Bevallen met waardigheid: genoeg met obstetric violence

Obstetric violence, de Engelse term voor verloskundig geweld, laat een diep litteken achter bij de mensen die ermee geconfronteerd worden. Een bevalling is niet alleen een lichamelijk gebeuren; het gaat gepaard met allerlei gevoelens, twijfels en hoop, en het kan een zeer onaangename ervaring zijn als een vrouw het gevoel krijgt dat ze behandeld wordt alsof ze niets meer is dan een vat dat geleegd moet worden.

Zinnen als ‘niet schreeuwen’, ‘zo erg is het niet’, en ‘blijf rustig anders zal je er namelijk voor zorgen dat er iets fout gaat’, zijn zinnen die een vrouw het gevoel geven alsof ze een kind is, waardoor ze zich belachelijk en hulpeloos voelt, en die haar volkomen redelijke uitdrukking van pijn en verwarring gedurende een cruciaal moment in haar leven, geheel tenietdoen.

Om een goed medisch deskundige te zijn, is het niet voldoende om te beschikken over technische kennis. Het houdt ook in dat je minstens in staat bent om patiënten te behandelen met het respect, de empathie en het begrip dat ze verdienen.

De vele bezuinigingen in de gezondheidssector zorgen ervoor dat er zich steeds meer verwerpelijke voorvallen voordoen tussen dokter en patiënt. Dit komt doordat doktoren uitgeput en overwerkt zijn, en de patiënten dit op kunnen vatten alsof hun dokter onsympathiek of ongeïnteresseerd is.

Bevallen met waardigheid en onder de zorg van een respectvol professional zou geen privilege of speciale beloning moeten zijn. Bevallen met waardigheid is een recht.

De oorsprong van obstetric violence

De maatschappij vertelt vrouwen, bijna als een impliciete verplichting, dat ze hoe dan ook kinderen zouden moeten krijgen. Wanneer vrouwen echter problemen ervaren tijdens hun bevalling, worden ze vaak niet behandeld zoals ze zouden moeten worden behandeld. Dit zien we niet alleen in de verloskamer, maar op allerlei vlakken aangaande de reproductieve gezondheid van een vrouw.

Het is niet zo vreemd dat sommige vrouwen zich meer aangetrokken voelen tot andere vormen van zorg die zich niet houden aan het formele medische protocol, aangezien ze vaak het gevoel hebben alsof ze geen controle hebben over verschillende belangrijke beslissingen aangaande hun zwangerschap of bevalling; zelfs als ze hiermee het risico lopen dat ze geen toegang hebben tot de grondige en gespecialiseerde medische aandacht die een ziekenhuis biedt.

Vrouwen in de dertig die besloten hebben dat ze geen kinderen willen en die daarom hun eileiders willen laten afbinden, worden voortdurend onderworpen aan allerlei verhoren over hun persoonlijke beslissing aangaande hun seksuele en reproductieve leven.

Als deze vrouwen ooit spijt zouden krijgen van hun beslissing, dan is dat iets waar zij zelf mee moeten dealen en waar ze zich zelf overheen moeten zetten, net als met elke andere beslissing in het leven. Het belemmeren van de keuzevrijheid van een ander is onderdrukkend, niet adviserend.

Je zou denken dat de keuze om wel of geen kinderen te krijgen iemands persoonlijke keuze is. Toch worden vrouwen vaak blootgesteld aan autoritaire behandelingen uit hun omgeving, alsof ze een minder goed beoordelingsvermogen hebben.

Een bevalling gaat gepaard met enorm veel emoties en lichamelijke pijn

Het moment van de bevalling is een moment waar elke zwangere vrouw naar uitkijkt. Na een zwangerschap vol diepgaande lichamelijke en psychologische veranderingen, wil een vrouw gewoon dat alles soepel verloopt. Het punt is echter dat willen dat alles goed verloopt niet alleen betrekking heeft op het willen vermijden van mogelijke medische complicaties.

Een vrouw wil het gevoel krijgen alsof er goed voor haar wordt gezorgd tijdens haar bevalling, en dat ze ervan uit kan gaan dat haar pijnlijke weeën niet gebagatelliseerd of bespot worden. Het is ons wijsgemaakt dat vrouwen overactieve hormonen hebben en niet voor zichzelf kunnen nadenken. Dit klopt echter van geen kant; het is eerder een zelfvervullende voorspelling. Als een vrouw al vanaf het begin behandeld wordt alsof ze hysterisch is, dan is de kans groot dat ze zich ook zo zal gedragen.

