De kenmerken en functies van de hersenvliezen
De hersenvliezen zijn een trio van membranen die het centrale zenuwstelsel bedekken en beschermen, bestaande uit het ruggenmerg (in de wervelkolom) en het encefalon (in de schedel). Ze zijn op elkaar geplaatst. De meest oppervlakkige laag bestaat uit de meninx dura mater, de arachnoïdes en de diepste laag, of de pia mater.
De arachnoïdes en de pia mater zijn de cerebrospinale vloeistof in de ruimte ertussen. Deze vloeistof speelt een beschermende rol in de hersenen. Dit omdat het de schade bij een klap of val vermindert. Verschillende ziekten kunnen de hersenvliezen bereiken, waaronder meningitis (algemene ontsteking van de hersenvliezen).
De hersenvliezen beschermen de hersenen en het ruggenmerg
Het probleem met zenuwweefsel is dat het extreem kwetsbaar is. Het is opgebouwd uit zwakke zenuwvezels en gespecialiseerde cellen in zacht weefsel. Daarom moet het hermetisch afgesloten blijven om infectie buiten te houden. De rol van de hersenvliezen is om zwakke punten te overwinnen, zoals bescherming tegen trauma en infectie.
Infectie van de hersenvliezen
De hersenvliezen hebben hun eigen zwakke punten: ze staan indirect in contact met de buitenwereld. In feite staat het oor in contact met de buitenlucht (via de buis van Eustachius).
Zo kan een oor soms snel zijn ziektekiemen overbrengen naar de nabijgelegen hersenvliezen en tot meningitis leiden. Dit is ook de reden waarom oorproblemen de meestvoorkomende complicatie zijn van sommige vormen van meningitis.
Artsen kunnen de oorsprong van deze infectie bepalen met behulp van een lumbaalpunctie en een CSF-analyse van kleur, het aantal cellen en celtypen. Het uiterlijk van de vloeistof kan aanwijzingen geven over het type meningitis.
De oorsprong van heldere vloeistofmeningitis is vaak viraal en meningitis met troebele of etterende vloeistof is meestal bacterieel. Specialisten analyseren vloeistof om de verantwoordelijke kiem te identificeren en daarom de meest geschikte behandeling.
In het geval van virale meningitis zal het lichaam van een patiënt zonder immunodeficiëntieproblemen het verslaan zonder externe behandeling. Men moet zo snel mogelijk antibiotica nemen om mogelijke gevolgen voor bacteriële meningitis te voorkomen. Meningokokkenmeningitis kan dus ook optreden en vereist de implementatie van de behandeling van de omgeving van de patiënt.
De lagen van de hersenvliezen
Het zenuwstelsel dat is gehuisvest in benige structuren staat niet in direct contact met de botten. Een systeem van vliezige lagen omringt de zenuworganen: de hersenvliezen. Er zijn er drie. Van buiten naar binnen: de dura mater, arachnoïdes en pia mater.
De dura mater
Dit is het buitenste membraan. Het is hard en taai en wordt gevormd door bindweefsel dat de onderliggende lagen van de omliggende botten beschermt. Het zorgt voor een beschermend begin. De dura mater zit net boven de baan van het oog.
Het bevat de meeste aderen die het bloed verzamelen dat door de hersenen wordt gebruikt en terugvoeren naar het hart. De dura mater omhult het grootste deel van het zenuwstelsel met grote precisie, van de hersenen tot de sacrale wervels van het ruggenmerg.
Zowel de dura mater als de rest van de hersenvliezen bevatten en verbinden zich via verschillende zenuwvezels. In feite hebben ze meerdere druk- en pijnreceptoren. De trigeminus- en vaguszenuwen in de dura mater, evenals de eerste drie spinale zenuwen, vallen op. Kortom, het is een laag van de hersenvliezen die fungeert als een brug tussen het centrale zenuwstelsel en andere elementen.
de arachnoïdes of het spinnenwebvlies
Het bevindt zich tussen de dura mater en de pia mater. Het dankt zijn naam aan zijn gelijkenis met een spinnenweb. Het wordt gevormd door een homogene externe lamina, de arachnoïdes, en een interne areolaire laag, met grote mazen. De laatste vormt de subarachnoïdale ruimte waardoor de cerebrospinale vloeistof circuleert.
Deze ruimte bevat ook een reeks belangrijke hersenputten en reservoirs waarin het hersenvocht zich ophoopt, waardoor het kan worden verspreid. De functie van het hersenvocht is onder andere het beschermen, voeden, smeren en ondersteunen van de elektrische functie van het centrale zenuwstelsel.
Met andere woorden, het biedt de meest geschikte omgeving voor het overleven en functioneren van het belangrijkste coördinatie- en communicatiesysteem van het menselijk lichaam.
Arachnoïditis is de ontsteking van het spinnenwebvlies. Bovendien veroorzaakt het gelokaliseerde irritatie van de hersenen die verantwoordelijk zijn voor epileptische aanvallen en verlamming of sensorische stoornissen, afhankelijk van de mate van ontsteking.
Deze ontsteking is vaak een gevolg van meningitis. De arachnoïdes en pia mater zijn soorten zachte hersenvliezen, meer inwendig dan de dura mater.
De ruimte tussen de pia mater en het spinnenwebvlies staat bekend als de subarachnoïdale ruimte. Bovendien is de ruimte tussen de arachnoïdes en de dura mater, de subdurale ruimte en die bevat de interstitiële vloeistof.
De pia mater
Ten slotte verbindt de binnenste van deze membranen zich met het zenuwweefsel (Engelse link). Het is dun, compact en ondersteunt de bloedvaten naar het centrale zenuwstelsel.
Bovendien omringt het de hersenen nauw, bedekt het de windingen en daalt het af in de diepste groeven. Het strekt zich ook naar buiten uit over de hersenzenuwen en versmelt met hun epineurium. Cerebrale slagaders die de substantie van de hersenen binnenkomen, dragen een omhulsel van pia mater met zich mee.
De pia mater vormt het choroïde weefsel van het dak van de derde en vierde ventrikels van de hersenen. Het versmelt ook met het epineurium om de choroïde plexus te vormen in de laterale, derde en vierde ventrikels van de hersenen.
