Vier interessante misvattingen over trauma
Hoewel veel mensen er wel iets over weten, bestaan er nog altijd veel misvattingen over trauma. Mensen zijn kwetsbaar, maar soms kunnen we vergeten hoe vasthoudend we kunnen worden. Zoals Viktor Frankl ooit zei, het is normaal om een abnormale reactie op een abnormale situatie te hebben. Deze natuurlijke reactie brengt uiteindelijk de sterkste en meest veerkrachtige kanten in ons naar boven.
Veel psychologen en psychiaters herinneren ons er graag aan dat we allemaal ooit een traumatische gebeurtenis zullen meemaken. En daar kunnen we ons eigenlijk niet op voorbereiden. Het kan het verlies van een dierbare zijn, een ongeluk, een schokkend tafereel, een aanval, een natuurramp of een medisch noodgeval.
“De prestatie om trauma te overwinnen en ondanks alles mooi te worden heeft niets te maken met onkwetsbaarheid of sociaal succes.”
-Boris Cyrulnik-
Er zijn situaties die veel invloed hebben op onze hersenen. Ze stimuleren gebieden in de hersenen die te maken hebben met angst en paniek. Al snel daarna begint alles voor ons uiteen te vallen. De prefrontale cortex, het gebied dat ons helpt helder te denken en redeneren, wordt minder sterk en behendig. Onze mentale focus wordt troebeler, waardoor we in een toestand van angst raken.
Het is mogelijk dat veel van jullie bekend zijn met deze ervaring. Het is belangrijk om te begrijpen dat, wanneer we een traumatische gebeurtenis meemaken, onze hersenen maandenlang nodig hebben om te herstellen. Een gewond brein dat is blootgesteld aan posttraumatische stress genezen vereist tijd, moeite en de juiste copingstrategieën.
Enkele van de meest populaire misvattingen over trauma
1. Een traumatische gebeurtenis kan je leven vernietigen
Een van de bekendste misvattingen over trauma is de gedachte dat het nooit meer goed zal komen. Wanneer een therapeut bijvoorbeeld begint te werken met een slachtoffer van mishandeling, iemand die te maken heeft gehad met ernstige agressie of iemand die een dierbare heeft verloren, hoort hij vaak de volgende zin: “Ik zal nooit meer gelukkig zijn.”
In het begin is het erg moeilijk voor iemand om een traumatische gebeurtenis te begrijpen. Het trauma heeft echter een tweeledig karakter. Aan de ene kant is het zeer destructief van aard, maar tegelijkertijd kan het ook constructief van aard zijn. Het kan mensen namelijk veranderen en ze sterker maken. Waardoor ze beter in staat zijn om moeilijkheden het hoofd te bieden.
Het ervaren van tegenspoed, betekent niet dat we vanaf dan een leven van pijn moeten accepteren. Als we op zoek zijn naar middelen, ondersteuning en manieren om te herstellen, kunnen we onze hersenen opnieuw programmeren. De wond kan misschien nooit helemaal genezen, maar hij zal wel minder pijn gaan doe. Hierdoor kunnen we weer een gezond leven gaan leiden
2. Trauma doet zich voor na een bedreigende gebeurtenis
Het diagnostisch en statistisch handboek van psychische stoornissen definieert trauma als volgt: “iets dat ontstaat na de dood van een dierbare, een echte bedreiging, een ernstige verwonding, een aanval, een ramp, een geval van misbruik of ziektes die iemands leven bedreigen.”
Veel problemen kunnen echter op deze manier worden beschreven. Om te beginnen, verschijnt een trauma niet als een ‘reactie’ op een traumatische gebeurtenis, maar eerder als een resultaat van het ’emotionele en psychologische effect’ dat de gebeurtenis op iemand heeft. Bovendien kan het zijn dat dezelfde gebeurtenis bij sommige mensen wel een trauma veroorzaakt en bij anderen niet.
Wanneer er iets schokkends gebeurt, is de traumatische reactie niet direct. Het ontstaat pas later, nadat de persoon zijn leven en zijn realiteit in twijfel begint te trekken.
Denk bijvoorbeeld aan een persoon die net te horen heeft gekregen dat hij kanker heeft. Aanvankelijk zal hij zich door dit nieuws verslagen en getraumatiseerd voelen. Frappant is echter dat voor veel mensen niet het nieuws of de ziekte zelf het zwaarst zijn, maar eerder het gegeven dat ze niet genoeg steun van familie en vrienden krijgen.
3. Trauma is een psychische aandoening
Nog een van de misvattingen over trauma is dat het een psychische aandoening is. Eigenlijk gaat dit probleem echter veel dieper dan dat. Op dit moment richten veel deskundigen op dit gebied, zoals psycholoog Richard Tedeschi van de Universiteit van North Carolina, zich liever op posttraumatische stressstoornissen.
Als het woord trauma ‘wond’ betekent, kijken we dus eigenlijk naar iets dat kapot is. Als iemand bijvoorbeeld valt of een klap krijgt, kan hij hierdoor een van zijn botten breken. Wanneer iemand een psychisch trauma oploopt, spreken we daarom van een psychische breuk. Deze mentale verwonding maakt het voor diegene onmogelijk om weer de persoon te worden die hij daarvoor was.
De getraumatiseerde persoon is psychisch gewond en deze verwondingen kunnen moreel of emotioneel van aard zijn.
4. Als je sterk genoeg bent, kun je een trauma alleen verwerken
We leven in een samenleving die gelooft dat alleen de zwakkeren om hulp vragen. Iedereen die medische hulp krijgt, is gek en sterke mensen kunnen alles aan, zonder ooit te breken. Trauma’s breken ons vanbinnen. Niemand, hoe ‘sterk’ hij ook is, kan door het leven blijven gaan met een gebroken ziel, een gefragmenteerde geest of een geërodeerd hart.
Dit is zonder twijfel een van de gevaarlijkste misvattingen over trauma: geloven dat de tijd alles heelt. Het is beter om te vergeten dan om het probleem onder ogen te zien. Een sterke houding zal alle pijn doen verdwijnen. We zouden er goed aan doen om niet in deze ideeën te geloven. Ze leiden ons namelijk naar een wanhopige en doodlopende straat.
Nog een laatste opmerking…
Laat je niet misleiden door deze misvattingen over trauma, en sta niet toe dat een trauma je leven overneemt. Je beschikt over de capaciteit om jezelf ervan te bevrijden en je verdient een waardiger en vrijer bestaan. Leer te leven zonder het gewicht van gisteren op je schouders te dragen. Je heden en je toekomst moeten glashelder zijn, in plaats van wazig en verward.
Als je een trauma moet verwerken, zoek dan hulp en werk actief aan het gegeven dat je innerlijke realiteit geblesseerd is. We beschikken allemaal over het vermogen om onszelf te transformeren en te helen om een vol leven te leiden.