Weet je wat de rationeel-emotieve gedragstherapie van Ellis inhoudt?
In 1955 heeft Albert Ellis de rationeel-emotieve gedragstherapie ontworpen. Hij was de oprichter en de emeritus directeur van het Albert Ellis Institute in New York City. Hij wordt nog steeds als één van de meest invloedrijke psychotherapeuten aller tijden beschouwd. Zijn invloed is zelfs groter dan die van Sigmund Freud.
In 1953 vond Ellis dat de psychoanalyse niet doeltreffend en niet erg filosofisch was. Hij verwierp toen ook bijna volledig de gedragstherapie. Tussen 1953 en 1955 begon hij dus zijn therapeutische instrumentenkoffer te vullen met filosofie en systematische desensitisatie. Zo werd hij uiteindelijk een ware rationeel-emotieve gedragstherapeut.
Aanvankelijk was rationeel-emotieve gedragstherapie heel eenvoudig. Dat is misschien de reden dat het pas later opgepikt werd. Het is een methode waarbij een kortstondige therapie gebruikt wordt om mensen van binnen te veranderen en dan vooral op een emotioneel niveau.
In enkele experimenten heeft de rationeel-emotieve gedragstherapie al aangetoond dat mensen vaak (niet altijd) in een relatief korte tijd (tussen tien en twintig sessies) aanzienlijk kunnen verbeteren.
“Er zijn drie verplichtingen die ons afremmen: Ik moet het goed doen. Jij moet mij goed behandelen. En de wereld moet gemakkelijk zijn.”
-A. Ellis-
Wat is rationeel-emotieve gedragstherapie precies?
We leven allemaal in een specifiek milieu. Dat is zowel een lichamelijke als een sociale omgeving. We brengen ook onze dagen door met het najagen van doelstellingen of met het doelgericht handelen, zoals:
- In leven blijven, actief zijn en onszelf amuseren.
- Genieten van het leven, alleen of met anderen.
- Intieme relaties onderhouden met specifieke mensen.
- Een betekenis in ons leven vinden door middel van onderwijs en ervaring.
- Doelstellingen ontwerpen en vervullen die ons onze roeping zullen tonen.
- Genieten van onze vrije tijd.
Het ABC-model
Maar wanneer je deze dingen nastreeft, dan kan het gebeuren dat je tegen een wegversperring aanloopt. Het houdt je tegen en geeft je het gevoel dat je vastzit of dat je gefaald hebt. Ellis geeft deze groep dingen de letter A.
Wanneer deze dingen gebeuren, dan kan je de gevolgen tot iets gezond en bruikbaar omvormen. Maar je kan ze ook vernietigend of ongezond maken. Deze gevolgen krijgen de letter C.
Wat is dan de betekenis van de letter B? De letter B is er om een naam te geven aan de overtuigingen of gedachten van mensen. Volgens Ellis zijn er twee soorten overtuigingen: rationele en irrationele.
Rationele en irrationele overtuigingen
Rationele overtuigingen (RO) helpen je om onaangename dingen (A) te confronteren. Meestal zijn dit voorkeuren, gevoelens van hoop of verlangens. We geven enkele voorbeelden. “Ik hoop dat dit ene verschrikkelijke ding niet gebeurt, maar als het toch gebeurt, kan ik het aan en ben ik nog steeds in staat gelukkig te zijn.” Of het kan ook zijn: “Het zou fijn zijn als Jon mij leuk vindt, maar als hij dat niet doet, kan ik nog steeds een goed leven hebben.”
“We leren mensen dat ze zichzelf ongerust maken. We kunnen het verleden niet veranderen maar we kunnen veranderen hoe mensen vandaag denken, zich voelen en zich gedragen.”
-A. Ellis-
Irrationele overtuigingen (RO) dragen bij tot de gevoelens en de acties die je vermogen om specifieke onaangename A’s te confronteren, saboteren. Het zijn meestal starre uitspraken als dit: “Ik zou moeten, ik zou moeten gedaan hebben, ik moet” enzovoort.
