Weet jij wat de functies van emoties zijn?

Geschreven en geverifieerd door Psycholoog en journalist Sara Clemente.

Laatste update: 27 december, 2022

John Marshall Reeve is een auteur die in de afgelopen decennia erg heeft bijgedragen aan studies over motivatie en emoties. Reeve gelooft dat emoties drie belangrijke functies hebben: adaptief, sociaal en motiverend.

Laten we eens kijken naar elk van deze functies van emoties, waar ze uit bestaan ​​en waarom het soms ook nuttig kan zijn om een bepaalde emoties binnen te houden.

Trots, angst, vreugde, woede en schaamte zijn emoties die een drievoudig effect op mensen hebben. Aan de ene kant veroorzaken ze subjectieve consequenties, die we vaak uiten in de vorm van gevoelens of emotionele gemoedstoestanden.

Daarnaast kunnen ze ook fysiologische effecten hebben. Hiermee bedoelen we de veranderingen die het ervaren van deze emoties veroorzaakt in onze cellen, weefsels, organen en lichaam in het algemeen. Tot slot kunnen deze emoties ook gedrag motiveren.

De drie functies van emoties

De adaptieve functie

Een van de belangrijkste functies van emoties is om het lichaam voor te bereiden op actie. In deze zin is elke emotie, of deze nu positief of negatief is, op zijn eigen manier nuttig.

Dankzij de adaptieve functies van emoties kunnen we effectief in actie komen wanneer dat nodig is. Emoties stellen ons in staat om in actie te komen en genoeg energie te hebben om een ​​taak te volbrengen of te vluchten wanneer dat nodig is.

Wanneer we bijvoorbeeld iemand zien huilen, vindt er een natuurlijke emotionele reactie in ons plaats waardoor we naar de persoon toe gaan en hem vragen wat er aan de hand is.

Charles Darwin wees ook al op het belang van emoties als aanpassingsmechanisme. Darwin beschouwde emoties als facilitators van passend gedrag. Om de adaptieve functies van emoties beter te begrijpen, hebben we hieronder een tabel gemaakt van de functies van elke primaire emotie (P. Ekman):

De sociale functie

‘Ik schaam me’, ‘Ik ben dolblij’, ‘Dit maakt me nerveus’. Al deze uitdrukkingen verwijzen naar emotionele gemoedstoestanden. Door middel van emoties brengen we onze emotionele gemoedstoestand over en drukken we uit wat er in ons gaande is. Bovendien vergemakkelijken ze sociale interactie.

Emoties helpen de mensen om ons heen om ons gedrag te voorspellen en stellen ze ons in staat om hun gedrag te voorspellen. Hierdoor zijn emoties erg nuttig en noodzakelijk in interpersoonlijke relaties.

Soms vinden we het moeilijk om onze emoties met woorden te omschrijven. Het is echter belangrijk om te onthouden dat we emoties niet alleen mondeling uiten.

Er zijn meerdere manieren om te observeren hoe iemand zich voelt dan ernaar te vragen. Dit is handig omdat het voor de persoon moeilijk kan zijn om precies uit te drukken hoe hij zich voelt.

Door iemands lichaamshouding of gezichtsuitdrukkingen te observeren, kunnen we soms een duidelijker beeld krijgen van hoe hij zich voelt dan door het hem te vragen. Vaak is een bepaalde houding of gezichtsuitdrukking veel informatiever dan slechts zeggen: ‘Ik ben verdrietig’.

Je emoties wel of niet uiten

Het niet onder woorden brengen van emoties of het inhouden van bepaalde emoties kan soms echter ook een sociale functie vervullen. Dit is met name het geval als het verbergen van een emoties of het niet laten zien hoe we ons echt voelen kan helpen om een vriendschap niet te verpesten.

In deze gevallen is de middel erger dan de kwaal. Soms is het beter om niet te laten weten hoe we ons echt voelen, zodat we de andere persoon geen pijn doen of boos maken.

Over het algemeen veroorzaakt het opkroppen van emoties echter misverstanden en een significante fysiologische belasting. Dit kan niet alleen zeer schadelijk zijn, maar kan ook nog eens vermeden worden.

Het op een gezonde manier uiten van onze emoties en gevoelens kan dus erg veel voordelen bieden. Het uiten van onze emoties helpt ons ook om ons sociale ondersteuningsnetwerk te versterken.

Sociale besmetting

Het concept van sociale besmetting kan een van de redenen zijn waarom we ons meer aangetrokken voelen tot positieve mensen dan tot negatieve. Sociale besmetting verwijst naar het idee dat emoties van persoon tot persoon kunnen worden verspreid.

Mensen zijn genetisch vatbaar voor sociale besmetting. We laten ons meeslepen door de emoties van anderen. Er zijn echter mensen die beter in staat zijn om emoties over te brengen en op te vangen.

De motiverende functie

De laatste van de drie functies van emoties is, de motiverende functie. De relatie tussen motivatie en emoties is bi-directioneel. Er is sprake van constante feedback tussen emoties en motivatie en vice versa.

Aan de ene kant veroorzaakt elke vorm van motiverend gedrag een emotionele reactie. Aan de andere kant voeden emoties motivatie. Motivatie beïnvloedt vaak de mate waarin we onze emoties kunnen uiten, de intensiteit ervan, en hoe we ons gedrag erdoor laten leiden ten gunste van onszelf of iets anders.

Als we het bijvoorbeeld leuk vinden om af en toe koffie te drinken met een bepaald persoon, zullen we gemotiveerder zijn om tijd met die persoon door te brengen.

Een slechte ervaring met iemand zal daarentegen een negatieve emotionele reactie veroorzaken die ervoor zorgt dat we wel twee keer nadenken voordat we weer met die persoon afspreken.

Nu weten we iets meer over de belangrijkste functies van emoties. Als je je eenmaal bewust bent van deze functies, is het makkelijker om rekening te houden met de fysiologische veranderingen die zich gedurende de dag voordoen.

Hoeveel emoties ervaar jij op een dag? Bedenk dan eens hoeveel veranderingen zich dagelijks in je lichaam voordoen als gevolg van je emoties!