Waarom zijn we gevoelig voor emotionele afhankelijkheid?
Ieder van ons, of we nu een man of een vrouw zijn, jong of oud, kan een relatie hebben die gebaseerd is op emotionele afhankelijkheid. Soms denken we dat dit soort dingen ons niet kunnen overkomen. Maar het is de moeite waard om te onthouden dat de mensen in dit soort relaties ook dachten niet gevoelig voor emotionele afhankelijkheid te zijn.
Dus, voordat we onze uitspraken zo radicaal laten worden kunnen we onszelf beter eerst iets afvragen. Wat zorgt ervoor dat we in een relatie terechtkomen die gebaseerd op afhankelijkheid? Wat voelen we in dit soort relaties? Hoe kunnen we weten of onze relatie gebaseerd is op afhankelijkheid of niet?
Als we ons bewust zijn van de tekenen die wijzen op een afhankelijke relatie, zal het makkelijker zijn om vast te stellen of we zelf een afhankelijke relatie hebben. Of we onszelf hebben blootgesteld voor een dergelijke disfunctionele band. Dit kan ons extra kracht geven om de situatie te veranderen. We kunnen ook detecteren wanneer anderen zich in dit soort hachelijke situaties bevinden. We kunnen ze dan ook proberen te waarschuwen.
Waarom zijn we gevoelig voor emotionele afhankelijkheid?
We hebben allemaal verwachtingen van onszelf en van onze partner, die we graag zouden vervullen. Deze ideeën worden beïnvloed door sociale en culturele overtuigingen. In ons geval is ons geleerd dat we om gelukkig te zijn een romantische partner nodig hebben. Ook moeten we deze partner boven alles de prioriteit geven (Castelló, 2006).
We zoeken voortdurend naar een liefdesrelatie om ons heel te maken, zodat het de leegtes in ons kan vullen. We zoeken buiten onszelf in plaats van naar binnen te kijken. Dit maakt dat we gewoon niet genoeg zijn voor onszelf. We voeden onze angsten en kijken naar anderen om ze te verbergen.
“Als we niet het gevoel hebben dat onze eigen wezens voldoende zijn, creëren we afhankelijkheid in relatie tot anderen. En als we afhankelijk zijn van anderen, zijn we zelf niet vrij. ‘
Aan de andere kant is de manier waarop we liefdesbanden leggen sterk geconditioneerd door de manier waarop we tijdens de kinderjaren gehechtheidsgedrag hebben ervaren (Guix, 2011). Als we bijvoorbeeld te veel werden beschermd, zullen we onzeker zijn en zoeken naar mensen die ons kunnen beschermen. Als we daarentegen weinig of helemaal geen affectie hebben gekregen, zullen we wanhopig op zoek gaan naar iemand die ons de genegenheid kan geven die we nodig hebben.
Gevoelig voor emotionele afhankelijkheid: na-apen…
De relatie die we bij onze ouders zien, zal ook onze eigen romantische relaties beïnvloeden. Als we bijvoorbeeld in onze jeugd een relatie hebben gezien die gebaseerd was op dominantie en afhankelijkheid, waarin liefde en misbruik hand in hand leken te gaan, kunnen we als volwassenen zelf ook geneigd zijn tot dergelijke relaties. We zijn dan gevoelig voor emotionele afhankelijkheid. Vooral omdat we precies weten met welke mechanismen we dit soort relaties kunnen onderhouden.
Hoe dan ook, het zou ideaal zijn als we niet op zoek zouden gaan naar onze wederhelft om ons heel te maken. Omdat deze persoon simpelweg niet bestaat. De waarheid is dat ieder van ons van zichzelf al compleet en heel is. Wij zijn zelf verantwoordelijk voor ons eigen geluk. Verder moeten we onze eigen criteria opstellen als het gaat om bepalen hoe we met onze partner willen omgaan. We moeten ons niet te veel laten beïnvloeden door de patronen van anderen. Het is belangrijk om duidelijk te zijn over wat we willen en niet willen in een relatie.
Gevoelig voor emotionele afhankelijkheid: wat voelen we in dit soort relaties?