De drie meest elementaire onbuigzame verklaringen die psychologische problemen creëren, zijn de volgende:
- “Ik moet absoluut succesvol zijn in de meeste van mijn acties en relaties. Als ik dat niet ben, dan betekent dit dat ik nutteloos ben en niet goed genoeg als persoon.”
- “Alle anderen moeten me absoluut op een begripvolle, eerlijke, respectvolle en vriendelijke manier behandelen. Als ze dat niet doen dan zijn ze niet zo goed als ze zeggen. Ze verdienen dus geen geluk in hun leven.”
- “Mijn levensomstandigheden moeten absoluut comfortabel, aangenaam en waardevol zijn. Zijn ze dat niet, dan zullen de dingen verschrikkelijk zijn. Ik zal het niet aankunnen en de wereld zal vreselijk zijn.”
De drie voornaamste veronderstellingen van de rationeel-emotieve gedragstherapie
In het begin van de jaren zestig opperde de rationeel-emotieve gedragstherapie een aantal veronderstellingen of inzichten, zoals Ellis ze noemde. Dit zijn de drie voornaamste (hoewel er dus meer zijn):
- Veronderstelling 1. Geactiveerde gebeurtenissen (A) die we als negatief of aangenaam zien, spelen een belangrijke rol in de ontwikkeling van een neurotische uitkomst (C). Maar dat betekent niet dat ze de enige oorzaak van neuroticisme zijn. Want de voornaamste oorzaak is waarschijnlijk B, de starre dwingende overtuigingen die mensen over A hebben. B is een belangrijke factor wanneer het verbonden wordt met A en zo leidt tot C.
- Veronderstelling 2. Sommige mensen denken, voelen en gedragen zich op een neurotische manier (met een fatalistische houding tegenover zichzelf en anderen). We kunnen dan zien dat ze deze irrationele overtuigingen (IO) ontwikkeld hebben vanuit onaangename geactiveerde gebeurtenissen die al vroeg in de kindertijd opgetreden zijn. Maar er is een kans dat ze zich later niet op die manier zullen gedragen. Wanneer deze symptomen in het heden optreden, dan herscheppen ze zichzelf met hun irrationele overtuigingen. Ze bouwen zichzelf opnieuw op en trainen zichzelf opnieuw op basis van die overtuigingen. Dat is de reden dat hun problemen niet verdwijnen. Ze kunnen zelfs erger worden. Er is echter geen reden om hun gedachten, gevoelens en gedragingen uit het verleden in het heden te laten bestaan. Want mensen zijn voortdurend en op een actieve manier bezig hun geloofssystemen te veranderen en te herscheppen.
- Veronderstelling 3. Over het algemeen kunnen mensen er op een eenvoudige en gemakkelijke manier achter komen welke irrationele overtuigingen (IO) samengaan met hun neurotisch gedrag. Bijna altijd kunnen we die overtuigingen bestrijden en vervangen door meer bruikbare overtuigingen. Je kan dit doen met geduld en door consequent te zijn. Het is een kwestie van inspanning en praktijk.
Belangrijke quote
“Het emotioneel volwassen individu moet het feit volledig aanvaarden dat we in een wereld van waarschijnlijkheid en kans leven, waar er geen, en waarschijnlijk nooit, absolute zekerheden zullen zijn, en hij moet beseffen dat zo’n onzekere wereld vol waarschijnlijkheden inderdaad helemaal niet verschrikkelijk is.”
-A. Ellis-
De invloed van de rationeel-emotieve gedragstherapie
In het veld van de cognitieve gedragstherapie zijn de voorstellen van Ellis vooral nuttig geweest om woede, angst, frustratie, sociale fobie, verlegenheid en seksuele stoornissen te behandelen.
De rationeel-emotieve gedragstherapie heeft ook vele andere cognitieve gedragstherapieën beïnvloed. Dit zijn enkele voorbeelden: de rationele gedragstherapie van Maxie Clarence Maultsby, Jr., de multimodale therapie van Arnold A. Lazarus en de cognitieve therapie van Aaron T. Beck.