Obstetric violence houdt in dat bepaalde informatie ontkend wordt, dat er onnodige keizersneden worden uitgevoerd, dat een vrouw medicijnen toegediend krijgt wanneer dit niet toepasselijk is en dat ze verbaal en lichamelijk mishandeld wordt voor, tijdens en na haar bevalling.

Als iemand merkt dat hij gekleineerd wordt en met minachting behandeld wordt, dan zorgt dit er alleen maar voor dat zijn frustratie en pijn groter wordt. Geklaag is een manier om zichzelf te verdedigen, als reactie op de achteloze en vernederende manier waarop hij behandeld wordt. Hoewel dit misschien enigszins overdreven lijkt, is het dit absoluut niet. Veel vrouwen die last hebben van postpartum depressie geven aan dat de behandeling die ze van medische deskundigen ontvingen tijdens hun zwangerschap en bevalling een van de voornaamste bronnen van stress is.

Het komt vrij vaak voor dat vrouwen zich alleen en overweldigd voelen in hun nieuwe rol als moeder, en dat ze overmeesterd worden door leegheid en bedroefdheid na hun bevalling. Als ze tijdens hun bevalling dan ook nog eens onmenselijk worden behandeld, dan worden deze gevoelens alleen maar benadrukt.

Ze zijn maandenlang in verwachting geweest, maar niemand heeft hen gewaarschuwd dat ze daarna zo een lastig aanpassingsproces zouden moeten doormaken, of dat voortdurend de behoefte hebben om te huilen normaal is en enorm vaak voorkomt. Het kan zijn dat ze zich hierdoor schuldig voelen, en zelfs dat ze het gevoel hebben alsof hun omgeving hen totaal niet begrijpt. Dit gebeurt niet in alle gevallen, maar het gebeurt wel vaak genoeg om enige aandacht te verdienen.

De informatie die medisch deskundigen bieden over de periode na de bevalling gaat weinig in op de uitdagingen waarmee de nieuwe rol als moeder gepaard gaat. Vrouwen niet goed informeren is een vorm van onverschilligheid en nalatigheid.

De kloof tussen vrouwen en medisch deskundigen overbruggen

We willen hiermee niet zeggen dat een warme en medelevende behandeling volledig kan helpen voorkomen dat vrouwen verdriet of hopeloosheid ervaren tijdens hun zwangerschap, bevalling en de periode daarna, maar het kan het verdriet en de hopeloosheid wel verzachten en minimaliseren. Er zijn genoeg initiatieven opgezet door medisch deskundigen en patiënten die te maken hebben gehad met obstetric violence om onmenselijke behandeling tijdens de bevalling te voorkomen.

De verschillende initiatieven in Spanje houden in dat er richtlijnen zijn opgesteld om een bevalling zo normaal mogelijk te laten verlopen, welke goedgekeurd zijn door het Ministerie van Gezondheid en de Federatie van Verloskundige Verenigingen in Spanje (FAME, de Spaanse afkorting), alsook door het Baby Friendly Hospital Initiative (BFHI of IHAN in het Spaans) van UNICEF.

Er zijn genoeg gezondheidsdeskundigen die zich zorgen maken over dit onderwerp en die geweldig werk leveren voor de zorg en begeleiding van alleenstaande vrouwen, of vrouwen met partners, zodat deze informatie niet wordt opgevat als exclusief, maar eerder als een noodzakelijke voorwaarde om een waardige behandeling te krijgen tijdens een natuurlijk, maar tegelijkertijd soms tegenstrijdig proces.

Er kan sprake zijn van tegenstrijdigheden of verschillende perspectieven, maar met genoeg vastberadenheid zullen mensen in de gezondheidszorg in staat zijn om de patiënt te voorzien van de juiste informatie. Het is belangrijk dat de patiënt het gevoel heeft dat zij actief deelneemt aan dit belangrijke proces dat haar leven voorgoed zal veranderen. Obstetric violence afzweren houdt helemaal niet in dat je zegt dat alle gezondheidsdeskundigen slecht zijn of dat je hun protocollen in twijfel trekt. Het is juist het tegenovergestelde.

Het afzweren van onmenselijke behandelingen, de wens uitspreken om met waardigheid te willen bevallen, en de drang naar een goede medische behandeling, houdt simpelweg in dat je wilt dat de medisch deskundigen die jou behandelen op een positieve manier deel uitmaken van een van de meest belangrijke momenten in je leven. Verzorgd worden door deskundigen die niet alleen hun werk uitvoeren, maar dit op een verantwoordelijke manier doen, verzekert het lichamelijke en psychologische welzijn van de patiënt.