Wat gebeurt er met ons na 30 minuten stilte en eenzaamheid?
We hebben momenten van stilte en eenzaamheid en ontkoppeling nodig om onszelf gemotiveerd en authentiek te houden. Het is alsof je op de resetknop drukt. Het geeft elk stukje van ons leven meer betekenis en zorgt dat alles beter in elkaar past. Het geeft ons mentale helderheid, waardoor we mensen beter kunnen begrijpen en onze prioriteiten en persoonlijke doelstellingen kunnen definiëren.
Miles Davis, de beroemde jazztrompettist en -componist, gaf jonge muzikanten die net zo wilden leren spelen als hij en net zo origineel wilden zijn, het volgende advies: als er geen stilte zou zijn, zou muziek niet zijn wat het is. Dit stukje advies zouden ze nooit vergeten.
“De waarde van een man wordt afgemeten aan de hoeveelheid eenzaamheid die hij aankan.”
-Friedrich Nietzsche-
Davis zei tegen hen dat het leven, net als een muzikale compositie, zijn ritme vindt door momenten van activiteit te combineren met momenten van stilte en eenzaamheid, momenten van reflectie. Alleen dan kunnen we de inspiratie en melodie in onszelf vinden, een melodie die we anders niet zouden horen.
Het is ongetwijfeld heel wijs advies. Maar hoe logisch het ook lijkt, we brengen het niet altijd in de praktijk. In onze moderne wereld leven we steeds geïsoleerder, maar (paradoxaal genoeg) worden de momenten van alleen zijn, die echt en gezond zijn, steeds schaarser en korter.
We hebben het over de hyperactiviteit, hyperproductiviteit en hyperstimulatie die we dagelijks ondergaan. We werken de hele dag, zijn verbonden met technologie, doen onze taken, behalen doelstellingen, stellen anderen tevreden en zijn omringd door een continue stroom van geluiden. Deze voortdurende ruis en activiteit zijn de zorgen die ze oproepen en de tijd die ze ons kosten niet altijd waard. Als we ook bedenken dat onze relaties ons soms meer eenzaamheid dan geluk opleveren, begrijpen we waarom elk jaar meer en meer mensen depressief worden of soortgelijke ziekten krijgen…
Momenten van eenzaamheid zijn goed voor onze hersenen
We moeten, allereerst, een belangrijk punt aanstippen: alleen zijn is goed voor ons en herstelt onze fysieke en psychologische gezondheid. Dit gaat echter alleen op wanneer deze momenten van isolatie, stilte en eenzaamheid samengaan met een verbinding met de wereld. Denk hierbij aan de geluiden, het ritme, de kleuren, de zintuiglijke waarnemingen en de belangrijke sociale relaties.
Mensen zijn nu eenmaal niet gemaakt om in volledige en permanente isolatie te leven. Een opvallend voorbeeld hiervan is de anechoïsche kamer van de Orfield-laboratoria in Minneapolis.
In deze ruimte bestuderen verschillende organisaties het geluid van hun producten: telefoons, motoren, wasmachines. Het is een zeer stille kamer waar 99,99% van het geluid wordt geabsorbeerd door het staal en de glasvezel muren. Er worden ook psychologische experimenten gedaan.
Gemiddeld gezien is het niemand gelukt om meer dan een half uur in de anechoïsche kamer te verblijven. Mensen komen vaak gepanikeerd en wanhopig weer naar buiten, omdat ze de enorm verstikkende en lege stilte niet aankunnen. De stilte is zó extreem, dat mensen vaak het geluid van hun eigen hartslag of bloedcirculatie kunnen horen.
Onze hersenen zijn hierop niet voorbereid. Het gaat in tegen onze natuur, onze genetische programmering. Uiteindelijk zijn we sociale wezens die een verbinding met onze omgeving nodig hebben. Als er geen stimuli in onze omgeving zijn, raken we in paniek.
Hoewel totale isolatie negatieve effecten kan hebben, is spaarzaam en gecontroleerd alleen zijn heel voordelig. Wetenschappers stellen dat momenten van eenzaamheid verspreid over de dag functioneren als ‘elektrische schokken’. Ze helpen ons opnieuw te starten en herstellen onze energie, geven betekenis en bieden inspiratie.
Momenten van stilte en eenzaamheid inplannen om gezonder te worden
We leven in een maatschappij die dol is op onafhankelijkheid, maar die desondanks gehoorzaamt aan de culturele normen van hyperactiviteit, en deze zelfs versterkt. Nieuwe technologieën maken het ons makkelijker dan ooit om met elkaar verbonden te blijven. Onze steden raken steeds dichter bevolkt. We leven meer en vaker in kunstmatig licht. We bewegen steeds minder, omdat er veel dingen zijn die we op een gemakkelijke manier kunnen doen.
Doktoren, neurologen en psychologen zeggen dat onze hersenen nu heel anders gevormd zijn dan 100 jaar geleden. We krijgen gedurende de dag zo veel stimuli van zo veel bronnen, dat we gedwongen worden om orde te scheppen in deze zintuiglijke chaos.
We zouden moeten kalmeren. We hebben stilte en eenzaamheid zo nu en dan nodig, zodat we die stroom van informatie kunnen integreren en zodat we betekenis in ons leven kunnen vinden.
Sommige mensen begrijpen echter niet waarom alleen zijn goed is en zijn er zelfs bang voor. Alleen zijn met je gedachten kan net zo eng zijn als je een half uur in de anechoïsche kamer van de Orfield-laboratoria bevinden. Net zoals mensen de geluiden van hun eigen lichaam horen in die kamer, schijnen momenten van eenzaamheid licht op de leegheid van jouw zelf.
Zelfs in een comfortabelere ruimte maakt eenzaamheid ons bewust van onze angsten, vrees en de knoop in onze buik door alle zorgen. Laten we moedig zijn. Laten we elke dag een paar momenten voor onszelf inplannen, waarop we even alleen een kop koffie kunnen drinken en onze geest leeg kunnen maken. Waar we de golven van zorgen even laten wegstromen en we kijken naar wat er echt moet worden gedaan. Laten we van eenzaamheid een bewuste vorm van zelfzorg maken.