5 emoties die je lichaam schaden

In het systeem der Chinese geneeskunde wordt traditioneel iedere emotie gelinkt aan een bepaald orgaan en aan specifieke fysiologische functies van het menselijke lichaam. De meest voorkomende oorzaken van ziektes binnen deze oriëntaalse benadering zijn dan ook negatieve innerlijke houdingen en aandoeningen van het gevoel. Zoals: schuld, wrok, woede, angst en schaamte. Elke mogelijke emotionele disbalans kan aldus gereflecteerd worden in de klachten of symptomen die een individu parten spelen.

Euvels en kwalen steken de kop op als verdedigingsmechanisme tegen of vermijdingsstrategie voor onprettige, onwenselijke situaties. In de Oosterse heelkunst wordt algemeen geloofd dat ieder gebrek en ongemak ons, diep van binnen en in essentie, vertelt dat we meer van onszelf moeten houden. Door onszelf onvoorwaardelijk lief te leren hebben, laten we ons hart de gids en leidraad van ons leven zijn, in plaats van onze bekrompen egogewoonten.

Emoties die volgens de Chinese geneeskunde ziekten kunnen veroorzaken

Volgens de eeuwenoude wijsheid van de Chinese geneeskunde zouden diagnosticeerbare onderliggende emoties en sentimenten de ware boosdoener zijn achter de genoemde bijbehorende stoornissen en problemen:

• Verdriet, smart of bedroefdheid: vinden hun oorsprong in (chronische) teleurstelling of in ernstigere gevallen in scheiding of het overlijden van vrienden of familie- of gezinsleden. Dit type zieleleed heeft een grote impact op het hele lichaam en brengt zwaarmoedigheid, loomheid, kortademigheid, vermoeidheid en depressiviteit voort. Daarom hebben we tijd nodig om ons verdriet te accepteren en te uiten.
• Behoedzaamheid en neurotische voorzichtigheid: komen voort uit onzekerheid, verzwakken de milt en worden vaak gekoppeld aan blessures en beletsels rondom de borst en schouders.
• Angst: ondermijnt de nierfunctie, tast de maagopening aan en wordt dikwijls geassocieerd met chronische of acute nierfalen. Deze risicozone raakt geïrriteerd en steeds gevaarlijker op drift, daar door bangheid beheerste mensen uiterst vatbaar en kwetsbaar zijn voor irrationele schrikbeelden en door vrees verzadigde waanvoorstellingen. Intern verworpen zenuwachtigheid en ongerustheid stapelen zich op en belasten het hart en de lever.

• Paniek, radeloosheid en verlamming: vergelijkbaar met angst, zij het in extremere mate, en is vervlochten of zelfs verstrikt met een keur aan fysieke en emotionele verwikkelingen. Het kan tot uitdrukking komen in de vorm van geheugenverlies, duizeligheid, desoriëntatie, hartkloppingen, trillende ledematen, rillingen, overvloedig zweten en flauwvallen.
• Woede: kent allerlei gedaantes en gradaties. Van prikkelbaarheid, frustratie en jaloezie tot agressiviteit en razernij. Het vertaalt zich in migraine, pijn in de nek, draaierigheid en met name in leveraandoeningen,.

De emotionele betekenis van ziekte en ziek zijn

Het is bijzonder belangrijk om de holistische boodschap van onze kwalen en ontstekingen te begrijpen, want dát is hoe ons lichaam zichzelf kenbaar maakt en non-verbaal communiceert wat het nodig heeft. Al onze gedachten en gevoelens worden immers zelfs op celniveau geregistreerd, als de rimpelingen van een kiezel die in een vijver plonst. Ziekten zijn fysiologisch geopenbaarde waarschuwingen die ons erop attenderen dat iets de verkeerde kant op gaat, dat we iets moeten veranderen of ergens meer aandacht aan moeten besteden.

In de opsomming hieronder geven we beknopt een aantal voorbeelden van veel voorkomende klachten en hoe deze zich verhouden tot generaliseerbare emotionele blokkades en fixaties. Gebaseerd op de integrale geneeskunde uit de Chinese traditie, alsmede uit complementaire Oosterse medisch-filosofische stromingen.

• Allergiëen: duidt dikwijls op diepgewortelde angsten, waaronder de angst om op eigen benen te staan, wanneer je bestaan je daartoe uitnodigt. Geobsedeerd zijn door goedkeuring van anderen, om hun steun, aandacht en medelijden bedelen.
• Depressie: de significantie van langdurige en intense neerslachtigheid ligt in het conflict, tussen het gevisualiseerde existentiële ideaalplaatje en de (ontnuchterende) realiteit. In de discrepantie tussen wie we zijn en wie we zouden willen zijn; tussen wat we hebben en zouden willen hebben.

• Artritis: geteisterd worden door het onvermogen – of eigenlijk door de impliciete, anticipirende vertwijfeling – tot adaptatie, tot mentale flexibiliteit en veerkracht. Het wordt geïnterpreteerd als een gebrek aan zelfvertrouwen en een onbuigzame, starre houding jegens het leven.
• Obesitas of overgewicht: verraadt een innerlijke leegte, die tevergeefs opgevuld en gecompenseerd tracht te worden met eten. Geremd worden door de angst om zichzelf te uiten, om kwetsbaar en aanraakbaar te zijn, om zich letterlijk en figuurlijk bloot te geven.
• Nervositeit: een vervreemding, van binnenuit, van je hogere of ware zelf. Alles wordt gefilterd door een lens van vertekenende subjectiviteit: egocentrisme. In de ban van achterdocht en besluiteloosheid altijd een aanval verwachten, vastzitten in kleingeestig weerspiegelende, narcistische navelstaarderij.

Emoties kunnen een ziekte in gang zetten, accentueren of laten escaleren. Ze kunnen de situatie echter ook, ten goede, omkeren. Oftewel: helpen om ziekte te remediëren tot (blakende) gezondheid.

Om dit überhaupt mogelijk te maken, hoef je enkel de emoties die je evenwicht verstoren te her- en erkennen, in jezelf, en die te transformeren. In de Oosterse geneeskunst wordt grote waarde gehecht aan het cultiveren van een verfijnd emotioneel (zelf)bewustzijn. En ook binnen de moderne Westerse psychologie wordt dit steeds sterker benadrukt als een essentieel element in en voor ons algehele welzijn.