Wanneer depressie als een donkere wolk boven je hoofd hangt

Depressie is een pijn die ons vastgrijpt en onze schaduw wordt. Vaak gaat het gepaard met zijn goede en gevaarlijke vriend: angst. Hierdoor komen we terecht in een bange gemoedstoestand en worden onze emoties vertroebeld. We krijgen last van schadelijke gedachten die ons zelfbeeld ondermijnen en vernederen, waardoor ons zelfvertrouwen deuken oploopt.

Onze gemoedstoestand hangt voor een zeer groot deel af van de dingen die we tegen onszelf zeggen en hoe we ons gedragen. Dat wil zeggen, onze gedachten, gevoelens en handelingen fungeren als een soort feedback voor ons. Op een bepaalde manier zijn deze factoren bepalend voor ons gevoel van welzijn.

Zoals we in dit artikel zullen zien, komt het maar zelden voor dat iemand in staat is om altijd een gezonde gemoedstoestand te bewaren. Angst en depressie zijn niet de enige gevolgen die schadelijke gedachten, gevoelens en gedrag kunnen hebben. In plaats daarvan bestaat er juist een hele reeks aan stoornissen en aandoeningen waar we last van kunnen krijgen.

De bus-metafoor

Er bestaat een metafoor dat binnen de contextuele therapie vaak wordt gebruikt. Deze metafoor kan ons helpen te bevatten hoe belangrijk de persoonlijke driehoeksverhouding tussen onze gedachten, onze gevoelens en ons gedrag is. Laten we eens naar deze metafoor kijken en let daarbij goed op de details:

Stel je voor dat je een buschauffeur bent die een bus vol met mensen aan het besturen is. Deze passagiers zijn gedachten, gevoelens, herinneringen en alles wat je ooit in je leven hebt gehad en meegemaakt. De bus heeft maar één deur om in te stappen en helemaal geen deur om uit te stappen. Sommige passagiers zijn erg onaangenaam en zien er best gevaarlijk uit.

Terwijl je de bus aan het besturen bent, beginnen sommige van de passagiers je te bedreigen. Ze beginnen je te vertellen wat je moet doen, waar je naartoe moet. ‘Sla nu linksaf, rijd nu sneller’ etc. Ze beginnen je zelfs te beledigen en omlaag te halen. ‘Je bent een slechte chauffeur, een mislukkeling, niemand houdt van je…’ Je voelt je verschrikkelijk en doet bijna alles wat ze van je vragen, alleen maar om ervoor te zorgen dat ze hun mond houden. Alleen maar zodat ze even achter in de bus zullen gaan zitten en je rustig verder zullen laten rijden.

Op een dag krijg je echter schoon genoeg van al hun bedreigingen en wil je de passagiers het liefst uit de bus gooien, maar dit kan helaas niet. Dus besluit je om ze te confronteren. Zonder het je te realiseren trap je op de rem en laat je je taak om de bus te besturen even voor wat het is. Nu staat de bus stil en gaat hij nergens naartoe. Helaas zijn de passagiers ook erg sterk. Ze verzetten zich en het lukt je niet om ze uit de bus te krijgen. Dus geef je maar op, ga je weer terug naar je plek en begin je weer te rijden naar waar zij zeggen dat je naartoe moet, om ze tevreden te stellen.

Om ervoor te zorgen dat de passagiers je niet meer lastig zullen vallen en je je niet slecht over jezelf hoeft te voelen, begin je vervolgens maar gewoon alles te doen wat ze van je vragen en de bus te besturen op hun bevelen, zodat je niet meer met ze hoeft te vechten en ze überhaupt niet eens aan hoeft te kijken. Je doet precies wat ze zeggen, en elke keer zelfs iets sneller, denkend aan hoe fijn het zou zijn om ze uit je leven te werken. Binnen de kortste keren, bijna zonder het door te hebben, hoeven ze je niet eens meer te vertellen dat je linksaf moet slaan, maar doe je het automatisch zelf al. Je slaat linksaf zodat de passagiers je niet lastig vallen en bedreigen.

Zodoende begin je op een gegeven moment je eigen handelingen te rechtvaardigen. Je weet jezelf er bijna van te overtuigen dat de passagiers niet eens meer in de bus zitten. Je probeert jezelf wijs te maken dat je met de bus maar één richting op kunt gaan. De macht van deze passagiers is gebaseerd op bedreigingen. ‘Als je niet doet wat wij zeggen, zullen we verschijnen en je dwingen om ons aan te kijken. Zullen we ervoor zorgen dat je je verschrikkelijk voelt’. Het blijft echter bij loze bedreigingen.

Het is inderdaad zo dat het lijkt alsof deze passagiers, zeer negatieve gedachten en emoties, enorm veel schade aan kunnen richten. Daarom kies je ervoor om hun manier van handelen te accepteren en te doen wat ze zeggen. Dit doe je alleen om met rust gelaten te worden, om ervoor te zorgen dat ze achter in de bus gaan zitten waar jij ze niet kunt zien.

Tijdens je poging om de passagiers onder controle te houden, ben je echter de controle over de bus verloren! Zij hebben het stuur niet in handen en ze kunnen ook niet op de koppeling en rem trappen. Ze kunnen ook niet bepalen waar jij de bus parkeert. Jij bent de bestuurder. Sta niet toe dat je passagiers dit soort keuzes voor jou maken.

Een paar illustraties die aantonen hoe lastig het is om met angst en depressie om te gaan

Er hebben over de hele wereld miljoenen mensen last van angst en depressie. Desalniettemin hebben we nog niet zo veel begrip van deze stoornissen als we zouden moeten hebben. Vaak stuiten we op een enorm taboe omtrent dit onderwerp en de mensen die er last van hebben.

Daarom deed kunstenaar Nick Selcuk een poging om met een strip te laten zien hoe lastig het eigenlijk is om met dit soort problemen om te gaan. Deze strip gaat over de duistere realiteit die iemand die last heeft van depressie en angst dagelijks moet zien te verdragen.

• Angst en depressie definiëren ons niet als persoon.
• Angst en depressie zouden niet moeten worden gezien als tekortkomingen.
• Angst en depressie moeten begrepen worden op basis van de relatie die we met deze problemen ontwikkelen.

We zouden het idee dat mensen die last hebben van angst of depressie zwak en kwetsbaar zijn, moeten laten varen. Evenals het idee dat deze mensen zelf schuldig zijn aan hun problemen.

Mensen die last hebben van angst en depressie hebben juist behoefte aan genegenheid en begrip. Ze hebben behoefte aan de mogelijkheid om een professional in te schakelen, waardoor ze de emotionele problemen die hen tergen om een goede manier kunnen aanpakken.