In een relatie die gebaseerd is op emotionele afhankelijkheid kunnen we niet onszelf zijn. We voelen ons beperkt en verslagen, we willen altijd onze partner geruststellen en niet van slag maken. Angst, wantrouwen, schuldgevoel en zenuwachtigheid zijn allemaal veelvoorkomende emoties. Dit zijn ‘symptomen’ die het product kunnen zijn van een laag zelfbeeld. Iemand in een dergelijke relatie kan het gevoel hebben alsof hij waardeloos is of ondergeschikt aan zijn partner. Hij heeft zijn partner overdreven nodig en is bang of intolerant voor eenzaamheid.
“Als we niet onszelf zijn, als we alleen in de ander kunnen zijn, als we een weerspiegeling zijn, hangt onze zelfwaardering af van of het licht aan of uit is. Zoals de maan; wanneer deze niet wordt verlicht door het licht van de zon, is het alsof hij niet bestond. ”
-Bernardo Villegas-
Bovendien zijn we, wanneer we een giftige relatie hebben, geneigd om meer te verdragen dan we zouden moeten. We accepteren onaangename opmerkingen die ons omlaag halen, belastende blikken en stille behandeling, verwijten, intimidatie, voortdurende vragen om ons te controleren, leugens… Soms is er zelfs sprake van verbale en fysieke agressie. In bepaalde gevallen idealiseren we onze partner dusdanig, dat we allerlei excuusjes bedenken voor zijn gedrag. Denk aan dingen als, ‘hij is gewoon moe,’ ‘hij is zenuwachtig,’ ‘hij doet tenminWe accepteren onaangename opmerkingen die ons omlaag halen, belastende blikken en stille behandeling, verwijten, intimidatie, voortdurende vragen om ons te controleren, leugens… Soms is er zelfs sprake van verbale en fysste zijn best’ etc. Vaak denken we dat de persoon wel zal veranderen. Andere keren zorgen de dingen die we buiten onze relatie zien ervoor dat we blijven.
Hoe weten we of onze relatie gebaseerd is op emotionele afhankelijkheid of niet?
Het is niet eenvoudig om te zien of je relatie gebaseerd is op emotionele afhankelijkheid. Toch zijn er altijd indicatoren en tekens die deze disfunctie weerspiegelen. Onze emoties kunnen bijvoorbeeld zeer duidelijke aanwijzingen geven. Onze eigen emoties kunnen ons laten zien dat de relatie niet goed werkt. In een gezonde relatie zouden we niet bang zijn of lijden.
“Emoties stellen problemen bloot, zodat de logica ze kan oplossen.”
-Greenberg-
In een relatie is het gemakkelijk om je perspectief te verliezen en alleen de dingen te zien die je leuk vindt aan je partner. In feite worden we blind voor de dingen die we niet willen zien. Vaak worden we pas wakker wanneer we al lang op het verkeerde pad zitten (Grad, 2015). Daarom is het belangrijk om te luisteren en rekening te houden met het oprechte advies van de mensen die ons goed kennen. Maar volg hun suggesties ook niet blindelings en systematisch op. Hoe onaangenaam het ook kan zijn als anderen zeggen: ‘hij is niet goed voor je, je moet vertrekken’. We kunnen denken dat ze er gewoon niks van begrijpen maar … misschien hebben ze wel gelijk.
Liefde is tenslotte een vrije keuze …
Maar waarom verdragen we een relatie waarin we lijden? Vooral als het zogenaamd om een vrije keuze gaat die we zelf hebben gemaakt omdat we vonden dat onze partner een belangrijke bron van vertrouwen en steun was. Iemand die onvoorwaardelijk aan onze zijde zou staan. Als dit niet het geval is, kan het nodig zijn om je relatie te verbreken of de situatie opnieuw te bekijken.
De waarheid is dat we een gezonde relatie kunnen hebben, zonder afhankelijkheid of lijden, gebaseerd op vertrouwen en respect. Ook al zijn we gevoelig voor emotionele afhankelijkheid. Hiervoor is het belangrijk om in gedachten te houden dat een deel van de verantwoordelijkheid bij ons ligt. We zijn niet verantwoordelijk voor wat de andere persoon doet. We zijn alleen verantwoordelijk voor wat we zelf doen. Als wij veranderen (actie ondernemen of om hulp vragen), zal de situatie ook veranderen.