Zo moedig je kinderen aan om van lezen te houden
Kinderen de waarde van lezen leren is een geschenk. Het is een eerbetoon aan hun leven en aan de universele cultuur. Het is een uitdaging voor de verbeelding, een wereld vol mogelijkheden waarin ze de emotionele en intellectuele delen van hun wezen kunnen ontwikkelen.
Het zijn van een fervent lezer gedurende de kindertijd zal kinderen helpen om hun taalkundige en intellectuele vaardigheden te vergroten.
Ze kunnen lachen, dromen, spelen met de werkelijkheid, hun nieuwsgierigheid de vrije loop laten en tevens meer gemeenschappelijke grond ontwikkelen met de mensen die hen omringen. Een boek is als een sleutel tot een andere wereld, door middel waarvan ze nieuwe landen zullen ontdekken, andere persoonlijkheden zullen leren kennen, zullen reizen door ruimte en tijd. En ze zullen hier ongetwijfeld elke keer steeds meer van willen.
Omdat ze wanneer ze een roman van Lewis Caroll dichtslaan, misschien wel de drang zullen voelen om Jules Verne te ontdekken. En na Verne zal een boek van Robert Louis Stevenson hun misschien wel interesseren. En wie weet zullen ze hierna wel het universum ontdekken zoals dit beschreven wordt door Conan Doyle. De klassiekers zullen altijd een goed beginpunt vormen.
Maar het is niet altijd makkelijk, dat weten we. Kinderen worden tegenwoordig geregeerd door gemak, comfort en snelheid. Nieuwe technologieën geven hen toegang tot een bredere en visuelere wereld waarin alles, maar dan ook werkelijk alles, makkelijker lijkt. Ze doen minder moeite. Er is geen ruimte meer voor verbeelding; alles is tenslotte al zo expliciet als maar kan.
Hoe moet het nu dan verder met de mysterie, de subtiliteit en de ontdekking? De knopjes op hun Xbox of welke spelcomputer ze dan ook gebruiken geven hen toegang tot een ongelooflijke wereld die gecreëerd is door grote ontwikkelaars in de computerspelindustrie. Langzaam maar zeker heeft deze elektronica het universum dat ooit de boeken toebehoorde overgenomen en overschaduwd.
Als vaders en moeders, grootouders en onderwijzers, zouden we dit niet moeten toestaan. We moeten kinderen aanmoedigen om tijd vrij te maken om te lezen. Maar, hoe zorgen we ervoor dat ze geïnteresseerd raken in boeken?
Strategieën om een passie voor boeken over te brengen op kinderen
1. Geef het goede voorbeeld
Je kunt niets of niemand overtuigen als je zelf niet het goede voorbeeld geeft. Het heeft geen zin om een kind te dwingen om te lezen als je zelf alleen maar achter de computer of voor de televisie zit. Kinderen die van jongs af aan omringd worden door volwassenen die lezen, zullen eerder een interesse ontwikkelen om zelf ook te gaan lezen. De kans is groot dat ze in jouw voetsporen zullen volgen.
2. Vroege blootstelling
Geloof het of niet, kinderen begrijpen veel meer dan je denkt. Voordat ze ook nog maar beginnen te praten, kunnen ze al talloze woorden begrijpen. Voordat ze dan ook beginnen met lezen, kunnen ze al vele andere soorten kennis verwerven: poëtisch taalgebruik, woordspelingen en rijmpjes, luisteren naar verhalen … Het gaat erom dat ze gestimuleerd worden.
Even met ze gaan zitten en een verhaaltje voorlezen zal een ontzettend duidelijke stimulans voor ze zijn. Luisteren naar jouw stem, jouw intonatie, de verhaallijn … dit zijn kleine stapjes die hun hersenen zullen vormen totdat ze ontwikkeld genoeg zijn om aan het lees- en schrijfproces te beginnen.
Dit alles vindt plaats voor het derde levensjaar, wanneer ze meer interesse hebben voor de gemaakte geluiden dan de inhoud van de verhalen zelf. Maar het is nog altijd ontzettend behulpzaam voor ze om al deze taalkundige informatie in zich op te nemen. Verhaaltjes voorlezen voordat ze ook nog maar kunnen lopen, is dan ook ontzettend goed voor ze.
3. Organisatie
Je moet een schema maken. Kinderen hebben bepaalde richtlijnen en regels nodig. Ze moeten weten wanneer ze bepaalde dingen moeten doen: klusjes, tussendoortjes, avondeten, douchen, verhaaltje lezen voor het slapengaan, spelletjes alleen in het weekend… Dit zijn alleen maar voorbeelden, maar wat we proberen te zeggen, is dat richtlijnen van essentieel belang zijn voor kinderen om te leren om zelf hun tijd verstandig in te delen. Te allen tijde weten wat wij van ze verwachten zal ze tevens een bepaald gevoel van veiligheid geven. En vergeet niet dat standvastigheid essentieel is. Wanneer ze aan het ontspannen zijn, zou er altijd een momentje moeten zijn om er net even een hoofdstukje van dat boek ‘tussen te proppen’.
4. Laat hen vrij in hun keuze
Dring er niet op aan dat ze bepaalde boeken lezen. Geef ze wat ze leuk vinden en doe suggesties. Maak je ook geen zorgen als je kind bijvoorbeeld het liefst alleen maar stripboeken leest. Stripboeken zijn een goede opstap en een geweldig universum dat ze kunnen combineren met boeken met vergelijkbare thema’s: fantasie, avontuur, science fiction…
Dien als gids, maar dring je eigen smaak niet aan ze op. Neem altijd hun eigen ontwikkelingsproces in overweging. Kinderen worden snel groot en voor je het weet hebben ze weer andere behoeften. En voor elke leeftijdsgroep, en voor elk persoonlijk moment, bestaan er wel geschikte boeken. Doe suggesties, leer ze dingen, reageer… Houd tevens in gedachten dat er ook andere manieren bestaan om hun plezier in het lezen te stimuleren. Leg ze bijvoorbeeld uit dat die film over vampiers die ze in de bioscoop gezien hebben en die ze hartstikke leuk vonden eigenlijk gebaseerd is op een boek. Dat de Walt Disney-films ook in boekvorm bestaan en heel erg leuk zijn om te lezen voor het slapengaan…
5. Geef altijd antwoord op hun vragen en let op wat ze zeggen
Luister naar wat je kinderen te zeggen hebben. Altijd. Natuurlijk hebben we soms nauwelijks vrije tijd als onze kinderen in de middag thuiskomen van school. Maar houd één ding in gedachten: als je nooit eens antwoord geeft op hun vragen of luistert naar hun ideeën en opmerkingen nu ze nog jong zijn, zal er een dag komen waarop ze helemaal niet meer om je aandacht zullen vragen en helemaal geen dingen meer met je zullen bespreken. Dus twijfel niet, probeer om altijd tijd voor ze vrij te maken.
Zeg iets constructiefs over het laatste hoofdstuk van dat boek dat ze lezen, luister naar hun ideeën, doe nieuwe suggesties en voed hun verbeelding. Jij bent hun grootste drijfveer.