen en te misbruiken.

In de hoop een groot artiest te worden en met een gebroken gevoel van eigenwaarde, blijft Donny zijn misbruiker ontmoeten en wordt hij blootgesteld aan het steeds opnieuw herbeleven van deze traumatische situaties.

Hij schreeuwt het uit om bekeken te worden, om gehoord te worden, om geliefd te zijn….Vanwege deze behoefte vindt hij enige bevrediging in Martha’s obsessie voor hem. De neiging tot zelfvernietiging is duidelijk aanwezig in zijn persoonlijkheid.

Zozeer zelfs dat, wanneer hij verliefd wordt op een transseksuele vrouw die bereid is om hem oprechte en gezonde liefde te bieden, hij niet in staat is om voor die relatie te zorgen.

Kunnen onopgeloste trauma’s leiden tot zelfvernietiging?

Naarmate de afleveringen in Baby Reindeer vorderen, worden wij kijkers meegezogen in een spiraal van spanning, hulpeloosheid en zelftwijfel. We vragen ons af waarom Donny het pesten toelaat en waarom het zo lang duurt voordat hij grenzen stelt.

Pas in het zesde hoofdstuk krijgen we een antwoord uit zijn eigen mond: “Ik ben een magneet voor allerlei gekke mensen. Ik wist dat ze gevaarlijk was, maar ze vleide me en dat was genoeg.”  Hij toont een raadselachtige ambivalentie over zijn interesse in haar. Soms wijst hij haar af, op andere momenten lijkt hij het spel mee te spelen.

Hierdoor begrijpen we ook dat Martha’s overtuiging dat Donny verliefd op haar is niet helemaal waanvoorstellingen of irrationeel is. Het toeval wil dat de Schotse komiek gebukt gaat onder complexe, onopgeloste trauma’s, die hem ertoe brengen keuzes te maken die moeilijk te begrijpen zijn.

Zijn ernstige problemen meteen laag zelfbeeld, geworteld in gruwelijke ervaringen, voeden de destructieve cyclus van zelfsabotage en zelftwijfel.

Mensen hebben verschillende manieren om met pijn om te gaan. Dit impliceert dat onverwerkt trauma niet altijd leidt tot zelfdestructie. Maar het valt niet te ontkennen dat het risico groter is. Het verhaal van Baby Rendier herinnert ons eraan hoe belangrijk het is om emotionele wonden te verwerken om te voorkomen dat we vervallen in disfunctionele patronen die ons welzijn in gevaar brengen.

Hij klampt zich vast aan schadelijke relaties als een manier om zijn waarde te bevestigen, zich niet realiserend dat hij meer verdient dan hij zichzelf toestaat te accepteren.

Baby Reindeer: omgaan, verwerken, helen

Donny begint te helen als hij woorden weet te geven aan wat hij voelt. Zonder het te plannen, midden in een show die niet loopt zoals hij had verwacht, legt hij zijn ziel bloot door zijn diepste waarheden te onthullen voor het publiek.

Hij geeft toe: “Ik hield heel veel van haar, maar ik hield er meer van mezelf te haten”. Hierbij verwijst hij naar de vrouw op wie hij verliefd werd en zijn zelfdestructieve neigingen. In deze overgang legt hij zijn kwetsbaarheid bloot en begint hij zijn geschiedenis opnieuw te definiëren.

Door zijn diepste wonden onder ogen te zien, zet hij de eerste stap op weg naar verzoening met zijn verleden en uiteindelijk het opbouwen van een meer bevredigende toekomst.

Het belang van het zorgen voor je geestelijke gezondheid

Baby Reindeer wijst ons erop hoe je slachtoffer kunt worden van je eigen onopgeloste wonden. Martha zoekt wanhopig en obsessief naar liefde, terwijl Donny steeds weer het pad van zelfveroordeling volgt.

Beiden zijn ondergedompeld in een cyclus van lijden, waarbij de dynamiek tussen hen elkaar lijkt te voeden. Geestelijke gezondheidszorg speelt een cruciale rol in het voorkomen van dergelijke uitkomsten. Het onderzoeken en verwerken van onze psychologische trauma’s met behulp van psychotherapie is essentieel.

Het stelt ons in staat om emotionele wonden te helen en eigenwaarde op te bouwen door te voorkomen dat we buiten onszelf moeten zoeken naar de waarde die we van binnen niet kunnen vinden.
Hoofdafbeelding credit: Netflix.